دکتر حسن رودگری
 مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی

بسیار مهم است که بر فرسودگی شغلی غلبه کنید بخصوص اگر مدیر هستید و یا در یک شغل حساس و حیاتی مثل کادرهای درمان شاغلید.

بیشترین علت فرسودگی شغلی فشار کار، استرس های کنترل نشده کاری، ضرب الاجل های کاری و ساعات طولانی کار است که باعث خستگی مفرط میشوند. لذا فرد از لحاظ جسمی و ذهنی کاملا درگیر و کلافه و زمین گیر میشود.

البته از نظر بالینی فرسودگی شغلی هنوز یک اصلاح پزشکی مستقل از استرس نیست اما قطعا یک نتیجه ناشی از فرآیندهای غلط و کنترل نشده پر از استرس می باشد که می تواند در صورت عدم مدیریت موثر، شغل و حتی زندگی فرد را فلج و متلاشی کند.

در کشورهای غربی حدود ۷٪ کل شاغلین در همه حرفه ها دچار فرسودگی هستند که ممکن است در کشورهای شرقی متفاوت باشد. البته در برخی مشاغل این آمار بالاتر است مثلا در دستیاران پزشکی تا ۵۰٪ و در حسابدارها و مالی چی ها تا ۸۵٪ هم می رسد که بسیار خطرناک است. طبیعتا شرایط محیط زندگی، اقتصاد، امنیت، رفاه و شاخصه های عمومی یک‌جامعه هم در سرعت ایجاد و پیشرفت فرسودگی می توانند موثر باشند.

مطالعات نشان داد که برخی بیماریها نیز مرتبط با فرسودگی شغلی می باشند که اثرات متقابل بر یکدیگر دارند، همانند فشارخون، بیماربهای عروق کرونر قلب، اختلالات خواب، افسردگی و اضطراب که گاهی منجر به استفاده از دخانیات و یا سوء مصرف الکل و مواد مخدر و دارو می شوند. حتی دیده شده که فرسودگی شغلی بر روی احساسات و عواطف و باروری نیز اثر گذاشته است.

در مجموع فرسودگی بر کیفیت زندگی فردی، زناشویی (عاطفی، خلقی و جنسی)، اجتماعی و شغلی اثری عمیق می گذارد و آنها را دچار اختلال میکند.

می توان به لحاظ شکلی گفت که فرسودگی شغلی از سه جزء تشکیل شده است:

▪︎خستگی مفرط که هسته اساسی فرسودگی را می سازد و آثار عمیق جسمی، ادراکی و احساسی دارد و در محل کار، این ها بر کیفیت کار و مثبت بودن فرد اثر مستقیم می گذارند.
▪︎بدگمانی و بدبینی(cynisim) باعث اختلال در کیفیت و مهارت تعامل افراد با دیگران می شود و فرد را از شغلش، همکارانش، پروژه هایش و ارباب رجوع دور میکند و نگرشش را به آن ها منفی مینماید. این وضعیت عمدتا ناشی از حجم بالای کار است، هرچند تعارضات و درگیری های درون سازمانی، بی عدالتی و عدم بها دادن به فرد در فرآیندهای تصمیم گیری در محل کار از دیگر عوامل هستند.
▪︎جز سوم احساس بیهودگی است که اشاره به حسی از بی کفایتی و فقدان مفید بودن دارد و فرد در این مرحله احساس میکند استعدادها و مهارتهایشان هرز می رود و نگران است که در زمان و مکانی که لازم باشد نتواند از پس کار و مسئولیت برآید. این حس عمدتا به دنبال دو حس قبلی می آید.

چه کنیم؟

معمولا عوامل محیط شغلی عامل اصلی فرسودگی است لذا شاید تغییر شغل، تیم همکار و یا سطح سازمانی فرد به پیشگیری کمک کند.

برای مدیریت فرسودگی شغلی اصل اول اهمیت دادن به وجود، جسم، روح، احساسات، عواطف، ظرفیت ها خود است و باید مواظب خوراک، خواب، فعالیت بدنی خود بوده و توجه ویژه به تفریحات، ارتباطات اجتماعی و دوستان، ریلکسیشن، خواندن مجلات و اخبار مورد علاقه و طبیعت گردی داشته باشند. همه فعالیت ها و برنامه ها را بنویسند و زمان بندی کنند.

البته همه اینها کمک به خود فرد میکند ولی ممکن است علت ها و ریشه های فرسودگی کماکان در محیط کار باقی باشند. در این مرحله باید با دقت آنچه را می شود تغییر داد و یا رها کرد را تعیین کنند تا از علل کاسته شود. شاید لازم شود نگرش خود به شغل و مسولیت ها را عوض کرد. باید خسته کننده ترین ها را پیدا کرد و تغییر داد و یا رها کرد. گاهی تغییر فضا و دکور و اتمسفر خود برخی موارد جزئی تر را برطرف می کند و گاهی بسیار فراتر از آن باید شغل را عوض کرد پیش از آن که شغل سرنوشت ما را به بدی عوض کند.

باید نهایت تلاش را کرد تا از هرچه و با هرکس که در محیط کار استرس زا است دوری نمود و باید بتوان انتظار خود از همکاران، رویا و ارباب رجوع را بازتعریف نمود.

اگر حس بدبینی و بدگمانی از علل بارز فرسودگی است آن گاه باید به دنبال ارتباطات فردی و اجتماعی تازه تر بود و دوستان جدیدتری در محل کار و یا زندگی یافت. در محیط کار باید حس حمایت از همدیگر را افزایش داد چون احتمالا دیگران هم درگیر فرسودگی شده باشند.

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
معاونت آموزشی و پژوهشی

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج

 سندروم های آلرژی به  پروتئین شیر گاو:

1-پروکتوکولیت آلرژیک: وجود رگه های خون در مدفوع شیرخوار زیر شش ماه خوشحال بدون تب و معمولا شیر مادر خوار

2-انتروکولیت ناشی از آلرژی: اسهال خونی ، استفراغ ،بدحالی ،تب و تابلوی مشابه سپسیس و شوک

3- انتروپاتی آلرژیک : اسهال غیر خونی  مزمن حجیم همراه با اختلال رشد

4-آنافیلاکسی غذایی 

5-ازوفاژیت ائوزینوفیلیک: گیر کردن غذا در مری معمولاً در پسر بچه های سن دبستان

6- سایر بیماریهای ائوزینوفیلیک دستگاه گوارش

7-اگزمای آتوپیک: معمولا فقط درحدود یک سوم موارد آلرژیهای غذایی نقش دارند.

پروکتوکولیت آلرژیک

 با توجه به شیوع بالای پروکتوکولیت آلرژیک و شیوع نسبتاً کم سایر موارد فوق ، به پروکتوکولیت آلرژیک بیشتر خواهیم پرداخت.

 تابلوی بالینی:
معمولاً به صورت بروز رگه های خون در مدفوع از سن یک روزگی تا شش ماهگی و گاهی اوقات تا یک سالگی در شیرخوارانی که حداقل در نیمی از موارد شیر مادر خوار هستند می باشد.

 این شیرخواران حال عمومی خوب داشته و فاقد تب هستند و معمولاً رشد نرمالی نیز دارند.

 در بررسی های آزمایشگاهی گلبولهای سفید و گاهی گلبولهای قرمز در مدفوع دیده می شوند.

 ممکن است با سایر علائم آلرژی مثل اگزما همراهی داشته یا نداشته باشند.

 با این تابلوی بالینی اقدام تشخیصی بیشتری لازم نیست  هر چند گاهی اوقات در مواردی که تشخیص مبهم است از رکتوسیگموئیدوسکوپی میتوان استفاده کرد.

 درمان
اساس درمان حذف پروتئین های آلرژن از رژیم غذایی شیرخوار است. شایعترین آلرژن ها به ترتیب شیوع در پروکتوکولیت آلرژیک عبارتند از : لبنیات گاوی ،سویا ،تخم مرغ ،ذرت و شکلات

شیر مادر خواران: در شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند مواد غذایی آلرژن باید به ترتیب شیوع، هر دو هفته از رژیم غذایی مادر حذف شوند و در صورت تداوم دفع خون پس از دو هفته ماده آلرژن بعدی در این رژیم قرار گیرد، یعنی در ابتدا توصیه می شود مادر از مصرف لبنیات گاوی خودداری کند. اگر پس از دو هفته همچنان رگه خون در مدفوع ادامه داشت حذف سویا و تخم‌مرغ و در قدم بعد سایر آلرژن های شایع توصیه می شود.

 با توجه به اینکه پروتئین شیر گوسفند و بز ۹۰% با پروتئین شیر گاو واکنش متقاطع دارد فلذا منطقی است که در قدم اول لبنیات گوسفند و بز نیز از رژیم غذایی مادر حذف شود .

به مادر توصیه می‌شود با توجه به حذف لبنیات، از قرص کلسیم دی روزانه یک تا دو عدد استفاده کند.

 مصرف لبنیات شتر و اسب و الاغ با توجه به تنها ۴ درصد احتمال واکنش متقاطع با پروتئین شیرگاو معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند

شیر خشک خواران: در کودکان شیر خشک خوار باید از شیر خشک های با پروتئین کاملاً هیدرولیزه یعنی آپتامیل پپتی ،آپتامیل پپتی جونیور، نوترامیژن یا کومیداژن استفاده شود.

 نکته مهم:
استفاده از شیر خشک های با پروتئین کمی هیدرولیزه یعنی شیرخشک های دارای پسوند HA در درمان  آلرژی توصیه نمی‌شود. تنها اندیکاسیون شیرخشک‌های HAدر شیرخوارانیست که ((هیچ علامتی از آلرژی ندارند و شیر خشک خوار هستند و در خانواده سابقه قوی آلرژی دارند)).

مدت درمان:

 مدت رژیم فوق شش ماه تمام و تا سن ۹ تا ۱۲ ماهگی شیرخوار است. پس از آن به تدریج آلرژن ها از آلرژن های کمتر شایع با مقدار کم و نظارت والدین وارد رژیم غذایی شیرخوار می‌شوند و در صورت عدم بروز خون در مدفوع به تدریج مقدار آن افزایش می‌یابد و ظرف یک تا دو هفته ماده آلرژن بعدی امتحان میشود.

در صورت بروز رگه خون در مدفوع با شروع ماده غذایی جدید آن ماده به مدت سه ماه مجدداً از رژیم غذایی حذف و پس از ۳ ماه دوباره به تدریج و با مقدار کم وارد رژیم غذایی شیرخوار خواهد شد.

در شیرخشک خواران، هر چند منابع علمی توصیه به استفاده از شیرخشک های معمولی برای شکستن رژیم در سن ۹ تا ۱۲ ماهگی و ۶ ماه پس از شروع رژیم رادارند اما برخی متخصصین استفاده از شیرخشکهای کمی هیدرولیزه یعنی HAرابرای شکستن رژیم توصیه می کنند.

 نکته مهم :
در زمان شروع غذای کمکی نیز باید به مراعات رژیم توسط شیرخوار توجه کافی شود یعنی آلرژن های شایع به ویژه لبنیات گاو و گوسفند همچنان در رژیم غذایی شیرخوار نباید باشند و نکته مهم آنکه از غذاهای آماده کودکان موجود در بازار که تقریبا همگی دارای شیر گاو هستند استفاده نشود.

زمان شروع غذای کمکی در این شیرخواران تفاوتی با شیرخواران سالم نداشته و می‌توان در سن ۴ تا ۶ ماهگی برای آنها نیز غذای کمکی شروع کرد

 نکته مهم:
ملاک پاسخ به درمان عدم رویت خون واضح در مدفوع است و نیازی به تکرار آزمایش مدفوع نیست، چرا که تا مدتها ممکن است گلبول های سفید در مدفوع دیده شوند که نشان دهنده عدم پاسخ به درمان نیست

هرچند در برخی منابع توصیه می شود که در صورتی که مادر مجبور به حذف بیش از دو ماده غذایی اصلی از رژیم غذایی شود بهتر است شیر مادر قطع و از شیرخشک های کاملاً هیدرولیزه استفاده شود اما با توجه به مزایای شیر مادر در صورتی که مادر مشکلی با این موضوع ندارد بهتر است همچنان رژیم را ادامه بدهد و اطمینان بخشی از جانب پزشک درباره سیر مطلوب بیماری به خانواده انجام شود.

نکته :گاهی اوقات که علیرغم حذف آلرژن ها از رژیم غذایی مادر دفع خون واضح در مدفوع شیرخوار ادامه می یابد می توان مصرف قرص پانکراتین توسط مادر همراه با غذا هر وعده یک عدد را به مدت ۲ تا ۴ هفته امتحان کرد.

نکته: مصرف پروبیوتیکها توسط شیرخوار می‌تواند در درمان آلرژی نقش کمکی داشته باشد.

    دکتر حسین علیمددی
فوق تخصص گوارش کودکان
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
معاونت آموزشی و پژوهشی

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج

 دکتر مریم باقریان
فوق تخصص هماتولوژي اونكولوژي و پيوند مغز استخوان

خون و سلول های خونی

خون بافت مایعی است که از چهار جزء اصلی : پلاسما، گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تشکیل شده است.

خون عملکردهای مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتقال اکسیژن و مواد مغذی به ریه و بافت ها
• تشکیل لخته خون برای جلوگیری از دست دادن خون اضافی
• حاوی سلول ها و آنتی بادی ها جهت دفاع در مقابل عفونت
• انتقال مواد زائد به کلیه ها و کبد
• تنظیم دمای بدن

خونی که در عروق بدن شما در حال گردش می باشد، به عنوان خون کامل شناخته می شود و حدود 7 تا 8 درصد از کل وزن بدن شما را تشکیل می دهد.

 خون کامل شامل حدود 55 درصد پلاسما و 45 درصد سلول های خونی است. یک فرد بالغ با قد متوسط حدودا بین 10-12 پیمانه خون در سیستم گردش خون خود دارد.

سلول های خونی از سلول های بنیادی خون ساز تشکیل می شوند و در مغز استخوان از طریق فرآیند بسیار تنظیم شده تولید می شوند. سلول های بنیادی خون ساز قادرند به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت تبدیل شوند . این سلول ها را می توان همچنین در بند ناف نوزادان تازه متولد شده نیز یافت نمود. سلول های بنیادی برای درمان انواع بیماری ها از جمله لوسمی، لنفوم، نارسایی مغز استخوان و اختلالات مختلف ایمنی استفاده می شوند.

اجزای خون و اهمیت آنها

بسیاری از شما تاکنون تحت آزمایش خون یا اهدای خون قرار گرفته اید، اما هماتولوژی و مطالعات در زمینه خون موارد بسیار بیشتری از اینها را شامل می شود. پزشکانی که در زمینه خون تخصص دارند (هماتولوژیست) پیشرفت های بسیاری را در زمینه درمان و پیشگیری از بیماری های خونی انجام داده اند.

ما طی این مقاله و مقالات بعدی تلاش می کنیم با معرفی اصولی سلول های خونی، بیماری های شایع ، بیان علل و روش های درمانی نوین و کاربردی ،سطح آگاهی عموم جامعه را افزایش دهیم و به سوالات متداول بیماران پاسخ دهیم.

پلاسما

جزء مایع خون، پلاسما نامیده می شود که مخلوطی از آب، قند، چربی، پروتئین و الکترولیت ها است. وظیفه اصلی پلاسما انتقال سلول های خونی در سراسر بدن به منظورانتقال مواد مغذی، مواد زائد، آنتی بادی ها، پروتئین های ایجاد کننده انعقاد، پیام رسان های شیمیایی مانند هورمون ها و پروتئین هایی است که به حفظ تعادل مایعات بدن کمک می کنند.

گلبول های قرمز( اریتروسیت ها)

گلبول‌های قرمز که به دلیل رنگ قرمز روشن‌شان شناخته می‌شوند، فراوان‌ترین سلول ها در خون هستند و حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد حجم آن را تشکیل می‌دهند. شکل یک گلبول قرمز بصورت یک دیسک مقعرالطرفین با مرکز مسطح است . به عبارت دیگر هر دو وجه دیسک دارای فرورفتگی‌های کاسه‌مانند کم عمقی هستند.

تولید گلبول های قرمز توسط اریتروپویتین، هورمونی که عمدتاً توسط کلیه ها تولید می شود، کنترل می شود. ساخت گلبول‌های قرمز خون به‌ صورت سلول‌های نابالغ در مغز استخوان شروع می‌شود و تقریباً پس از هفت روز و رسیدن به بلوغ در جریان خون آزاد می‌شوند. برخلاف بسیاری از سلول‌های دیگر، گلبول‌های قرمز هیچ هسته‌ای ندارند و به راحتی می‌توانند شکل خود را تغییر دهند تا در رگ‌های خونی مختلف بدن جای بگیرند. با این حال، با اینکه فقدان هسته، گلبول قرمز را انعطاف‌پذیرتر می‌کند،ولی طول عمر سلول را در مسیر عبور از کوچک‌ترین رگ‌های خونی محدود می‌کند و به غشای سلول آسیب می‌رساند و ذخیره انرژی آن را کاهش می‌دهد. گلبول های قرمز به طور متوسط ​​تنها 120 روز زنده می مانند.

گلبول های قرمز حاوی پروتئین خاصی به نام هموگلوبین هستند که به انتقال اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن کمک می کنند و سپس دی اکسید کربن را از بدن به ریه ها برمی گردانند تا بتوان آن را بازدم کرد. به دلیل وجود تعداد زیادی گلبول قرمز که رنگ خود را از هموگلوبین می گیرند، خون قرمز به نظر می رسد. درصدی از حجم کل خون که از گلبول های قرمز تشکیل شده است، هماتوکریت نامیده می شود و یک معیار رایج برای اندازه گیری سطح گلبول های قرمز خون است. این نسبت در زنان و مردان سالم و بالغ به ترتیب برابر ۴۵–۳۵ و ۵۰–۴۰ درصد است.

گلبول های سفید(لکوسیت ها)

گلبول های سفید از بدن در برابر عفونت محافظت می کنند. تعداد آنها بسیار کمتر از گلبول های قرمز است و حدود 1 درصد از خون شما را تشکیل می دهند.
                                                       

رایج ترین نوع گلبول های سفید، نوتروفیل ها هستند که 55 تا 70 درصد از کل گلبول های سفید را تشکیل می دهند. هر نوتروفیل کمتر از یک روز زندگی می‌کند، بنابراین مغز استخوان شما باید دائماً نوتروفیل‌های جدیدی بسازد تا محافظت در برابر عفونت را حفظ کند. تزریق نوتروفیل به فرد، معمولاً مؤثر نیست زیرا آنها برای مدت طولانی در بدن باقی نمی مانند.

نوع اصلی دیگر گلبول سفید، لنفوسیت است. دو جمعیت اصلی از این سلول ها وجود دارد. لنفوسیت های T به تنظیم عملکرد سایر سلول های ایمنی کمک می کنند و به طور مستقیم به سلول های آلوده عفونی و سلول های تومورال حمله می کنند. لنفوسیت های B آنتی بادی می سازند .این آنتی بادی ها،پروتئین هایی هستند که به طور خاص باکتری ها، ویروس ها و سایر مواد خارجی را هدف قرار می دهند.

انواع دیگر لکوسیت ها شامل : منوسیت ها، اﺋوزینوفیل ها، بازوفیل ها

پلاکت ها (ترومبوسیت)

برخلاف گلبول‌های قرمز و سفید، پلاکت‌ها در واقع سلول نیستند، بلکه قطعات کوچکی از سلول‌هایی به نام مگاکاریوسیت ها (موجود در مغز استخوان) هستند. پلاکت ها با جمع شدن در محل آسیب عروق، و چسبیدن به پوشش رگ خونی آسیب دیده و تشکیل یک پایه و سازه، به فرآیند لخته شدن خون (یا انعقاد) کمک می کند. این امر منجر به تشکیل لخته فیبرینی می شود که زخم را می پوشاند و از نشت خون به بیرون جلوگیری می کند. فیبرین همچنین داربست اولیه را تشکیل می دهد که بر روی آن بافت جدید تشکیل می شود و در نتیجه باعث بهبودی محل آسیب می شود.

افزایش پلاکت‌ها بیش از حد طبیعی می‌تواند باعث لخته شدن غیرضروری خون شود که منجر به سکته مغزی و حملات قلبی می شود. با این حال، به لطف پیشرفت های انجام شده در درمان های ضد پلاکتی، درمان هایی برای کمک به جلوگیری از این حوادث بالقوه کشنده وجود دارد. برعکس، تعداد کمتر از حد طبیعی پلاکت ها می توانند منجر به خونریزی گسترده شوند.

شمارش کامل سلول های خونی  (CBC)

آزمایش شمارش کامل خون (CBC) اطلاعات مهمی در مورد انواع و تعداد سلول‌های خون، به ویژه گلبول‌های قرمز خون و درصد آنها (هماتوکریت) یا محتوای پروتئین (هموگلوبین)، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها به پزشک می‌دهد که به تفصیل در جلسات بعد صحبت خواهد شد.

نتایج CBC ممکن است شرایطی مانند کم خونی، عفونت و سایر اختلالات را تشخیص دهد.

پزشک شما همچنین ممکن است یک اسمیر خون انجام دهد، که راهی برای مشاهده سلول های خونی شما در زیر میکروسکوپ است که در مطالب آتی شما را با یافته های قابل مشاهده در این آزمایش آشنا می کنیم.  

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
                  معاونت آموزشی و پژوهشی

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج

 دکتر امیرعلی سهراب پور

             فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد

یک‌چهارم جمعیت جهان کبدچرب دارند. در دیابتی‌ها کبدچرب بسار شایع‌تر است و سه‌چهارم افراد دیابتی، کبدچرب دارند. خطر پیشرفت کبدچرب و ایجاد عوارض کبدی، در دیابتی‌ها بیشتر از کسانی است که دیابت ندارند. تا امروز، هیچ دارویی (شیمیایی، گیاهی، عطاری، طب قدیم، طب جدید) برای درمان کبدچرب وجود ندارد. اگر دارویی برای این بیماری وجود داشت، بیش از دو میلیارد انسان در کرۀ زمین به این مشکل مبتلا نمی‌بودند. مراقب باشید فریب فروشندگان دارو و مکمل‌ها (به‌خصوص داروهای گیاهی) را نخورید. البته تحقیقات علمی در دنیا در جریان است و بعید نیست تا چند سال آینده، داروهای اثربخش و کم‌عارضه برای درمان کبدچرب به بازار جهانی معرفی شوند.

درمان اصلی بیماری کبدچرب، رسیدن به وزن مناسب از طریق رژیم غذایی و فعالیت بدنی است.
به طور کلی، غذاهایی که با آسیب سلولی مبارزه می‌کنند، استفاده از انسولین را برای بدن شما آسان‌تر می‌کنند یا التهاب را کاهش می‌دهند، می‌توانند به معکوس کردن این وضعیت کمک کنند.
از آنجایی که هر فرد متفاوت است، باید با پزشک و متخصص تغذیه، برای بررسی سایر علل بیماری کبدی، و ارائه یک برنامه غذایی مناسب برای خود صحبت کنید.
به عنوان یک اصل کلّی، مبتلایان به کبدچرب باید کالری کم دریافت کنند. بنابراین، حتی غذاهایی که برای آنها مفید هستند، باید به مقدار کم و کنترل شده مصرف شوند. زیاده‌روی، حتی در مصرف مواد مفید، می‌تواند باعث تشدید بیماری و صدمه خوردن به سلامتی شما شود.

غذاهایی که در کبدچرب مفیدند
رژیم غذایی مدیترانه‌ای اگرچه نخستین بار برای مبتلایان به بیماری کبدچرب طراحی نشده، اما شامل بسیاری از مواد غذایی است که به کاهش چربی در کبد شما کمک می‌کنند و شامل چربی‌های سالم ، آنتی اکسیدان‌ها و کربوهیدرات‌های پیچیده است.

اگر کبد‌چرب دارید، مواد غذایی زیر برای شما مفید هستند:
ماهی و غذاهای دریایی
غلات کامل
آجیل
روغن زیتون
سبزیجات
آووکادو
حبوبات

چربی‌های مناسب را انتخاب کنید
سلول‌های شما از گلوکز (نوعی قند)، به عنوان سوخت استفاده می‌کنند. هورمون انسولین کمک می‌کند که گلوکز از غذای هضم شده، به سلول‌های شما برسد.
‌اغلب مبتلایان به بیماری کبدچرب دارای وضعیتی به نام «مقاومت به انسولین» هستند. یعنی بدن آنها انسولین می‌سازد اما نمی‌تواند به خوبی از آن استفاده کند، در نتیجه گلوکز در خون آنها تجمع می‌یابد می‌شود و کبد آن را به چربی تبدیل کرده، در خود ذخیره می‌کند.
برخی چربی‌ها در رژیم غذایی می‌توانند به بدن شما کمک کنند تا از انسولین بهتر استفاده کند، طوری که سلول‌های بدن شما بتوانند گلوکز را جذب کنند و کبد شما نیازی به ساخت و ذخیره چربی نداشته باشد.

در رژیم غذایی خود، از این مواد بیشتر استفاده کنید:
اسیدهای چرب امگا-3، موجود در ماهی ، روغن ماهی ، روغن‌های گیاهی، آجیل (به‌ویژه گردو)، دانه کتان و روغن بذر کتان و سبزیجات برگ‌دار ، چربی‌های غیراشباع موجود در منابع گیاهی مانند زیتون، آجیل و آووکادو

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید:
از چربی‌های اشباع  پرهیز کنید چون مصرف آنها منجر به رسوب چربی بیشتر در کبد شما می‌شود. این مواد زیان‌آور در غذاهای زیر به مقدار زیاد وجود دارند:
پنیر پرُچرب
ماست پُرچرب
گوشت قرمز
محصولات پخته شده و غذاهای سرخ شده با روغن نخل یا نارگیل.
اقلام قندی مانند آب‌نبات، نوشابه معمولی و سایر مواد غذایی دارای قندهای افزوده از جمله شربت ذرت.

آنتی‌اکسیدان‌ها و مکمل‌های مفید برای سلامت کبد
وقتی مواد مغذی به درستی تجزیه نشوند، سلول‌ها آسیب می‌بینند. این می‌تواند منجر به تجمع چربی در کبد شما شود. ترکیباتی که به عنوان آنتی‌اکسیدان شناخته می‌شوند می‌توانند به محافظت از سلول‌ها در برابر این آسیب کمک کنند.

آنتی‌اکسیدان‌ها در کدام مواد غذایی یافت می شوند؟
قهوه (مصرف 4 فنجان قهوه بدون شکر در روز برای کبدچرب بسیار مفید است)
چای سبز
سیر خام
میوه‌ها، به ویژه تمشک و خانواده آن
سبزیجات
دانه‌ آفتابگردان
بادام‌
روغن‌های گیاهی مایع با چربی‌های غیراشباع، مانند روغن زیتون یا کانولا.
مکمل‌ها

دانشمندان در حال مطالعه برخی مکمل‌ها هستند تا ببینند آیا ممکن است برای کبد شما مفید باشند یا خیر:
گوجی‌بِری (وُلف‌بِری)، گیاهی که اغلب در طب چینی استفاده می‌شود، ادعا شده که اندازه دور شکم را کاهش می‌دهد. اما تحقیقات بیشتری لازم است تا معلوم گردد این ادعا حقیقت دارد یا خیر.
رِسوِراترول، که از پوست انگور قرمز به دست می‌آید، ممکن است به کنترل التهاب کمک کند. مطالعات متناقض نشان می‌دهد که فایدۀ آن بستگی به میزان مصرفش دارد.
سلنیوم یک ماده معدنی است که در ماهی تن و صدف یافت می‌شود. (بیشتر افراد در رژیم غذایی خود به اندازه کافی دریافت می‌کنند و اغلب نیاز به مصرف بیشتر آن نیست)
خار مریم. ممکن است آن را به نام سیلیمارین، لیورگل یا اسامی دیگر بشناسید. مطالعات علمی نشان داده‌اند که مصرف این ماده هیچ تأثیر مفیدی بر بافت کبد ندارد.
بِربِرین، گیاهی است که در طب چینی استفاده می‌شود. در مطالعات اولیه، به نظر می‌رسد که به کاهش کلسترول و کنترل قند خون کمک ‌کند. اما تحقیقات بیشتری لازم است تا معلوم گردد این اثر واقعاً وجود دارد یا خیر.
 
قبل از مصرف هر‌گونه مکملی با پزشک مشورت کنید. مکمل‌ها می‌توانند با داروهای مهم دیگری که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند، یا خود، عوارض برای شما ایجاد کنند. اگر مقدار مناسب مکمل‌ها را به روش صحیح مصرف نکنید، ممکن است مفید نباشند یا حتّی زیان‌آور باشند.

ویتامین‌ها و مواد معدنی

در رژیم غذایی خود به اندازه کافی از مواد زیر استفاده کنید:
ویتامین D. سطوح پایین این نوع ویتامین ممکن است در انواع شدید کبدچرب نقش داشته باشد. در زیر نور خورشید، بدن شما ویتامین D تولید می‌کند. همچنین می‌توانید آن را در برخی محصولات لبنی دریافت کنید. لبنیات کم چرب را انتخاب کنید زیرا چربی اشباع کمتری دارند.
پتاسیم. سطوح پایین آن ممکن است با بیماری کبدچرب غیرالکلی مرتبط باشد. ماهی‌هایی مانند سالمون منبع خوبی برای پتاسیم هستند. همچنین پتاسیم در سبزیجات از جمله کلم بروکلی، گوجه فرنگی، نخود فرنگی و سیب زمینی شیرین و میوه‌هایی مانند موز، کیوی و زردآلو به میزان زیاد وجود دارد. لبنیات مانند شیر و ماست نیز سرشار از پتاسیم هستند. یادتان باشد انواع کم چرب را انتخاب کنید.
بتائین. ممکن است از کبد شما در برابر رسوب چربی محافظت کند، اما نتایج تحقیقات متناقض است. این ماده در جوانه گندم و میگو وجود دارد.
 
اجتناب از الکل
الکل یک سمّ کبدی و عامل بسیار مهمی در ایجاد و تشدید کبدچرب و تبدیل شدن آن به سیروز کبدی و سرطان کبد است. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که در فردی که کبدچرب دارد، حتی مقادیر اندکی الکل هم خطرناک است. بنابراین اگر کبدچرب دارید، توصیه پزشکان، پرهیز اکید از مصرف الکل است.

کاهش وزن، درمان اصلی کبدچرب
مهم‌ترین درمان کبدچرب، کاهش وزن است. حتی کاهش 5 درصد از وزن بدن نیز می‌تواند چربی را در کبد شما کاهش دهد. اگر حدود 10 درصد از وزن بدن خود را کاهش دهید، التهاب و احتمال آسیب به سلول‌های کبدی را کاهش خواهید داد. کبدچرب با کاهش وزن کاهش می‌یابد و حتی می‌تواند به طور کامل برطرف شود. در افرادی که کبدچرب سبب آسیب به سلول‌های سالم کبدشان شده، و فیبروز کبدی خفیف تا متوسط هم پیدا کرده‌اند، کاهش‌وزن می‌تواند علاوه بر رفع چربی از کبد، باعث رفع فیبروز کبد و بازگشت سلامت کامل به کبد شود.
در کاهش وزن عجله نکنید – نیم تا یک کیلو کاهش وزن در هفته کافی است. کاهش وزن سریع ممکن است اوضاع را بدتر کند. به دلایل نامعلوم، کاهش وزن سریع خود باعث تشدید کبدچرب می‌شود. اگر نمی‌توانید وزن خود را کاهش دهید، از پزشک سوال کنید که آیا جراحی کاهش وزن برای شما گزینه مناسبی هست یا خیر.
 
ورزش مناسب برای داشتن کبد سالم
ورزش هوازی می‌تواند میزان چربی کبد شما را کاهش دهد. تمرینات مقاومتی یا تمرینات قدرتی مانند وزنه برداری نیز می‌تواند بیماری کبدچرب را بهبود بخشد. تلاش کنید حداقل 5 روز در هفته، هر بار 30 تا 60 دقیقه یا بیشتر تمرینات هوازی انجام دهید و اگر اهل تمرینات مقاومتی هستید، 3 روز در هفته تمرینات قدرتی متوسط را هدف قرار دهید.
مطالعات جدید نشان داده‌اند حتی مقادیر کمتر ورزش هم مفید است. حتی اگر روزی نیم‌ساعت پیاده‌روی کنید، بهتر از آن است که هیچ فعالیتی نداشته باشید.

کنترل قند خون مهم است
دستورات پزشک را برای درمان دیابت خود اجرا کنید. داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید و مراقب کنترل قند خون خود باشید.

مراقب چربی خون باشید
برای حفظ سلامت کبد خود باید کلسترول و تری‌گلیسیرید (چربی‌های موجود در خون) را در سطح سالم نگه دارید. یک رژیم غذایی سالم و عمدتاً گیاهی داشته باشید، ورزش منظم را فراموش نکنید و در صورت تجویز پزشک از دارو برای کاهش چربی خون استفاده کنید.

از همین نویسنده :

XBB ، زیر سویه جدید اُمیکرون

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
                   معاونت آموزشی و پژوهشی

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج

 سازمان جهانی بهداشت و یونیسف می‌گویند که تمام مدارس اروپا و آسیای مرکزی باید باز بمانند و در برابر کووید-19 ایمن‌تر شوند.

سارا تایلر
WHO/اروپا
eupress@who.int

Ian Woolverton
WHO/Europe
eupress@who.int

Bhanu Bhatnagar
WHO/اروپا
 eupress@who.int

شیما اسلام
یونیسف
 ssislam@unicef.org

کپنهاگ و ژنو، 30 اوت 2021

با بازگشت میلیون ها کودک به مدرسه در سراسر منطقه اروپا، جایی که نوع دلتای کووید-19 بسیار قابل انتقال است، دفتر منطقه ای WHO برای اروپا و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) دفتر منطقه ای اروپا و آسیای مرکزی خواستار باز ماندن مدارس شدند. آنها معتقدند مدارس باید باز شوند و با اتخاذ تدابیری برای به حداقل رساندن انتقال ویروس ایمن تر گردند .
این اقدامات شامل ارائه واکسن کووید-19 به معلمان و سایر کارکنان مدرسه به عنوان بخشی از گروه های جمعیت هدف در طرح های ملی واکسیناسیون و در عین حال تضمین واکسیناسیون جمعیت های آسیب پذیر است. علاوه بر این، کودکان 12 سال و بالاتری که دارای بیماری های زمینه ای هستند که آنها را در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید COVID-19 قرار می دهد، باید واکسینه شوند. ایجاد بهبود در محیط مدرسه از طریق تهویه بهتر کلاس، اندازه کلاس های کوچکتر در صورت امکان، فاصله گذاری فیزیکی و آزمایش منظم کودکان و کارکنان از دیگر اقدامات مهم است.
این بیماری همه گیر فاجعه بارترین اختلال را در آموزش و پرورش در تاریخ ایجاد کرده است. بنابراین حیاتی است که یادگیری مبتنی بر کلاس درس بدون وقفه در سراسر منطقه اروپایی WHO ادامه یابد. دکتر Hans Henri P. Kluge، مدیر منطقه‌ای WHO در اروپا توضیح می‌دهد که این امر برای آموزش، سلامت روان و مهارت‌های اجتماعی کودکان و نیز برای کمک به تجهیز فرزندان ما به‌عنوان اعضای شاد و سازنده جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است.
"مدتی طول می کشد تا بتوانیم همه گیری را پشت سر بگذاریم، اما آموزش ایمن به کودکان در محیط مدرسه فیزیکی باید هدف اصلی ما باقی بماند، بنابراین فرصت هایی را که سزاوار آنها هستند از دست ندهیم. ما همه کشورها را تشویق می‌کنیم که مدارس را باز نگه دارند و از همه مدارس می‌خواهیم اقداماتی را برای به حداقل رساندن خطر COVID-19 و گسترش انواع مختلف آن به کار گیرند.»

افزایش واکسیناسیون برای محافظت در برابر نوع دلتا

نوع دلتا بسیار قابل انتقال، لایه ای از نگرانی و پیچیدگی را به فصل افتتاحیه مدارس امسال اضافه کرده است. شیوع بالای COVID-19 در جامعه باعث می شود انتقال در مدارس بسیار بیشتر شود. بنابراین، همه ما باید متعهد به کاهش انتقال ویروس باشیم.
داده ها به وضوح نشان می دهد که دریافت یک سری کامل واکسیناسیون کووید-19 به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری شدید و مرگ را کاهش می دهد. هنگامی که برای تزریق واکسن فراخوانده می شوند، افراد باید این کار را انجام دهند و مطمئن شوند که مجموعه دوز کامل واکسن را تکمیل می کنند.
واکسیناسیون بهترین خط دفاعی ما در برابر ویروس است، و برای پایان دادن به همه‌گیری باید به سرعت واکسیناسیون را در همه کشورها، از جمله حمایت از تولید واکسن و به اشتراک گذاشتن دوزها، برای محافظت از آسیب‌پذیرترین افراد در همه جا، به سرعت افزایش دهیم. ما همچنین باید اقدامات بهداشت عمومی و اجتماعی را که می‌دانیم کار می‌کنند، از جمله آزمایش، توالی‌یابی، ردیابی، ایزوله‌سازی و قرنطینه را دنبال کنیم.»

ایمن سازی مدارس مسئولیت کل جامعه است

میلنا ماریچ یک معلم ریاضی دبیرستان از بلگراد، صربستان است که به طور کامل در برابر COVID-19 واکسینه شده است. او گفت: "تقریباً دو سال است که کلمات "COVID-19" و "مدرسه آنلاین" زندگی ما را مشخص کرده است. وقتی همه‌گیری شروع شد، سیستم مدرسه در صربستان به سرعت سازگار شد. اما دانش‌آموزان فاقد تداوم، معاشرت، کار مشترک، به اشتراک گذاشتن ایده‌ها در زمان واقعی و ارتباط بدون فناوری بودند. من می دانم که تنها راه برون رفت از این وضعیت این است که اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال ویروس را رعایت کنیم و همه مربیان را واکسینه کنیم.
فیلیپ کوری، معاون مدیر منطقه‌ای یونیسف در اروپا و آسیای مرکزی گفت: «همه‌گیری تمام نشده است. همه ما باید برای اطمینان از باز ماندن مدارس در سراسر منطقه نقشی ایفا کنیم. کودکان و نوجوانان نمی توانند خطر ابتلا به یک سال دیگر اختلال در یادگیری را داشته باشند. واکسیناسیون و اقدامات حفاظتی در کنار هم به جلوگیری از بازگشت به تاریک ترین روزهای همه گیری کمک می کند، زمانی که مردم مجبور بودند قرنطینه را تحمل کنند و کودکان مجبور بودند اختلال در یادگیری را تجربه کنند.

«کودکان قربانیان خاموش همه‌گیری و به حاشیه رانده‌ترین‌ها در میان سخت‌ترین آسیب‌ها بوده‌اند. قبل از کووید-19، آسیب پذیرترین کودکان منطقه قبلاً آنهایی بودند که از مدرسه خارج بودند یا در مدرسه بودند اما در همان سطح همکلاسی های خود یاد نمی گرفتند.
یک مدرسه خیلی بیشتر از یک ساختمان است. این مکانی برای یادگیری، ایمنی و بازی در قلب جوامع ما است. هنگامی که آنها بسته هستند، کودکان فرصت یادگیری و بودن با دوستان خود را از دست می دهند و ممکن است در معرض خشونت در خانه قرار گیرند. این بیماری همه گیر وضعیت از قبل غیرقابل قبولی را بدتر کرد. ما باید اطمینان حاصل کنیم که مدارس بازگشایی می شوند و آنها با خیال راحت باز می مانند."

توصیه های تخصصی

برای کمک به باز و ایمن نگه داشتن مدارس، WHO، یونیسف و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) مجموعه ای از هشت توصیه تخصصی را که توسط گروه مشاوره فنی اروپایی WHO برای تحصیل در دوران کووید-19 تهیه شده است، تأیید کرده اند. برای استفاده توسط 53 کشور عضو منطقه اروپایی WHO عبارتند از:

۱- مدارس جزو آخرین مکان هایی باشند که تعطیل می شوند و اولین مکان هایی که بازگشایی می شوند.

۲- یک استراتژی آزمایشی در نظر بگیرید.

۳- از اقدامات موثر کاهش خطر اطمینان حاصل کنید.

۴- از سلامت روانی و اجتماعی کودکان محافظت کنید.

۵- از آسیب پذیرترین و محروم ترین کودکان محافظت کنید.

۶- محیط مدرسه را بهبود بخشید.

۷- کودکان و نوجوانان را در تصمیم گیری مشارکت دهید.

۸- اجرای یک استراتژی واکسیناسیون که برای نگه داشتن کودکان در مدرسه طراحی شده است.

برگرفته از :
WHO

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
معاونت آموزشی و پژوهشی 

به کوشش :
دکتر بابک پورقلیج

با توجه به اینکه 23 کشور هنوز مدارس را به طور کامل باز نکرده‌اند، با ورود همه‌گیری کووید-19 به سال سوم، آموزش و پرورش در خطر تبدیل شدن به «بزرگ‌ترین عامل تبعیض» است.

شواهد جدید نشان می دهد که تعداد کودکانی که مدرسه را ترک می کنند افزایش می یابد.

بر اساس گزارش جدید یونیسف، با ورود همه گیری کووید-19 به سال سوم خود، 23 کشور - محل زندگی حدود 405 میلیون دانش آموز - هنوز مدارس را به طور کامل باز نکرده اند و بسیاری از دانش آموزان در معرض خطر ترک تحصیل هستند.
 داده‌های سطح کشور در مورد تأثیر همه‌گیری کووید-19 و تعطیلی مدارس مرتبط بر کودکان، و همچنین تجزیه و تحلیل به‌روز از وضعیت یادگیری کودکان قبل از همه‌گیری را ارائه می‌کند. این داده ها نشان می‌دهند که 147 میلیون کودک در طول 2 سال گذشته بیش از نیمی از آموزش حضوری در مدرسه خود را از دست داده‌اند. این معادل 2 تریلیون ساعت یادگیری حضوری از دست رفته در سطح جهان است.


هنگامی که کودکان قادر به تعامل مستقیم با معلمان و همسالان خود نباشند، یادگیری آنها آسیب می بیند. 

کاترین راسل، مدیر اجرایی یونیسف گفت: زمانی که آنها اصلاً قادر به تعامل با معلمان و همسالان خود نباشند، از دست دادن یادگیری آنها ممکن است دائمی شود. «این نابرابری فزاینده در دسترسی به یادگیری به این معنی است که آموزش و پرورش در خطر تبدیل شدن به بزرگترین عامل تبعیض آموزشی است تا بزرگترین رفع کننده آن.  وقتی دنیا نتواند فرزندانش را آموزش دهد، همه ما رنج می‌بریم.»


ترک تحصیل

علاوه بر داده‌های مربوط به کاهش یادگیری، این گزارش به شواهدی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد بسیاری از کودکان با بازگشایی کلاس‌هایشان به مدرسه بازنگشتند. داده های لیبریا نشان می دهد که 43 درصد از دانش آموزان مدارس دولتی پس از بازگشایی مدارس در دسامبر 2020 بازنگشتند. تعداد کودکان خارج از مدرسه در آفریقای جنوبی از 250,000 به 750,000 بین مارس 2020 تا ژوئیه 2021 سه برابر شد. در اوگاندا، حدوداً از هر 10 دانش آموز، 1 نفر در ژانویه 2022 پس از دو سال تعطیلی مدارس، به مدرسه مراجعه نکردند. در مالاوی، نرخ ترک تحصیل در میان دختران در دوره متوسطه 48 درصد افزایش یافته است، از 6.4 درصد به 9.5 درصد بین سال های 2020 و 2021. در کنیا، نظرسنجی از 4000 نوجوان 10 تا 19 ساله نشان داد که 16 درصد از دختران و 8 درصد از پسران با بازگشایی مدارس برنگشتند.

کودکان خارج از مدرسه از آسیب پذیرترین و به حاشیه رانده ترین کودکان جامعه هستند. آنها کمترین احتمال را دارند که بتوانند بخوانند، بنویسند یا ریاضیات اولیه را انجام دهند و نیز دوری از شبکه مدارس آنها را در معرض خطر افزایش استثمار و یک عمر فقر و محرومیت قرار می دهد.

این گزارش تأکید می‌کند که در حالی که کودکان خارج از مدرسه بیشترین ضرر را متحمل می‌شوند، داده‌های پیش از همه‌گیری از 32 کشور و منطقه نشان می‌دهد که دانش اموزان این مناطق سطح یادگیری بسیار ضعیفی نیز دارند، وضعیتی که احتمالاً با مقیاس یادگیری از دست رفته در اثر همه‌گیری تشدید شده است. در کشورهای مورد تجزیه و تحلیل، سرعت کنونی یادگیری به قدری آهسته است که برای اکثر دانش‌آموزان هفت سال طول می‌کشد تا مهارت‌های خواندن پایه‌ای را بیاموزند که باید در عرض دو سال به دست می‌آمدند، و ۱۱ سال طول می‌کشد تا مهارت‌های اساسی ریاضیات را بیاموزند.
در بسیاری از موارد، هیچ تضمینی وجود ندارد که دانش‌آموزان اصول اولیه را یاد بگیرند. در 32 کشور و منطقه مورد بررسی، یک چهارم دانش‌آموزان کلاس 8 - حدود 14 ساله - مهارت‌های خواندن پایه را نداشتند و بیش از نیمی از دانش‌آموزان کلاس 2، حدود 7 ساله، مهارت‌های محاسباتی را نداشتند.
«حتی قبل از همه‌گیری، به حاشیه رانده‌ترین کودکان پشت سر گذاشته می‌شدند. با ورود این بیماری همه گیر به سال سوم خود، ما نمی توانیم به حالت عادی برگردیم. ما به یک سری اقدامات جدید نیاز داریم: وارد کردن کودکان به کلاس‌های درس، ارزیابی موقعیت یادگیری آنها، ارائه حمایت‌های فشرده برای بازیابی آنچه که از دست داده‌اند، و اطمینان از اینکه معلمان منابع آموزشی و یادگیری مورد نیاز خود را دارند.
 راسل گفت: خطرات برای انجام دادن هر کاری کمتر از آن زیاد است.

برگرفته از :
بیانیه مطبوعاتی یونیسف
نیویورک، 30 مارس 2022 

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
معاونت آموزشی و پژوهشی 

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج

مبتلایان به کرونایی که درمان‌ها را از منزل پیگیری می‌کنند هیچ نیازی به استفاده از بخور سرد ندارند، استفاده از دستگاه‌های بخور سرد ضمن اینکه برای فرد هیچ فایده‌ای ندارد باعث افزایش انتقال بیماری می‌شود. با مرطوب کردن فضا تغییری در شرایط بیماران مبتلا به کرونا ایجاد نمی‌شود.

آنتی بیوتیک در گلودردهای ناشی از کووید ۱۹ هیچ تأثیری ندارد ضمن اینکه مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها علاوه بر عوارض، مقاومت دارویی نیز ایجاد می‌کند. مبتلایان به کرونا تا جایی که امکان دارد از مصرف دارو خودداری کنید و با استفاده از مایعات و استراحت در منزل بیماری را پشت سر بگذارید.

استفاده خودسرانه کورتون و داروهای استروئیدی در درمان کرونا خصوصاً در روزهای ابتدایی آفت درمان این بیماران است. این داروها می‌تواند وضعیت مبتلایان را به مراتب حادتر کنند چراکه سیستم ایمنی بسیاری از افراد به صورت طبیعی می‌تواند با کرونا مبارزه کند، این در شرایطی است که داروهای حاوی کورتون سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند.

استفاده از مایعات و استراحت کافی مهم است.  بهترین درمان‌ها در مراحل اولیه و خفیف ابتلاء به کرونا، همچنان همان درمان‌های متداول مربوط به سرماخوردگی است.

 کرونا برای برخی گروه‌ها می‌تواند بسیار خطر آفرین باشد، افرادی که واکسن نزده‌اند باید هرچه سریع‌تر در برابر کرونا واکسینه شوند، دسته دوم هم افراد دارای بیماری زمینه‌ای هستند.

 افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، حتی با زدن واکسن هم در معرض ابتلاء به ویروس هستند و در برابر کرونا ایمنی کافی ندارند، خطرات ابتلاء و عوارض ناشی از کرونا برای گروه‌های در معرض خطر همچنان پا برجاست این افراد باید ضمن انجام واکسیناسیون همچنان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند چرا که کوچک‌ترین بی احتیاطی می‌تواند مشکلات جدی برای این گروه‌ها در پی داشته باشد. اگر واکسن زده‌اید و مجدداً به کرونا هم مبتلا شده‌اید به مراتب احتمال انتقال به سایرین کمتر خواهد بود، چرا که لود ویروس پایین‌تر است.

افرادی که به رغم واکسیناسیون در برابر کرونا مجدداً به این ویروس مبتلا شده‌اند، معمولاً فرم خفیف‌تری از بیماری را تجربه کرده‌اند، موضوعی که به وضوح در موج ششم دیده شده است.

 دکتر پیام طبرسی
رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری

سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران
معاونت آموزشی و پژوهشی

به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج

با تزریق دوز سوم واکسن و رعایت دستورالعمل‌ها شادی را به نوروز برگردانیم.

معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی