نمای کلی

مسمومیت با مونوکسید کربن زمانی اتفاق می افتد که مونوکسید کربن در خون جمع شود. وقتی مونوکسید کربن بیش از حد در هوا باشد، بدن اکسیژن موجود در گلبول های قرمز را با مونوکسید کربن جایگزین می کند. این می تواند منجر به آسیب جدی بافت، یا حتی مرگ شود.

مونوکسید کربن گازی است که بو، طعم و رنگ ندارد. سوزاندن سوخت ها، از جمله گاز، چوب، پروپان یا زغال چوب، مونوکسید کربن می سازد. وسایل و موتورهایی که به خوبی تهویه نمی شوند می توانند باعث افزایش گاز تا سطوح خطرناک شوند. یک فضای محکم بسته باعث بدتر شدن تجمع می شود.

هر فردی که در معرض مونوکسید کربن قرار دارد باید فورا وارد هوای تازه شود و به دنبال مراقبت های پزشکی باشد. برای افرادی که در کما هستند یا نمی توانند پاسخ دهند، فوراً با خدمات فوریت های پزشکی (EMS)  یا شماره 115 تماس بگیرید.

علائم

مسمومیت با مونوکسید کربن بیشتر بر مغز و قلب تأثیر می گذارد. قرار گرفتن در معرض این گاز در طول زمان ممکن است منجر به علائمی شود که می تواند با آنفولانزای بدون تب اشتباه گرفته شود. علائم واضح‌تر مسمومیت با مونوکسید کربن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد.
• ضعف
• سرگیجه.
• حالت تهوع یا استفراغ.
• تنگی نفس.
• گیجی.
• تاری دید.
• خواب آلودگی.
• از دست دادن کنترل عضلانی.
• از دست دادن هوشیاری.

علائم مربوط به سیستم عصبی و مغز ممکن است پس از بهبودی از مسمومیت با مونوکسید کربن ظاهر شود. خطر این موارد در افرادی که هوشیاری خود را از مونوکسید کربن از دست داده اند و افراد مسن بیشتر است. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن حافظه
• شخصیت تغییر می کند.
• مشکلات حرکتی

مسمومیت با مونوکسید کربن می تواند به ویژه برای افرادی که در خواب بوده اند، مواد مخدر مصرف کرده یا مست هستند خطرناک باشد. مونوکسید کربن می تواند قبل از اینکه کسی متوجه شود مشکلی وجود دارد باعث آسیب مغزی یا مرگ شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

برای مسمومیت احتمالی با مونوکسید کربن، فورا وارد هوای تازه شده و به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

علل

بسیاری از محصولات و موتورهایی که از سوخت‌ های فسیلی استفاده می کنند، مونوکسید کربن می‌سازند. اغلب میزان مونوکسید کربن تولید شده از این منابع در مناطقی که جریان هوای خوبی دارند، جای نگرانی ندارد. اما اگر از آنها در یک فضای نیمه بسته یا بسته استفاده شوند، سطح مونوکسید کربن می تواند یک خطر باشد. به عنوان مثال می توان از یک کوره ذغالی در داخل خانه یا یک خودرو روشن در داخل گاراژ نام برد.

تنفس دود باعث می شود که مونوکسید کربن جایگزین اکسیژن در خون شود. این امر از رسیدن اکسیژن به بافت ها و اندام ها جلوگیری می کند.

تنفس دود در هنگام آتش سوزی نیز می تواند باعث مسمومیت با مونوکسید کربن شود. قلیان کشیدن، با افزایش تعداد افراد جوان مسموم با مونوکسید کربن مرتبط است.

عوامل خطر

تنفس مونوکسید کربن می تواند به ویژه برای موارد زیر خطرناک باشد:

• نوزادان متولد نشده سلول‌های خون جنین راحت‌تر از سلول‌های خون بالغ، مونوکسید کربن را جذب می‌کنند.
• نوزادان و کودکان. کودکان خردسال بیشتر از بزرگسالان نفس می کشند.
• بزرگسالان مسن. افراد مسنی که مسمومیت با مونوکسید کربن دارند ممکن است بیشتر در معرض آسیب مغزی قرار گیرند.

عوارض

آسیب مونوکسید کربن بستگی به میزان تنفس و مدت زمان دارد. مسمومیت با مونوکسید کربن می تواند باعث شود:

• آسیب مغزی که التیام نمی یابد.
• آسیب به قلب، که احتمالاً منجر به مشکلات قلبی تهدید کننده زندگی می شود.
• مرگ

پیشگیری

برای کمک به جلوگیری از مسمومیت با مونوکسید کربن:

• ردیاب مونوکسید کربن در خانه داشته باشید: آنها را در نزدیکی هر قسمت خواب در هر سطح از خانه قرار دهید. باتری ها را حداقل دو بار در سال همزمان با بررسی باتری های آشکارساز دود بررسی کنید.

  اگر زنگ خطر به صدا درآمد، باور کنید! خانه را ترک کنید و با 115 یا آتش نشانی تماس بگیرید. آشکارسازهای مونوکسید کربن برای موتور خانه ها و قایق ها نیز ساخته می شوند.

• قبل از روشن کردن ماشین درب گاراژ را باز کنید: هرگز ماشین را در گاراژ رها نکنیدحتی اگر درب گاراژ باز باشد.، به خصوص اگر گاراژ به خانه متصل است.  
• از وسایل گازسوز فقط همانطور که در نظر گرفته شده است استفاده کنید: هرگز از اجاق گاز یا فر برای گرما استفاده نکنید. از اجاق گازهای پیک نیک و کمپ فقط در فضای باز استفاده کنید. از بخاری‌های بدون دودکش فقط زمانی استفاده کنید که کسی بیدار است و درها یا پنجره‌ها باز هستند. ژنراتور را در فضای بسته مانند زیرزمین یا گاراژ راه اندازی نکنید.

• اطمینان حاصل کنید که فضایی در اطراف وسایل نفت سوز و موتورها وجود دارد: اینها شامل تمام وسایل گازسوز، بخاری های بدون دودکش و اجاق های هیزمی می شود. مطمئن شوید که آنها به درستی هواگیری می کنند.

  از سرویس کار مجرب بخواهید که تمام وسایل نفت یا گازسوز را راه اندازی و سرویس سالانه نمایند.

• بخاری دودکش دار و شومینه ها را در شرایط خوبی نگه دارید: دودکش بخاری و دودکش شومینه را هر سال تمیز و اتصالات را وارسی کنید.
• در حین بازسازی، دریچه ها و دودکش ها را باز نگه دارید: بررسی کنید که با برزنت یا آوار پوشیده نشده باشند.
• قبل از بازگشت به محل وقوع مسمومیت، تعمیرات را انجام دهید: اگر مسمومیت با مونوکسید کربن در خانه رخ داده است، قبل از اقامت مجدد در خانه، منبع مونوکسید کربن را پیدا کرده و تعمیر کنید. از یک سرویس‌کار واجد شرایط بخواهید دستگاه‌هایی را که ممکن است باعث نشتی شده باشد را بررسی و تعمیر کند.

تشخیص

احتمالاً برای افرادی که مشکوک به مسمومیت با مونوکسید کربن به اورژانس آورده شده اند، درمان بلافاصله شروع می شود. برای تایید تشخیص، تیم مراقبت های بهداشتی ممکن است نمونه خون را برای مونوکسید کربن آزمایش کنند. این آزمایش باید در اسرع وقت پس از خارج کردن فرد از محیط مشکوک در معرض قرار گرفتن انجام شود. اما این آزمایش نباید درمان را به تاخیر بیندازد.

درمان

فورا وارد هوای تازه شوید. اگر شما یا یکی از همراهانتان علائم مسمومیت با مونوکسید کربن را داشتید با 115 یا با کمک پزشکی اورژانسی تماس بگیرید. اینها عبارتند از سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، تنگی نفس، ضعف و گیجی.

در بیمارستان، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تنفس اکسیژن خالص در اورژانس، درمان استاندارد شامل تنفس اکسیژن خالص از طریق ماسکی است که روی بینی و دهان قرار می گیرد. این به رسیدن اکسیژن به اندام ها و بافت ها کمک می کند. افرادی که نمی توانند به تنهایی نفس بکشند ممکن است روی دستگاهی قرار گیرند که برای آنها تنفس می کند، به نام ونتیلاتور.

• دریافت درمان در اتاقک اکسیژن. به این روش اکسیژن درمانی هیپرباریک گفته می شود. این شامل تنفس اکسیژن خالص در یک محفظه برای مدت زمان معینی است. فشار هوا در محفظه 2 تا 3 برابر بیشتر از حد معمول است. این به جایگزینی مونوکسید کربن با اکسیژن در خون کمک می کند.

  اکسیژن درمانی هیپرباریک ممکن است برای مسمومیت شدید با مونوکسید کربن استفاده شود. این به محافظت از بافت قلب و مغز در برابر آسیب مونوکسید کربن کمک می کند. همچنین ممکن است از اکسیژن درمانی هیپرباریک در زنان باردار برای محافظت از نوزادان متولد نشده در برابر آسیب ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن استفاده شود.

پاسخ صحیح به این سوالات اهمیت دارد

تیم درمان در بیمارستان به محض ورود شما به اطلاعات نیاز دارند. در راه بیمارستان، سعی کنید خود را برای پاسخ دادن به سؤالات زیر آماده کنید:

• منابع احتمالی مونوکسید کربن
• علائم و زمان شروع آنها
• نگرانی های ذهنی، مانند گیجی و مشکلات حافظه.
• از دست دادن هوشیاری.
• سایر شرایط پزشکی، از جمله بارداری.
• عادات سیگار کشیدن

نمای کلی

رفلاکس نوزاد زمانی است که نوزاد مایع یا غذا را بیرون می ریزد. این امر زمانی اتفاق می افتد که محتویات معده از معده نوزاد به مری برگردد. مری لوله عضلانی است که دهان را به معده متصل می کند.

رفلاکس در نوزادان سالم بارها در روز اتفاق می افتد. تا زمانی که کودک شما سالم و راضی است و به خوبی رشد می کند، رفلاکس دلیلی برای نگرانی نیست. این عارضه که گاهی رفلاکس معده به مری (GER) نامیده می شود، با بزرگتر شدن نوزاد کمتر می شود. ادامه رفلاکس نوزاد پس از 18 ماهگی غیرعادی است.

در موارد نادر، رفلاکس نوزاد منجر به کاهش وزن یا رشدی می شود که از سایر کودکان هم سن و جنس عقب است. این علائم ممکن است نشان دهنده یک مشکل پزشکی باشد. این مشکلات پزشکی ممکن است شامل آلرژی، انسداد در دستگاه گوارش یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) باشد. GERD شکل جدی تری از GER است که باعث مشکلات جدی سلامتی می شود.

علائم

در بیشتر موارد، رفلاکس نوزاد دلیلی برای نگرانی نیست. غیرعادی است که محتویات معده اسید کافی داشته باشد تا گلو یا مری را تحریک کند و علائم ایجاد کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر کودک شما:

• وزن نمی گیرد
• به طور مداوم به شدت تف می کند و باعث می شود محتویات معده از دهان خارج شود. به این حالت استفراغ جهنده می گویند.
• مایع سبز یا زرد را تف می کند.
• خون یا محتویات معده را که شبیه تفاله قهوه است بیرون می دهد.
• از غذا خوردن یا شیر خوردن امتناع می کند.
• خون در مدفوع دارد.
• دچار مشکل در تنفس یا سرفه ای است که از بین نمی رود.
• آب دهان از 6 ماهگی یا بیشتر شروع می شود.
• بعد از خوردن غذا به طور غیرعادی تحریک پذیر است.
• انرژی زیادی ندارد

برخی از این علائم ممکن است نشان دهنده شرایط جدی اما قابل درمان باشد. اینها شامل GERD یا انسداد در دستگاه گوارش است.

علل

در نوزادان، حلقه عضلانی بین مری و معده هنوز به طور کامل رشد نکرده است. این عضله اسفنکتر تحتانی مری (LES) نامیده می شود. هنگامی که LES به طور کامل توسعه نیافته است، به محتویات معده اجازه می دهد تا به مری برگردند. با گذشت زمان، LES به طور معمول بالغ می شود. این دریچه هنگامی که کودک شما قورت می دهد باز می شود و در مواقع دیگر محکم بسته می شود و محتویات معده را در جایی که به آن تعلق دارد نگه می دارد.

برخی از عواملی که در رفلاکس نوزاد نقش دارند در نوزادان رایج هستند و اغلب نمی توان از آنها اجتناب کرد. اینها شامل دراز کشیدن بیشتر اوقات و تغذیه با رژیم غذایی تقریباً کاملاً مایع است.

گاهی اوقات رفلاکس نوزاد می تواند ناشی از شرایط جدی تری باشد، مانند:

• GERD : رفلاکس اسید کافی برای تحریک و آسیب به پوشش مری دارد.
• تنگی پیلور: یک دریچه عضلانی به غذا اجازه می دهد تا از معده خارج شود و به عنوان بخشی از هضم وارد روده کوچک شود. در تنگی پیلور، دریچه ضخیم شده و بزرگتر از آنچه که باید می شود. سپس دریچه ضخیم شده غذا را در معده به دام می اندازد و مانع از ورود آن به روده کوچک می شود.
• عدم تحمل غذایی: پروتئین موجود در شیر گاو رایج ترین محرک است.
• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک: نوع خاصی از گلبول های سفید خون ایجاد می شود و به پوشش مری آسیب می رساند. این گلبول سفید ائوزینوفیل نامیده می شود.
• سندرم ساندیفر( Sandifer syndrome): این سندروم باعث کج شدن و چرخش نامنظم سر و حرکاتی شبیه تشنج می شود. این وضعیت یک عواقب نادر GERD است .
  
  

عوامل خطر

رفلاکس نوزاد شایع است. اما برخی چیزها احتمال رفلاکس نوزاد را بیشتر می کند. این موارد عبارتند از:

• زایمان زودرس
• بیماری های ریوی، مانند فیبروز کیستیک
• شرایطی که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد، مانند فلج مغزی
• جراحی قبلی روی مری
  
  

عوارض

رفلاکس نوزاد معمولا خود به خود برطرف می شود. به ندرت برای نوزادان مشکل ایجاد می کند.

اگر کودک شما بیماری جدی تری مانند GERD داشته باشد ، رشد کودک شما ممکن است از رشد سایر کودکان عقب بماند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که نوزادانی که مکرراً دچار تف کردن می‌شوند ممکن است در اواخر دوران کودکی به GERD مبتلا شوند.

تشخیص

پزشک کودک شما با یک معاینه فیزیکی شروع می کند و از شما سوالاتی در مورد علائم کودک می پرسد. اگر کودک شما سالم است، همانطور که انتظار می رود رشد می کند و به نظر می رسد که راضی است، معمولاً آزمایش لازم نیست. با این حال، در برخی موارد، پزشک شما ممکن است توصیه کند:

• سونوگرافی: این تست تصویربرداری می تواند تنگی پیلور را تشخیص دهد.
• تست های آزمایشگاهی: آزمایش خون و ادرار می تواند به شناسایی یا رد علل احتمالی استفراغ مکرر و افزایش کم وزن کمک کند.
• پایش PH مری: برای اندازه گیری اسیدیته در مری کودک، پزشک لوله نازکی را از طریق بینی یا دهان کودک وارد مری می کند. لوله به دستگاهی متصل است که اسیدیته را کنترل می کند. کودک شما ممکن است نیاز داشته باشد در حالی که تحت نظر است در بیمارستان بماند.
• اشعه ایکس: این تصاویر می توانند مشکلات موجود در دستگاه گوارش مانند انسداد را تشخیص دهند. ممکن است قبل از آزمایش مایع حاجب از شیشه شیر به کودک شما داده شود. این مایع معمولاً باریم است.
• آندوسکوپی فوقانی: پزشک لوله مخصوصی را که دارای یک لنز دوربین و یک منبع نور است از طریق دهان کودک شما به مری، معده و قسمت فوقانی روده کوچک می گذراند. به این لوله آندوسکوپ می گویند. نمونه های بافت ممکن است برای تجزیه و تحلیل گرفته شود. برای نوزادان و کودکان، آندوسکوپی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. بیهوشی عمومی ترکیبی از داروهایی است که قبل از جراحی یا سایر روش های پزشکی حالتی شبیه به خواب ایجاد می کند.

درمان

برای اکثر نوزادان، ایجاد برخی تغییرات در تغذیه باعث کاهش رفلاکس نوزاد می شود تا زمانی که خود به خود برطرف شود.

داروها

داروهای رفلاکس معمولاً برای درمان رفلاکس بدون عارضه در کودکان استفاده نمی شوند. اما پزشک کودک شما ممکن است یک داروی مسدودکننده اسید را برای چند هفته یا چند ماه توصیه کند. داروهای مسدودکننده اسید عبارتند از سایمتیدین (Tagamet HB)، فاموتیدین (Pepcid AC) و امپرازول منیزیم (Prilosec). پزشک کودک شما ممکن است یک داروی مسدود کننده اسید را توصیه کند اگر کودک شما:

• افزایش وزن ضعیفی دارد و تغییرات در تغذیه موثر نبوده است
• از تغذیه امتناع می کند
• مری ملتهب دارد
• آسم مزمن دارد

عمل جراحی

در موارد نادر، ممکن است کودک شما نیاز به جراحی داشته باشد. این تنها در صورتی انجام می شود که کودک شما به اندازه کافی وزن اضافه نمی کند یا به دلیل ریفلاکس دچار مشکل تنفسی می شود. در طی جراحی، LES بین مری و معده سفت می شود. این امر از برگشت اسید به مری جلوگیری می کند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

برای به حداقل رساندن رفلاکس:

• به کودک خود در وضعیت عمودی شیر بدهید: سپس کودک خود را به مدت 30 دقیقه پس از شیر خوردن در حالت نشسته نگه دارید. جاذبه می تواند به محتویات معده کمک کند در جایی که به آن تعلق دارند باقی بمانند. مراقب باشید تا زمانی که غذا در حال ته نشین شدن است، کودک خود را تکان ندهید یا تکان نخورید.
• سعی کنید حجم وعده های غذایی را کوچکتر و دفعات تغذیه را افزایش دهید: اگر با شیشه شیر می‌خورد به نوزادتان کمی کمتر از حد معمول شیر بدهید یا زمان شیردهی را کمی کاهش دهید.
• برای آروغ زدن کودکتان وقت بگذارید: آروغ زدن های مکرر در حین و بعد از شیر خوردن می تواند از تجمع هوا در معده کودک شما جلوگیری کند.
• کودک را به پشت بخوابانید: بیشتر نوزادان باید به پشت بخوابند، حتی اگر رفلاکس داشته باشند.

به خاطر داشته باشید که ریفلاکس نوزاد معمولاً دلیل کمی برای نگرانی است. فقط کافی است مقدار زیادی پارچه آروغ در دسترس داشته باشید تا رفلاکس کودکتان متوقف شود.

آماده شدن برای قرار ملاقات شما

می توانید با مراجعه به ارائه دهنده مراقبت های اولیه خود شروع کنید. یا ممکن است فوراً به متخصص بیماری های گوارشی کودکان به نام متخصص گوارش کودکان ارجاع داده شوید.

برای رفلاکس نوزاد، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• چه چیزی احتمالاً باعث علائم کودک من می شود؟
• به غیر از محتمل ترین علت، دلایل احتمالی دیگری برای علائم کودک من چیست؟
• نوزاد من به چه آزمایشاتی نیاز دارد؟
• آیا وضعیت کودک من به احتمال زیاد موقتی است یا مزمن؟
• بهترین اقدام چیست؟
• جایگزین های رویکرد اولیه ای که پیشنهاد می کنید چیست؟
• کودک من مراقبت های سلامت دیگری دارد. چگونه می توانم آنها را با هم مدیریت کنم؟
• آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید برای کودکم رعایت کنم؟
• آیا باید نوزادم را نزد متخصص ببرم؟
• آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

از پرسیدن سوالات دیگر دریغ نکنید.

از پزشک خود چه انتظاری دارید

پزشک شما احتمالاً از شما سؤالاتی می پرسد، مانند:

• علائم کودک شما از چه زمانی شروع شد؟
• آیا علائم کودک شما مداوم بوده یا گاه به گاه؟
• علائم کودک شما چقدر شدید است؟
• به نظر می رسد چه چیزی باعث بهبود وضعیت کودک شما می شود؟
• به نظر می رسد چه چیزی وضعیت کودک شما را بدتر می کند؟

کاری که در این بین می توانید انجام دهید

از انجام هر کاری که به نظر می رسد علائم کودک شما را بدتر می کند خودداری کنید.

نمای کلی

پسوریازیس یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد بثورات با لکه های خارش دار و پوسته پوسته می شود که بیشتر روی زانوها، آرنج ها، تنه و پوست سر ایجاد می شود.

پسوریازیس یک بیماری شایع و طولانی مدت (مزمن) بدون درمان است. می تواند دردناک باشد، خواب را مختل کند و تمرکز را سخت کند. این وضعیت چرخه هایی را طی می کند، برای چند هفته یا چند ماه شعله ور می شود، سپس برای مدتی فروکش می کند. محرک های رایج در افراد دارای استعداد ژنتیکی به پسوریازیس شامل عفونت ها، بریدگی ها یا سوختگی ها و داروهای خاص است.

درمان هایی برای کمک به مدیریت علائم در دسترس هستند. و می توانید عادات سبک زندگی و استراتژی های مقابله ای را امتحان کنید تا به شما کمک کند با پسوریازیس بهتر زندگی کنید.

علائم

علائم و نشانه های رایج پسوریازیس عبارتند از:

• بثورات تکه تکه‌ای که از نظر ظاهری از فردی به فرد دیگر متفاوت است، از لکه‌های پوسته پوسته شدن شوره‌مانند تا فوران‌های بزرگ در بیشتر قسمت‌های بدن
• بثورات با رنگ‌های متفاوت، به رنگ‌های بنفش با پوسته‌های خاکستری در پوست قهوه‌ای یا سیاه و صورتی یا قرمز با پوسته‌های نقره‌ای روی پوست سفید
• لکه های پوسته پوسته شونده کوچک (که معمولا در کودکان دیده می شود)
• پوست خشک و ترک خورده که ممکن است خونریزی کند
• خارش، سوزش یا درد
• بثورات چرخه ای که برای چند هفته یا چند ماه شعله ور می شوند و سپس فروکش می کنند

انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد که هر کدام از نظر علائم و نشانه‌های آن متفاوت است:

• پسوریازیس پلاکی: شایع ترین نوع پسوریازیس، پسوریازیس پلاکی است که باعث ایجاد لکه های پوستی خشک، خارش دار و برجسته می شود که با فلس پوشانده شده است. ممکن است تعداد کمی یا زیاد باشد. آنها معمولا در آرنج، زانو، کمر و پوست سر ظاهر می شوند. رنگ لکه ها بسته به رنگ پوست متفاوت است. پوست آسیب دیده ممکن است با تغییرات موقتی در رنگ (هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب)، به ویژه در پوست قهوه ای یا سیاه بهبود یابد.
• پسوریازیس ناخن: پسوریازیس می تواند ناخن های دست و پا را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد حفره، رشد غیر طبیعی ناخن و تغییر رنگ شود. ناخن های پسوریازیس ممکن است شل شده و از بستر ناخن جدا شوند (اونیکولیز). بیماری شدید ممکن است باعث خرد شدن ناخن شود.
• پسوریازیس قطره ای: پسوریازیس قطره ای عمدتاً بر بزرگسالان جوان و کودکان تأثیر می گذارد. معمولاً توسط یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می شود. با لکه های کوچک، قطره ای شکل و پوسته پوسته شدن روی تنه، بازوها یا پاها مشخص می شود.
• پسوریازیس معکوس: پسوریازیس معکوس عمدتاً چین های پوستی کشاله ران، باسن و سینه ها را درگیر می کند. باعث ایجاد لکه های صاف پوست ملتهب می شود که با اصطکاک و تعریق بدتر می شود. عفونت های قارچی ممکن است باعث این نوع پسوریازیس شود.
• پسوریازیس پوسچولار: پسوریازیس پوسچولار، یک نوع نادر، باعث ایجاد تاول های پر از چرک کاملا مشخص می شود. این نوع می تواند در لکه های گسترده یا در نواحی کوچک کف دست یا کف پا رخ دهد.
• پسوریازیس اریترودرمیک: شایع ترین نوع پسوریازیس، پسوریازیس اریترودرمیک است که می تواند تمام بدن را با راش های لایه بردار که می تواند به شدت خارش یا سوزش داشته باشد، بپوشاند. می تواند کوتاه مدت (حاد) یا طولانی مدت (مزمن) باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر مشکوک به پسوریازیس هستید، به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین پیگیر درمان خود باشید در صورتیکه بیماری: 

• شدید یا گسترده می شود
• باعث ناراحتی و درد شما می شود
• باعث نگرانی شما در مورد ظاهر پوستتان می شود
• با درمان بهبود نمی یابد

علل

تصور می شود که پسوریازیس یک مشکل سیستم ایمنی است که باعث می شود سلول های پوست سریعتر از حد معمول رشد کنند. در رایج‌ترین نوع پسوریازیس که به عنوان پسوریازیس پلاکی شناخته می‌شود، این تغییر سریع سلول‌ها منجر به ایجاد لکه‌های خشک و پوسته‌دار می‌شود.

علت پسوریازیس به طور کامل شناخته نشده است. تصور می شود که این یک مشکل سیستم ایمنی است که در آن سلول های مبارزه کننده با عفونت به اشتباه به سلول های پوست سالم حمله می کنند. محققان معتقدند که هم ژنتیک و هم عوامل محیطی در این امر نقش دارند. این وضعیت مسری نیست.

محرک پسوریازیس

بسیاری از افرادی که مستعد ابتلا به پسوریازیس هستند ممکن است برای سال ها بدون علائم باشند تا زمانی که بیماری توسط برخی از عوامل محیطی تحریک شود. محرک های رایج پسوریازیس عبارتند از:

• عفونت‌هایی مانند گلودرد استرپتوکوکی یا عفونت‌های پوستی
• آب و هوا، به ویژه شرایط سرد و خشک
• آسیب به پوست، مانند بریدگی یا خراش، نیش حشره یا آفتاب سوختگی شدید
• سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود سیگار
• مصرف زیاد الکل
• برخی داروها - از جمله لیتیوم، داروهای فشار خون بالا و داروهای ضد مالاریا
• قطع سریع کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی

عوامل خطر

هر کسی ممکن است به پسوریازیس مبتلا شود. حدود یک سوم موارد از دوران کودکی شروع می شود. این عوامل می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:

• سابقه خانوادگی: این وضعیت در خانواده ها وجود دارد. داشتن یکی از والدین مبتلا به پسوریازیس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. و داشتن دو والدین مبتلا به پسوریازیس خطر شما را حتی بیشتر افزایش می دهد.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهد، بلکه ممکن است شدت بیماری را نیز افزایش دهد.

عوارض

اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به شرایط دیگر هستید، از جمله:

• آرتریت پسوریاتیک که باعث درد، سفتی و تورم در داخل و اطراف مفاصل می شود.
• تغییرات موقت رنگ پوست (هیپوپیگمانتاسیون یا هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب) که در آن پلاک ها بهبود یافته اند.
• بیماری های چشمی مانند ورم ملتحمه، بلفاریت و یووئیت
• چاقی
• دیابت نوع 2
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی عروقی
• سایر بیماری های خود ایمنی مانند بیماری سلیاک، اسکلروزیس و بیماری التهابی روده به نام بیماری کرون
• شرایط سلامت روان، مانند عزت نفس پایین و افسردگی

آیا حالت تهوع و استفراغ در بارداری طبیعی است؟

سندرم تونل کارپال یکی از شایع ترین بیماری های دست است. در اثر فشار بر عصب مدیان در تونل کارپال مچ دست ایجاد می شود. تونل کارپال یک گذرگاه باریک است که توسط استخوان ها و رباط هایی در سمت کف دست احاطه شده است. هنگامی که عصب مدیان فشرده می شود، علائم می تواند شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در انگشت شست و انگشتان باشد.

آناتومی مچ دست، شرایط سلامتی و احتمالاً حرکات مکرر دست می‌تواند به ایجاد سندرم تونل کارپال کمک کند.

درمان مناسب معمولا سوزن سوزن شدن و بی حسی را از بین می برد و عملکرد دست را بازیابی می کند.

علائم

علائم سندرم تونل کارپال معمولاً به تدریج شروع می شود و شامل موارد زیر است:

• سوزن سوزن شدن و بی حسی: گزگز و بی حسی ممکن است در انگشتان یا دست ایجاد شود. معمولا انگشت شست، اشاره، وسط و حلقه تحت تاثیر قرار می گیرد، اما انگشت کوچک نه. ممکن است در این انگشتان احساس شوک الکتریکی داشته باشید. این علائم اغلب هنگام در دست گرفتن فرمان، تلفن یا روزنامه رخ می دهند یا ممکن است شما را از خواب بیدار کنند.

  این حس همچنین می تواند از مچ دست تا بازو حرکت کند.

  بسیاری از افراد برای کاهش علائم خود دست های خود را "بیرون می دهند". احساس بی حسی ممکن است در طول زمان تثبیت شود.

• ضعف افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال ممکن است دچار ضعف در دست و افتادن اجسام شوند. این ممکن است به دلیل بی حسی یا ضعف عضلات نیشگون انگشت شست باشد که توسط عصب میانی کنترل می شود.
  
  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائم سندرم تونل کارپال را دارید که با فعالیت های معمول و الگوهای خواب شما تداخل دارد، به پزشک خود مراجعه کنید. آسیب دائمی عصبی و عضلانی بدون درمان ممکن است رخ دهد.

علل

سندرم تونل کارپال در اثر فشار بر عصب مدیان ایجاد می شود.

عصب میانی از ساعد از طریق گذرگاهی در مچ دست به سمت دست می‌رود که به نام تونل کارپال شناخته می‌شود. عصب میانی به سمت کف انگشت شست و همه انگشتان به جز انگشت کوچک حس می دهد. این عصب همچنین سیگنال هایی را برای حرکت ماهیچه ها در اطراف پایه شست ارائه می دهد. این حرکت به عنوان عملکرد حرکتی شناخته می شود.

هر چیزی که عصب میانی را در فضای تونل کارپ فشار دهد یا تحریک کند ممکن است منجر به سندرم تونل کارپال شود. شکستگی مچ دست می تواند تونل کارپال را باریک کرده و عصب را تحریک کند. این امر همچنین ممکن است به دلیل تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری ها رخ دهد.

بسیاری از اوقات، هیچ دلیل واحدی برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد. یا ممکن است علت آن مشخص نباشد. ممکن است ترکیبی از عوامل خطر در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد.

عوامل خطر

عوامل متعددی با سندرم تونل کارپال مرتبط است. اگرچه ممکن است مستقیماً باعث سندرم تونل کارپال نشوند، اما ممکن است خطر تحریک یا آسیب به عصب میانی را افزایش دهند. این موارد عبارتند از:

• عوامل تشریحی: شکستگی یا دررفتگی مچ دست می تواند فضای داخل تونل کارپال را تغییر دهد. آرتریت که باعث ایجاد تغییراتی در استخوان های کوچک مچ دست می شود، می تواند تونل کارپال را تحت تاثیر قرار دهد. این تغییرات می تواند به عصب مدیان فشار وارد کند.

  افرادی که تونل های کارپال کوچکتری دارند ممکن است بیشتر به سندرم تونل کارپ مبتلا شوند.

• جنسیت تعیین شده در بدو تولد: سندرم تونل کارپال به طور کلی در زنان شایع تر است. این ممکن است به این دلیل باشد که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبتاً کوچکتر از مردان است. یا ممکن است به دلیل تأثیر هورمون ها بر روی پوشش تاندون ها در تونل کارپال باشد.

  زنانی که سندرم تونل کارپال دارند نیز ممکن است نسبت به زنانی که این عارضه را ندارند تونل های کارپال کوچکتری داشته باشند.

• شرایط آسیب رسان به اعصاب: برخی از بیماری های مزمن مانند دیابت، خطر آسیب عصبی از جمله آسیب به عصب مدیان را افزایش می دهند.
• شرایط التهابی : آرتریت روماتوئید، نقرس و سایر بیماری هایی که باعث تورم می شوند و به نام التهاب شناخته می شوند، می توانند پوشش اطراف تاندون های مچ دست را تحت تاثیر قرار دهند. این می تواند به عصب مدیان فشار وارد کند.
• داروها: برخی از مطالعات ارتباط بین سندرم تونل کارپال و آناستروزول (Arimidex)، دارویی که برای درمان سرطان سینه استفاده می شود، نشان داده اند.
• چاقی: چاقی یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپال است.
• مایعات بدن تغییر می کند: احتباس مایع ممکن است فشار داخل تونل کارپال را افزایش داده و عصب مدیان را تحریک کند. این در دوران بارداری و یائسگی رایج است. سندرم تونل کارپال که با بارداری اتفاق می‌افتد، معمولاً بعد از بارداری به خودی خود بهبود می‌یابد.
• سایر شرایط پزشکی: برخی شرایط، مانند اختلالات تیروئید، نارسایی کلیه و لنف ادم، ممکن است شانس ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش دهند.

• عوامل محل کار: کار با ابزارهای ارتعاشی یا روی خط مونتاژی که به حرکات مکرر نیاز دارد که مچ دست را خم می کند، ممکن است روی عصب میانی فشار ایجاد کند. چنین کاری همچنین ممکن است آسیب عصبی موجود را بدتر کند. اگر کار در محیط سرد انجام شود، فشار روی عصب می تواند بدتر شود.

  با این حال، شواهد علمی متناقض است و این عوامل به عنوان علل مستقیم سندرم تونل کارپ اثبات نشده اند.

  چندین مطالعه بررسی کرده اند که آیا ارتباطی بین استفاده از کامپیوتر و سندرم تونل کارپال وجود دارد یا خیر. برخی شواهد نشان می دهد که استفاده از ماوس، اما نه استفاده از صفحه کلید، ممکن است با سندرم تونل کارپ مرتبط باشد. شواهد با کیفیت و ثابت کافی برای حمایت از استفاده گسترده از رایانه به عنوان یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپ وجود ندارد. با این حال، استفاده از کامپیوتر ممکن است باعث شکل متفاوتی از درد دست شود.

پیشگیری

هیچ استراتژی اثبات شده ای برای جلوگیری از سندرم تونل کارپال وجود ندارد، اما می توانید با این روش ها استرس روی دست ها و مچ دست ها را کاهش دهید:

• نیروی خود را کاهش دهید و چنگال خود را شل کنید: به عنوان مثال، اگر کار شما شامل یک صندوق پول یا صفحه کلید است، به آرامی کلیدها را فشار دهید.
• استراحت های کوتاه و مکرر داشته باشید: دست ها و مچ های خود را به آرامی کشش و خم کنید. در صورت امکان وظایف جایگزین را انجام دهید. این امر به ویژه در صورتی که از تجهیزاتی استفاده می کنید که ارتعاش دارند یا نیاز به اعمال نیروی زیادی از شما دارند بسیار مهم است. استراحت حتی برای چند دقیقه در هر ساعت می تواند تفاوت ایجاد کند.
• مراقب فرم خود باشید: هنگام استفاده از صفحه کلید مچ دست خود را تا انتها به سمت بالا یا پایین خم نکنید. وضعیت وسط آرام با مچ دست ها موازی با زمین بهترین حالت است. صفحه کلید خود را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین تر نگه دارید.
• وضعیت بدن خود را بهبود بخشید: وضعیت نامناسب زمانی رخ می دهد که بدن خود را به گونه ای تنظیم کنید که به جای تنظیم ارتفاع و فاصله صفحه نمایش به یک وضعیت صحیح، صفحه کامپیوتر را مشاهده کند. وضعیت نامناسب، شانه ها را به جلو می برد، عضلات گردن و شانه را کوتاه می کند و اعصاب گردن را فشرده می کند. این می تواند باعث درد گردن شود و همچنین ممکن است دست ها و بازوها را آزار دهد.
• ماوس کامپیوتر خود را عوض کنید: اطمینان حاصل کنید که استفاده از موس کامپیوتر شما راحت است و مچ شما را تحت فشار قرار نمی دهد.
• دستان خود را گرم نگه دارید: اگر در محیط سرد کار می کنید، احتمال بروز درد و سفتی دست بیشتر است. اگر نمی توانید دما را در محل کار کنترل کنید، دستکش های بدون انگشت بپوشید که دست ها و مچ ها را گرم نگه می دارد.

تشخیص

برای تشخیص سندرم تونل کارپال، پزشک ممکن است از شما سوالاتی در مورد علائم تان بپرسد. همچنین ممکن است برای یافتن اینکه آیا سندرم تونل کارپال دارید یا خیر، به یک یا چند آزمایش نیاز دارید:

• سابقه علائم: الگوی علائم شما در تشخیص مهم است. علائم سندرم تونل کارپال معمولاً هنگام در دست گرفتن تلفن یا روزنامه یا گرفتن فرمان رخ می دهد. آنها همچنین تمایل دارند در شب رخ دهند و ممکن است شما را از خواب بیدار کنند. یا ممکن است وقتی صبح از خواب بیدار می شوید متوجه بی حسی شوید.

   

  اما عصب میانی به انگشت کوچک حس نمی دهد. اگر علائمی در آن انگشت دارید، ممکن است بیماری دیگری غیر از سندرم تونل کارپال داشته باشید.

• معاینه فیزیکی: پزشک شما حس را در انگشتان دست و قدرت عضلات دست را آزمایش می کند.

  خم کردن مچ دست، ضربه زدن روی عصب یا فشار دادن ساده بر روی عصب می تواند در بسیاری از افراد علائم ایجاد کند.

• اشعه ایکس: ممکن است برای رد سایر علل درد مچ دست، مانند آرتریت یا شکستگی، نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس از مچ دست آسیب دیده داشته باشید. با این حال، اشعه ایکس برای تشخیص سندرم تونل کارپ مفید نیست.
• سونوگرافی: سونوگرافی مچ دست تصویری از تاندون ها و اعصاب ارائه می دهد. این می تواند به نشان دادن اینکه آیا عصب در حال فشرده شدن است کمک کند.
• الکترومیوگرافی: این تست تخلیه های الکتریکی کوچک تولید شده در عضلات را اندازه گیری می کند. در طول این آزمایش، یک الکترود سوزنی نازک در ماهیچه‌های خاص قرار می‌گیرد تا فعالیت الکتریکی را هنگام انقباض و استراحت عضلات ارزیابی کند. این آزمایش می تواند آسیب به ماهیچه های کنترل شده توسط عصب مدیان را شناسایی کند. این آزمایش همچنین ممکن است موارد دیگر را رد کند.
• مطالعه هدایت عصبی: در انواع الکترومیوگرافی، دو الکترود به پوست چسبانده می شود. یک شوک کوچک از عصب میانی عبور داده می شود تا ببیند آیا تکانه های الکتریکی در تونل کارپال کند می شوند یا خیر. این آزمایش ممکن است برای تشخیص بیماری و رد سایر موارد استفاده شود.

درمان

سندرم تونل کارپال را در اسرع وقت پس از شروع علائم درمان کنید. در مراحل اولیه، کارهای ساده ای که می توانید برای خودتان انجام دهید ممکن است علائم را از بین ببرد. به عنوان مثال:

• استراحت های مکرر برای استراحت دست ها انجام دهید.
• فعالیت هایی که علائم را بدتر می کند انجام ندهید.
• از بسته های سرد برای کاهش تورم استفاده کنید.

سایر گزینه های درمانی شامل آتل مچ دست، داروها و جراحی است. اگر علائم خفیف تا متوسط ​​را داشته باشید که کمتر از 10 ماه، می آیند و از بین می روند، آتل بندی و سایر درمان های محافظه کارانه به احتمال زیاد کمک کننده هستند.

اگر در دستان خود بی حسی دارید، از یک پزشک کمک بگیرید.

درمان غیر جراحی

اگر بیماری زود تشخیص داده شود، روش‌های غیرجراحی ممکن است به بهبود سندرم تونل کارپال کمک کنند، از جمله:

• آتل مچ دست: آتلی که مچ دست را در هنگام خواب ثابت نگه می دارد می تواند به تسکین علائم شبانه گزگز و بی حسی کمک کند. حتی اگر شما فقط در شب از آتل استفاده می کنید، می تواند به جلوگیری از علائم روز نیز کمک کند. اگر باردار هستید، آتل زدن در شب ممکن است گزینه خوبی باشد، زیرا برای موثر بودن نیازی به استفاده از هیچ دارویی ندارد.

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): NSAID ها مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران)، ممکن است در کوتاه مدت به تسکین درد ناشی از سندرم تونل کارپال کمک کنند.

  با این حال، شواهدی مبنی بر اینکه این داروها سندرم تونل کارپال را بهبود می بخشند، وجود ندارد.

• کورتیکواستروئیدها: پزشک شما ممکن است برای تسکین درد، یک داروی کورتیکواستروئیدی مانند کورتیزون به تونل کارپال تزریق کند. گاهی از سونوگرافی برای هدایت این تزریق ها استفاده می شود.

  کورتیکواستروئیدها التهاب و تورم را کاهش می دهند که فشار روی عصب میانی را کاهش می دهد. کورتیکواستروئیدهای خوراکی به اندازه تزریق کورتیکواستروئید برای درمان سندرم تونل کارپ موثر در نظر گرفته نمی شوند.

اگر سندرم تونل کارپال ناشی از آرتریت روماتوئید یا آرتریت التهابی دیگری باشد، درمان آرتریت ممکن است علائم سندرم تونل کارپ را کاهش دهد. با این حال، این توسط تحقیقات ثابت نشده است.

عمل جراحی

اگر علائم شدید باشند یا به درمان های دیگر پاسخ ندهند، ممکن است جراحی مناسب باشد.

هدف از جراحی تونل کارپ، کاهش فشار با بریدن رباط فشار بر روی عصب مدیان است.

سه تکنیک مختلف در جراحی تونل کارپال استفاده می شود:

• جراحی آندوسکوپی: یک جراح از یک دستگاه تلسکوپ مانند با یک دوربین کوچک به نام آندوسکوپ استفاده می کند. این به جراح اجازه می دهد تا داخل تونل کارپال را ببیند. جراح رباط را از طریق یک یا دو برش کوچک در دست یا مچ برش می دهد.

  جراحی آندوسکوپی ممکن است باعث درد کمتری نسبت به جراحی باز در چند روز یا هفته اول پس از جراحی شود.

• جراحی باز: جراح برشی را در کف دست روی تونل کارپال ایجاد می کند که به آن انسزیون نیز می گویند و از طریق برش رباط ، عصب را آزاد می کند.
• جراحی با هدایت اولتراسوند: این جراحی شبیه به جراحی آندوسکوپی است، اما جراح از سونوگرافی برای دیدن عصب، تاندون ها، عروق و رباط استفاده می کند. سپس جراح رباط را یا با یک چاقوی کوچک یا با سیم بافته شده ای که از طریق سوزن وارد مچ می شود، برش می دهد.

قبل از جراحی، در مورد خطرات و مزایای هر تکنیک با جراح خود صحبت کنید. خطرات جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رهاسازی ناقص رباط.
• عفونت های زخم
• تشکیل اسکار.
• آسیب به اعصاب یا عروق خونی.

در طی فرآیند بهبودی پس از جراحی، بافت‌های رباط به تدریج با هم رشد می‌کنند و در عین حال فضای بیشتری را برای عصب فراهم می‌کنند. این روند بهبود داخلی معمولاً چندین ماه طول می کشد، اما پوست در عرض چند هفته بهبود می یابد.

به احتمال زیاد جراح شما استفاده از دست را پس از بهبود رباط توصیه می کند. به آهستگی به استفاده کامل از دست برگردید و از حرکات شدید دست یا موقعیت های شدید مچ استفاده نکنید.

درد یا ضعف ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا پس از جراحی برطرف شود. اگر علائم شما بسیار شدید بود، ممکن است پس از جراحی به طور کامل از بین نرود.

سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می دهد که خون رسانی به بخشی از مغز مسدود یا کاهش یابد. این کار از دریافت اکسیژن و مواد مغذی بافت مغز جلوگیری می کند. سلول های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند. نوع دیگر سکته مغزی، سکته هموراژیک است. زمانی اتفاق می افتد که یک رگ خونی در مغز نشت یا ترکیده و باعث خونریزی در مغز شود. خون خارج شده فشار بر سلول های مغز را افزایش می دهد و به آنها آسیب می رساند.

سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است. دریافت فوری درمان پزشکی بسیار مهم است. دریافت سریع کمک های فوری پزشکی می تواند آسیب مغزی و سایر عوارض سکته مغزی را کاهش دهد.

خبر خوب این است که افزایش آگاهی عمومی و شروع سریع درمان موجب کاهش مرگ و میر می گردد. درمان‌های مؤثر همچنین می‌توانند به جلوگیری از ناتوانی ناشی از سکته کمک کنند.

علائم

اگر ممکن است شما یا کسی که با او هستید سکته کرده باشد، به زمان شروع علائم توجه کنید. برخی از درمان ها زمانی مؤثرتر هستند که بلافاصله پس از شروع سکته مغزی انجام شوند.

علائم سکته مغزی عبارتند از:

• مشکل در صحبت کردن و درک آنچه دیگران می گویند: فردی که دچار سکته مغزی می شود ممکن است گیج شود، کلمات را درست بیان نکند یا نتواند گفتار را درک کند.
• بی حسی، ضعف یا فلج در صورت، بازو یا پا: این امر اغلب فقط یک طرف بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. فرد می تواند سعی کند هر دو دست خود را بالای سر بلند کند. اگر یک دست شروع به افتادن کند، ممکن است نشانه سکته باشد. همچنین هنگام تلاش برای لبخند زدن ممکن است یک طرف دهان آویزان شود.
• مشکلات بینایی در یک یا هر دو چشم: ممکن است فرد ناگهان در یک یا هر دو چشم دچار تاری یا سیاهی دید شود. یا ممکن است دچار دوبینی گردد.
• سردرد. سردرد ناگهانی و شدید ممکن است از علائم سکته مغزی باشد. استفراغ، سرگیجه و تغییر در هوشیاری ممکن است همراه با سردرد رخ دهد.
• مشکل در راه رفتن: فردی که دچار سکته مغزی می شود ممکن است دچار لغزش شود یا تعادل یا هماهنگی خود را از دست بدهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت مشاهده هر گونه علائم سکته مغزی، حتی اگر به نظر می رسد که می آیند و می روند یا به طور کامل ناپدید می شوند، فوراً به پزشک مراجعه کنید . "سریع" فکر کنید و کارهای زیر را انجام دهید:

• صورت: از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت آویزان می شود؟
• حرکت: از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. آیا یک دست به سمت پایین حرکت می کند؟ یا اینکه یک دست قادر به بلند شدن نیست؟
• گفتار. از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا صحبت فرد نامفهوم است یا با معمول متفاوت است؟
• زمان. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً با 911 یا کمک فوری پزشکی تماس بگیرید.

فوراً با 911 یا شماره اضطراری محلی خود تماس بگیرید. منتظر نمانید تا ببینید آیا علائم متوقف می شوند یا خیر. هر دقیقه مهم است هر چه سکته بیشتر درمان نشود، احتمال آسیب و ناتوانی مغزی بیشتر می شود.

اگر با کسی هستید که مشکوک به سکته مغزی است، در حالی که منتظر کمک اضطراری هستید، او را با دقت تماشا کنید.

علل

دو دلیل اصلی برای سکته مغزی وجود دارد. سکته مغزی ایسکمیک در اثر انسداد شریان مغز ایجاد می شود. سکته هموراژیک در اثر نشت یا ترکیدن یک رگ خونی در مغز ایجاد می شود. برخی از افراد ممکن است تنها یک اختلال موقتی در جریان خون به مغز داشته باشند که به عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) شناخته می شود. TIA علائم پایدار ایجاد نمی کند .

سکته مغزی ایسکمیک

سکته مغزی ایسکمیک

این شایع ترین نوع سکته مغزی است. زمانی اتفاق می افتد که رگ های خونی مغز باریک یا مسدود شوند. این امر باعث کاهش جریان خون می شود که به عنوان ایسکمی شناخته می شود. انسداد یا باریک شدن رگ های خونی می تواند ناشی از رسوبات چربی باشد که در رگ های خونی ایجاد می شود. یا ممکن است ناشی از لخته شدن خون یا سایر مواد زائد باشد که از طریق جریان خون، اغلب از قلب، عبور می کنند. سکته مغزی ایسکمیک زمانی اتفاق می‌افتد که رسوبات چربی، لخته‌های خون یا سایر مواد زائد در رگ‌های خونی مغز جمع شوند.

برخی تحقیقات اولیه نشان می دهد که عفونت COVID-19 ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را افزایش دهد، اما مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

سکته هموراژیک

سکته هموراژیک زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز نشت کرده یا پاره شود. خونریزی در داخل مغز، که به عنوان خونریزی مغزی شناخته می شود، می تواند ناشی از بسیاری از شرایطی باشد که بر رگ های خونی تأثیر می گذارد. عوامل مرتبط با سکته مغزی هموراژیک عبارتند از:

• فشار خون بالا که تحت کنترل نیست.
• درمان بیش از حد با داروهای رقیق کننده خون و یا همچنین مصرف داروهایی که به عنوان ضد انعقاد شناخته می شوند.
• برآمدگی در نقاط ضعیف دیواره عروق خونی که به آنوریسم معروف است.
• ضربه به سر، مانند تصادف رانندگی.
• رسوب پروتئین در دیواره عروق خونی که منجر به ضعف در دیواره عروق می شود. این به آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی معروف است.
• سکته مغزی ایسکمیک که منجر به خونریزی مغزی می شود.

علت کمتر شایع خونریزی در مغز، پارگی ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) است. AVM یک گره نامنظم از رگ های خونی با دیواره نازک است.

حمله ایسکمیک گذرا

حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یک دوره موقت از علائم مشابه علائم سکته است. اما TIA آسیب دائمی ایجاد نمی کند. TIA ناشی از کاهش موقت خون رسانی به بخشی از مغز است. کاهش ممکن است تا پنج دقیقه طول بکشد. حمله ایسکمیک گذرا گاهی اوقات به عنوان سکته کوچک شناخته می شود.

TIA زمانی رخ می دهد که یک لخته خون یا رسوب چربی، جریان خون را به بخشی از سیستم عصبی کاهش داده یا مسدود کند.

حتی اگر فکر می کنید که TIA داشته اید، به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید . تشخیص اینکه آیا دچار سکته مغزی شده اید یا TIA تنها بر اساس علائم ممکن نیست . اگر TIA داشته اید ، به این معنی است که ممکن است شریان منتهی به مغز تا حدی مسدود یا تنگ شده باشد. داشتن TIA خطر سکته مغزی را در آینده افزایش می دهد.

عوامل خطر

عوامل زیادی می توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند. عوامل خطر سکته مغزی بالقوه قابل درمان عبارتند از:

عوامل خطر سبک زندگی

• اضافه وزن یا چاق بودن.
• عدم تحرک بدنی
• نوشیدن زیاد یا زیاده روی در الکل.
• استفاده از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین.

عوامل خطر پزشکی

• فشار خون بالا.
• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود دست دوم.
• کلسترول بالا.
• دیابت.
• آپنه انسدادی خواب.
• بیماری های قلبی عروقی، از جمله نارسایی قلبی، نقص ساختمانی قلبی، عفونت قلبی یا ریتم نامنظم قلب، مانند فیبریلاسیون دهلیزی.
• سابقه شخصی یا خانوادگی سکته مغزی، حمله قلبی یا حمله ایسکمیک گذرا.
• ابتلا به کووید 19 .

سایر عوامل مرتبط با خطر سکته مغزی عبارتند از:

• سن - افراد 55 ساله یا بالاتر نسبت به افراد جوان در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی هستند.
• نژاد یا قومیت - افراد آفریقایی آمریکایی و اسپانیایی تبار نسبت به سایر نژادها یا قومیت ها در معرض خطر بیشتری برای سکته هستند.
• جنسیت - مردان بیشتر از زنان در معرض خطر سکته مغزی هستند. زنان معمولاً در هنگام سکته مغزی مسن‌تر هستند و احتمال مرگ آنها در اثر سکته بیشتر از مردان است.
• هورمون ها - مصرف قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی که شامل استروژن است می تواند خطر را افزایش دهد.

عوارض

سکته مغزی گاهی اوقات می تواند باعث ناتوانی موقت یا دائمی شود. عوارض به مدت زمانی که مغز جریان خون ندارد و کدام قسمت تحت تأثیر قرار می گیرد بستگی دارد. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن حرکت عضلانی که به عنوان فلج شناخته می شود. ممکن است در یک طرف بدن فلج شوید. یا ممکن است کنترل برخی از عضلات مانند عضلات یک طرف صورت یا یک بازو را از دست بدهید.
• مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن. سکته مغزی ممکن است بر عضلات دهان و گلو تأثیر بگذارد. این می تواند واضح صحبت کردن، قورت دادن یا خوردن را سخت کند. همچنین ممکن است با زبان، از جمله صحبت کردن یا درک گفتار، خواندن یا نوشتن مشکل داشته باشید.
• از دست دادن حافظه یا مشکل در تفکر. بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، مقداری از دست دادن حافظه را تجربه می کنند. دیگران ممکن است در فکر کردن، استدلال کردن، قضاوت کردن و درک مفاهیم مشکل داشته باشند.
• علائم عاطفی افرادی که دچار سکته مغزی شده اند ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند. یا ممکن است دچار افسردگی شوند.
• درد. درد، بی حسی یا سایر احساسات ممکن است در قسمت هایی از بدن که تحت تاثیر سکته قرار گرفته اند، رخ دهد. اگر سکته مغزی باعث از دست دادن احساس در بازوی چپ شود، ممکن است احساس سوزن سوزن شدن در آن بازو ایجاد شود.
• تغییر در رفتار و مراقبت از خود. افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند ممکن است گوشه‌گیرتر شوند. آنها همچنین ممکن است برای نظافت و کارهای روزانه به کمک نیاز داشته باشند.

پیشگیری

می توانید اقداماتی را برای جلوگیری از سکته انجام دهید. مهم است که عوامل خطر سکته مغزی خود را بشناسید و از توصیه های پزشک خود در مورد استراتژی های سبک زندگی سالم پیروی کنید. اگر سکته کرده اید، این اقدامات ممکن است به جلوگیری از سکته دیگر کمک کند. اگر یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) داشته اید، این مراحل می تواند به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند. مراقبت های بعدی که در بیمارستان و پس از آن دریافت می کنید نیز ممکن است نقش داشته باشد.

بسیاری از راهبردهای پیشگیری از سکته مغزی همان راهبردهای پیشگیری از بیماری قلبی هستند. به طور کلی توصیه های سبک زندگی سالم عبارتند از:

• کنترل فشار خون بالا، معروف به پر فشاری خون. این یکی از مهمترین کارهایی است که می توانید برای کاهش خطر سکته مغزی انجام دهید. اگر سکته کرده اید، کاهش فشار خون می تواند به پیشگیری از TIA یا سکته مغزی در آینده کمک کند. تغییرات سبک زندگی سالم و داروها اغلب برای درمان فشار خون بالا استفاده می شوند.
• میزان کلسترول و چربی اشباع شده را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. مصرف کمتر کلسترول و چربی، به ویژه چربی های اشباع شده و چربی های ترانس، ممکن است تجمع در شریان ها را کاهش دهد. اگر نمی توانید کلسترول خود را به تنهایی از طریق تغییرات رژیم غذایی کنترل کنید، ممکن است به داروهای کاهش دهنده کلسترول نیاز داشته باشید.
• مصرف تنباکو را ترک کنید. سیگار کشیدن خطر سکته مغزی را برای افراد سیگاری و غیرسیگاری در معرض دود سیگار افزایش می دهد. ترک سیگار خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
• دیابت را مدیریت کنید. رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن می تواند به شما کمک کند قند خون خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر عوامل سبک زندگی برای کنترل قند خون کافی نباشد، ممکن است برای شما داروی دیابت تجویز شود.
• وزن سالم را حفظ کنید. اضافه وزن به سایر عوامل خطر سکته مغزی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی و دیابت کمک می کند.
• از یک رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات استفاده کنید. خوردن پنج وعده یا بیشتر میوه یا سبزیجات در روز ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهد. رژیم غذایی مدیترانه ای که بر روغن زیتون، میوه، آجیل، سبزیجات و غلات کامل تاکید دارد، ممکن است مفید باشد.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش های هوازی از بسیاری جهات خطر سکته مغزی را کاهش می دهند. ورزش می تواند فشار خون را کاهش دهد، سطح کلسترول خوب را افزایش دهد و سلامت کلی رگ های خونی و قلب را بهبود بخشد. همچنین به کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس کمک می کند. به تدریج تا حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط ​​در بیشتر یا تمام روزهای هفته انجام دهید. انجمن قلب آمریکا توصیه می کند 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط ​​یا 75 دقیقه فعالیت هوازی شدید در هفته داشته باشید. فعالیت های با شدت متوسط ​​می تواند شامل پیاده روی، دویدن، شنا و دوچرخه سواری باشد.
• ترجیحا الکل ننوشید. نوشیدن مقادیر زیاد الکل خطر ابتلا به فشار خون بالا، سکته های مغزی ایسکمیک و سکته های هموراژیک را افزایش می دهد. الکل همچنین ممکن است با داروهای دیگری که مصرف می کنید تداخل داشته باشد.  با پزشک خود در مورد آنچه برای شما مناسب است صحبت کنید.
• درمان آپنه انسدادی خواب (OSA). OSA یک اختلال خواب است که باعث می شود چندین بار در طول خواب تنفس را برای مدت کوتاهی متوقف کنید. در صورت داشتن علائم OSA، متخصص مراقبت های بهداشتی شما ممکن است یک مطالعه خواب را توصیه کند . درمان شامل دستگاهی است که فشار مثبت راه هوایی را از طریق ماسک وارد می‌کند تا راه هوایی را هنگام خواب باز نگه دارد.
• از داروهای غیرمجاز استفاده نکنید. برخی از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین از عوامل خطر برای TIA یا سکته مغزی هستند.

داروهای پیشگیرانه

اگر سکته مغزی ایسکمیک داشته اید، ممکن است به داروهایی برای کمک به کاهش خطر سکته مغزی دیگر نیاز داشته باشید. اگر TIA داشته اید ، داروها می توانند خطر ابتلا به سکته مغزی را در آینده کاهش دهند. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضد پلاکت: پلاکت ها سلول هایی در خون هستند که لخته ایجاد می کنند. داروهای ضد پلاکت این سلول ها را کمتر چسبنده و احتمال لخته شدن را کمتر می کند. رایج ترین داروی ضد پلاکت استفاده شده آسپرین است. پزشک شما می تواند دوز مناسب آسپرین را برای شما توصیه کند.

  اگر TIA یا سکته جزئی داشته اید ، ممکن است هم آسپرین و هم یک داروی ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل (پلاویکس) مصرف کنید. این داروها ممکن است برای مدتی برای کاهش خطر سکته مغزی دیگر تجویز شوند. اگر نمی توانید آسپرین مصرف کنید، ممکن است کلوپیدوگرل به تنهایی برای شما تجویز شود. تیکاگرلور (بریلینتا) یکی دیگر از داروهای ضد پلاکت است که می تواند برای پیشگیری از سکته مغزی استفاده شود.

• داروهای رقیق کننده خون که به عنوان ضد انعقاد شناخته می شوند: این داروها لخته شدن خون را کاهش می دهند. هپارین یک ضد انعقاد سریع الاثر است که ممکن است برای کوتاه مدت در بیمارستان استفاده شود.

  وارفارین کندتر (Jantoven) ممکن است در طولانی مدت استفاده شود. وارفارین یک داروی قوی رقیق کننده خون است، بنابراین باید آن را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید و مراقب عوارض جانبی آن باشید. همچنین برای نظارت بر اثرات وارفارین به آزمایش خون منظم نیاز دارید.

  چندین داروی جدیدتر رقیق کننده خون برای جلوگیری از سکته مغزی در افرادی که در معرض خطر بالایی هستند در دسترس است. این داروها عبارتند از دابیگاتران (پراداکسا)، ریواروکسابان (Xarelto)، آپیکسابان (Eliquis) و ادوکسابان (Savaysa). آنها سریعتر از وارفارین عمل می کنند و معمولاً نیازی به آزمایش خون یا نظارت منظم توسط پزشک ندارند. این داروها همچنین با خطر کمتر عوارض خونریزی در مقایسه با وارفارین همراه هستند.

• توجه: در نظر داشته باشید که هیچ یک از این داروها بدون تجویز پزشک نباید بصورت خودسرانه مصرف یا مقدار آن کم یا زیاد گردد.

شعار روز جهانی سکته مغزی در 8 آبان ماه 1403:

"با ورزش بر سکته مغزی غلبه کنیم"

لطفا به این چند جمله خیلی بیشتر دقت کنیم :

- روزانه 500 نفر و سالیانه حدود 170 هزار نفر در کشور ایران دچار سکته مغزی می شوند.

- میانگین سن سکته مغزی در ایران 10 سال کمتر از میانگین جهانی است و به عبارتی

بروز سکته مغزی در افراد زیر 50 سال افزایش یافته است.

• سکته مغزی یک بیماری مرگبار و دومین علت مرگ و میر در کشور است.
• سکته مغزی شایعترین علت ایجاد ناتوانی در هم میهنان عزیز ماست.
• 10% افراد مسن، مبتلا به سکته مغزی می شوند.
• و اما اینکه سکته مغزی در خیلی از موارد هم قابل پیشگیری و هم بخوبی قابل درمان است.
• برای تشخیص زودرس سکته مغزی کلمه FAST را به خاطر بسپارید و با دیدن این علائم حتما" و فورا" با اورژانس تماس بگیرید.

Face:  انحراف صورت

Arme: افتادگی بازو و دست

Speeche: اختلال تکلم

Time: زمان را از دست ندهید

• به عبارتی شایعترین علائم سکته مغزی شامل انحراف و ضعف در عضلات صورت، ضعف و افتادگی در یک دست و پا، ناتوانی و اختلال در گفتار ، اختلال تعادل و دوبینی است.
• و دیگر اینکه مهمترین عوامل خطر در سکته مغزی "دیابت کنترل نشده" ، "فشارخون بالا" ، "چربی خون بالا" ، "افزایش وزن" و "کم تحرکی"  است.
• بر همین اساس شعار جهانی سکته مغزی در سال 2024 چنین است :

"هر روز ورزش کرده و فعال باشیم تا بر سکته مغزی غلبه کنیم"

• اما درمان سکته مغزی: مهم ترین اقدام در حلقه درمان موفق سکته مغزی رساندن بیمار طی 4 ساعت اولیه به مراکز درمانی است (زمان طلایی سکته مغزی)
• در فرآیند سکته مغزی، در هر دقیقه دو میلیون سلو-ل مغزی و در هر ثانیه سی تا چهل هزار سلول مغزی به صورت برگشت ناپذیر از بین می روند.
• و هر دقیقه که بیمار زودتر به مراکز درمانی خاص سکته مغزی برسد، احتمال بازگشت علائم و حتی بهبودی کامل ارگانهای درگیر، بیشتر است.
• و لذا بیمار باید در زمان طلایی به مراکز درمانی منتخب منتقل شود.
• در کشور حدود 110 مرکز جامع درمان سکته مغزی فعال می باشند. این بیمارستانها دارای کد 724 بوده و به عنوان مرکز جامع درمان سکته مغزی بطور شبانه روز فعالیت دارند.
• و در شهر تهران مراکز جامع سکته مغزی حاد عبارتند از : شهدای تجریش – امام حسین (ع)- سینا- شریعتی – امام خمینی – حضرت رسول (ص) و فیروزگر.

دکتر محمدرضا عزیزی

متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات

مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی کشور

پنجمین کنگره‌ی بین‌المللی فوتبال‌کلینیک در تاریخ ۵ الی ۷ مهر ۱۴۰۲ در سالن همایش های بین المللی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار می‌شود.

این همایش دارای ۱۲ امتیاز بازآموزی آموزش مداوم پزشکی برای تمام گروه‌های هدف اعم از پزشکی عمومی، رشته‌های داخلی، علوم تغذیه، داروسازی، تمامی رشته‌ها و گرایش‌های توانبخشی، پرستاری، ارتوپدی، رادیولوژی، دندانپزشکی و... است.

در کنار کنگره، کارگاه‌های متنوعی نیز در دسترس شرکت‌کنندگان قرار دارد.

ثبت‌نام اولیه‌ی همکاران علوم‌پزشکی در سایت آموزش مداوم و ثبت‌نام تکمیلی در وبسایت ایفمارک‌آکادمی می‌باشد.

https://ifmarkacademy.ir

دکتر مریم باقریان
فوق تخصص هماتولوژی انکولوژی و پیوند مغز استخوان

در مطلب قبلی در مورد انواع سلول های خونی و عملکرد آن ها به اجمال صحبت کردیم.

اینبار سعی بر آن داریم که در مورد چگونگی بررسی سلول های خونی و ضرورت انجام این آزمایشات توضیح دهیم.

 ارزیابی CBC و به عبارتی شمارش کامل سلول های خون ، یک آزمایش آسان و بسیار رایج در بررسی سلول های خونی است که اختلالات خاصی را که می تواند بر سلامت شما تاثیر بگذارد را غربالگری و یا تشخیص می دهد.

چرا پزشک آزمایش CBC  را برای شما تجویز می کند؟

به سه منظور ممکن است برای شما آزمایش CBC diff نسخه شود:

• برای چکاپ سلامتی و ارزیابی سالانه عملکرد بدن
• در صورت بروز علایمی مثل کسالت ، ضعف و بی حالی طولانی مدت، عفونت یا التهاب ، خونریزی یا کبودی غیر معمول و تنگی نفس
• و یا پس از سپری شدن یک دوره درمانی خاص، برای ارزیابی کارایی درمان

برای انجام آزمایش CBC لازم نیست ناشتا باشید. با حضور در آزمایشگاه ، یک نمونه خون از شما گرفته می شود و در مدت زمان کوتاهی جواب آزمایش در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

 تفسیر آزمایش CBC diff به چه صورت است؟

این آزمایش سه رده اصلی سلول های خونی را ارزیابی می کند. مقادیر طبیعی بسته به سن و جنسیت شما متفاوت است که به طور معمول در گزارش آزمایشگاه محدوده نرمال این موارد بر اساس شرایط انجام تست و سن و جنس بیماران قید میشود.

RBC :

اولین رده سلولی مورد بررسی ، گلبول های قرمز خون ((RBC می باشند.

همان طور که پیشتر گفتیم، وظیفه این رده سلولی انتقال اکسیژن ومواد مغذی به بافت های بدن است.

گلبول های قرمز در مغز استخوان ساخته می شوند.طول عمر آن ها بین 90 تا 120 روز است. پس از آن تخریب شده و گلبول های قرمز تازه جای آن ها را خواهند گرفت. با استفاده از نتایج آزمایشات مربوط به RBC ، انواع کم خونی تشخیص داده خواهد شد.

هموگلوبین (Hb)  :                                                                       

آزمایش هموگلوبین میزان کل هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز در گردش را نشان می دهد .هموگلوبین پروتئینی است که به آهن در ساختار خود نیازمند است. پس اگر با فقر آهن مواجه باشید می تواند باعث کاهش میزان هموگلوبین شود.

هماتوکریت (HCT) :

این آزمایش درصد گلبول های قرمز در کل حجم خون را مورد بررسی قرار می دهد.

هماتوکریت بالا در مواردی مثل اسهال و استفراغ که باعث کم ابی می شود و یا افزایش غلظت خون در بیماری هایی مانند پلی سایتمی ورا ، بیماری های مزمن ریوی، بیماری های قلبی مادرزادی و حتی زندگی در ارتفاعات (پاسخ جبرانی به کمبود اکسیژن) دیده می شود.

MCV:

آزمایش MCV به معنای سنجش متوسط سایز گلبول های قرمز است. مواردی مثل کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به افزایش MCV و کم خونی موجب کاهش سایزMCV می شود.

MCH :

آزمایش MCH به معنای میزان متوسط هموگلوبین موجود در هر گلبول های قرمز می باشد که کاهش و یا بالا بودن آن، علل متفاوتی دارد. هر عاملی که موجب آنمی فقر اهن شود تا سرطان ، تالاسمی، بارداری، بیماری های کبدی و کلیوی و ....همگی موجب کاهش MCH می شوند.

مواردی مثل پرکاری تیرویید، مصرف بیش از حد الکل، کمبود ویتامین B12 ، بیماری های مزمن ریوی و قلبی میتوانند موجب افزایش MCH شوند.

RDW:

در آزمایش RDW ، اختلاف سایز و حجم گلبول های قرمز خون مورد بررسی قرار می گیرد. سلول های خونی از نظر اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. اگر اختلاف اندازه آن ها بیش از حد نرمال باشد، احتمال بروز اختلالات خونی وجود دارد.

گلبول‌های سفید (WBC) :

WBC در آزمایش خون، وضعیت گلبول‌های سفید را بررسی می‌کند. آن‌ها به عنوان مهمترین ارکان سیستم ایمنی بدن به‌شمار می‌روند. بنابراین بروز هرگونه اختلال در عملکرد آن‌ها می‌تواند نشان‌دهنده التهاب و عفونت باشد. 

گلبول‌های سفید انواع مختلفی دارند: 

• نوتروفیل‌ها
• لنفوسیت‌ها
• بازوفیل‌ها 
• ائوزونوفیل‌ها
• مونوسیت‌ها

وهر کدام از آنها وظیفه خاصی در بدن دارند. مثلا ائوزونوفیل، از بدن در برابر عفونت‌های انگلی محافظت می‌کنند. لنفوسیت‌ها، به محض ورودعامل ویروسی یا باکتریایی به بدن، فعالیت خود را آغاز خواهند کرد.

پلاکت‌ها :

در آزمایش PLT، میزان پلاکت‌ خون شمارش می‌شود. وجود این سلول‌های خونی در انعقاد خون بسیار مهم است. بسیاری از اختلالات انعقادی خون مربوط به این فاکتور است. 

شاید برای شما جالب باشد که نقش CBC در بررسی بیماران کرونایی چیست؟

 آزمایش CBC در کرونا، با هدف پایش وضعیت سلامتی بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست نمی‌تواند در تشخیص کووید ۱۹ به پزشکان کمک کند. با استفاده از نتایج این آزمایش، متخصصین درمی‌یابند که وضعیت سلول‌های خونی مانند گلبول‌های سفید  به خصوص لنفوسیت ها چگونه است. همچنین باید بدانید تست آنتی بادی کرونا متفاوت از تست CBC است. 

تشخیص سرطان با آزمایش خون CBC، یکی از مهمترین کاربردهای این تست است. همچنین بسیاری از کم‌خونی‌ها با استفاده از نتایج این تست تشخیص ، پایش و درمان می‌شوند.

• افزایش یا کاهش چشمگیر تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC)

یکی از مهم‌ترین علائم سرطان خون در آزماش CBC، افزایش یا کاهش چشمگیر تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC) است. همانطور که می‌دانید، گلبول‌های سفید خون برای دفاع از سیستم ایمنی بدن وارد عمل می‌شوند و در صورت بروز سرطان خون در فرد، معمولا تعداد آن‌ها افزایش زیادی پیدا خواهد کرد. البته گاهی نیز کاهش تعداد گلبول‌های سفید در آزمایش CBC مشاهده می‌شود که تحت عنوان پان سایتوپنی (Pancytopenia) شناخته می‌شود.

• کاهش شدید پلاکت خون (Platelets)

پلاکت خون نقش مهمی را در انعقاد خون ایفا می‌کند. از همین رو نیز در صورت بروز سرطان خون در فرد، سطح آزمایش PLT یا همان پلاکت خون به طور چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد و در اینصورت، بروز برخی علائم نیز در بیمار مانند انواع خونریزی مشاهده خواهد شد که احتمال بروز سرطان خون را بسیار بالا می‌برد.

• کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون (RBC)

یکی دیگر از علائم سرطان خون در آزمایش CBC، کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون است. بهتر است بدانید، زمانی که بدن فرد درگیر سرطان خون می‌شود، ساخت گلبول‌های قرمز با مشکل مواجه خواهد شد و از این رو تعداد آن در آزمایش CBC، کاهش پیدا خواهد کرد. البته اگر تنها کاهش تعداد گلبول‌های قرمز را در آزمایش CBC مشاهده کنید، می‌تواند نشان دهنده کم خونی در فرد باشد.

• کاهش هموگلوبین خون (Hemoglobin)

به طور کلی سطح Hb در آزمایش خون با تعداد گلبول‌های قرمز رابطه مستقیم دارد. زیرا هموگلوبین نقش انتقال اکسیژن را در گلبول‌های قرمز به عهده دارد و اگر کاهش گلبول‌های قرمز در فرد اتفاق بیفتند، شاهد کاهش هموگلوبین نیز خواهید بود. بهتر است بدانید که برای تشخیص سرطان خون تنها کاهش یا افزایش یک عامل در آزمایش CBC ملاک نیست و بررسی ازمایشات اختصاصی ضرورت دارد.

آزمایش CBC Diff چیست؟

 آزمایش CBC diff را با نام آزمایش شمارش افتراقی نیز خواهید شنید. در تفسیر آزمایش CBC Diff علاوه ‌بر بررسی فاکتورهایی که در تست CBC وجود دارد، به ارزیابی انواع گلبول‌های سفید پرداخته خواهد شد. گلبول‌های سفید انواع مختلفی دارد که در طی آزمایش CBC Diff به طور کامل بررسی خواهند شد. 

مقالات بیماریهای خون و انکولوژی:
دانستنیهای پایه بیماریهای خون

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
                     معاونت آموزشی و پژوهشی

                      به کوشش:
                      دکتر بابک پورقلیج

 دکتر حسن رودگری
 مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی

بسیار مهم است که بر فرسودگی شغلی غلبه کنید بخصوص اگر مدیر هستید و یا در یک شغل حساس و حیاتی مثل کادرهای درمان شاغلید.

بیشترین علت فرسودگی شغلی فشار کار، استرس های کنترل نشده کاری، ضرب الاجل های کاری و ساعات طولانی کار است که باعث خستگی مفرط میشوند. لذا فرد از لحاظ جسمی و ذهنی کاملا درگیر و کلافه و زمین گیر میشود.

البته از نظر بالینی فرسودگی شغلی هنوز یک اصلاح پزشکی مستقل از استرس نیست اما قطعا یک نتیجه ناشی از فرآیندهای غلط و کنترل نشده پر از استرس می باشد که می تواند در صورت عدم مدیریت موثر، شغل و حتی زندگی فرد را فلج و متلاشی کند.

در کشورهای غربی حدود ۷٪ کل شاغلین در همه حرفه ها دچار فرسودگی هستند که ممکن است در کشورهای شرقی متفاوت باشد. البته در برخی مشاغل این آمار بالاتر است مثلا در دستیاران پزشکی تا ۵۰٪ و در حسابدارها و مالی چی ها تا ۸۵٪ هم می رسد که بسیار خطرناک است. طبیعتا شرایط محیط زندگی، اقتصاد، امنیت، رفاه و شاخصه های عمومی یک‌جامعه هم در سرعت ایجاد و پیشرفت فرسودگی می توانند موثر باشند.

مطالعات نشان داد که برخی بیماریها نیز مرتبط با فرسودگی شغلی می باشند که اثرات متقابل بر یکدیگر دارند، همانند فشارخون، بیماربهای عروق کرونر قلب، اختلالات خواب، افسردگی و اضطراب که گاهی منجر به استفاده از دخانیات و یا سوء مصرف الکل و مواد مخدر و دارو می شوند. حتی دیده شده که فرسودگی شغلی بر روی احساسات و عواطف و باروری نیز اثر گذاشته است.

در مجموع فرسودگی بر کیفیت زندگی فردی، زناشویی (عاطفی، خلقی و جنسی)، اجتماعی و شغلی اثری عمیق می گذارد و آنها را دچار اختلال میکند.

می توان به لحاظ شکلی گفت که فرسودگی شغلی از سه جزء تشکیل شده است:

▪︎خستگی مفرط که هسته اساسی فرسودگی را می سازد و آثار عمیق جسمی، ادراکی و احساسی دارد و در محل کار، این ها بر کیفیت کار و مثبت بودن فرد اثر مستقیم می گذارند.
▪︎بدگمانی و بدبینی(cynisim) باعث اختلال در کیفیت و مهارت تعامل افراد با دیگران می شود و فرد را از شغلش، همکارانش، پروژه هایش و ارباب رجوع دور میکند و نگرشش را به آن ها منفی مینماید. این وضعیت عمدتا ناشی از حجم بالای کار است، هرچند تعارضات و درگیری های درون سازمانی، بی عدالتی و عدم بها دادن به فرد در فرآیندهای تصمیم گیری در محل کار از دیگر عوامل هستند.
▪︎جز سوم احساس بیهودگی است که اشاره به حسی از بی کفایتی و فقدان مفید بودن دارد و فرد در این مرحله احساس میکند استعدادها و مهارتهایشان هرز می رود و نگران است که در زمان و مکانی که لازم باشد نتواند از پس کار و مسئولیت برآید. این حس عمدتا به دنبال دو حس قبلی می آید.

چه کنیم؟

معمولا عوامل محیط شغلی عامل اصلی فرسودگی است لذا شاید تغییر شغل، تیم همکار و یا سطح سازمانی فرد به پیشگیری کمک کند.

برای مدیریت فرسودگی شغلی اصل اول اهمیت دادن به وجود، جسم، روح، احساسات، عواطف، ظرفیت ها خود است و باید مواظب خوراک، خواب، فعالیت بدنی خود بوده و توجه ویژه به تفریحات، ارتباطات اجتماعی و دوستان، ریلکسیشن، خواندن مجلات و اخبار مورد علاقه و طبیعت گردی داشته باشند. همه فعالیت ها و برنامه ها را بنویسند و زمان بندی کنند.

البته همه اینها کمک به خود فرد میکند ولی ممکن است علت ها و ریشه های فرسودگی کماکان در محیط کار باقی باشند. در این مرحله باید با دقت آنچه را می شود تغییر داد و یا رها کرد را تعیین کنند تا از علل کاسته شود. شاید لازم شود نگرش خود به شغل و مسولیت ها را عوض کرد. باید خسته کننده ترین ها را پیدا کرد و تغییر داد و یا رها کرد. گاهی تغییر فضا و دکور و اتمسفر خود برخی موارد جزئی تر را برطرف می کند و گاهی بسیار فراتر از آن باید شغل را عوض کرد پیش از آن که شغل سرنوشت ما را به بدی عوض کند.

باید نهایت تلاش را کرد تا از هرچه و با هرکس که در محیط کار استرس زا است دوری نمود و باید بتوان انتظار خود از همکاران، رویا و ارباب رجوع را بازتعریف نمود.

اگر حس بدبینی و بدگمانی از علل بارز فرسودگی است آن گاه باید به دنبال ارتباطات فردی و اجتماعی تازه تر بود و دوستان جدیدتری در محل کار و یا زندگی یافت. در محیط کار باید حس حمایت از همدیگر را افزایش داد چون احتمالا دیگران هم درگیر فرسودگی شده باشند.

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
معاونت آموزشی و پژوهشی

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج