سامانه آموزش آنلاین معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران

بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک چیست؟

نمای کلی

بیوفیدبک نوعی تکنیک ذهن-بدن است که برای کنترل برخی از عملکردهای بدن مانند ضربان قلب، الگوهای تنفسی و پاسخ های ماهیچه ای از آن استفاده می کنید. در طول بیوفیدبک، شما به پدهای الکتریکی متصل هستید که به شما کمک می کند اطلاعاتی در مورد بدن خود به دست آورید.

ممکن است متوجه نباشید، اما وقتی درد دارید یا تحت استرس هستید، بدنتان تغییر می کند. ضربان قلب شما ممکن است افزایش یابد، ممکن است سریعتر نفس بکشید و ماهیچه های شما سفت شوند. بیوفیدبک به شما کمک می کند تا تغییرات جزئی در بدن خود ایجاد کنید، مانند شل کردن عضلات، برای کمک به تسکین درد یا کاهش تنش. ممکن است بتوانید ضربان قلب و تنفس خود را کاهش دهید که باعث می شود احساس بهتری داشته باشید. بیوفیدبک می تواند به شما مهارت هایی بدهد تا روش های جدیدی را برای کنترل بدن خود تمرین کنید. این امر می تواند یک مشکل سلامتی را بهبود بخشد یا به تسهیل فعالیت های روزانه کمک کند.

انواع بیوفیدبک

درمانگر شما بسته به مشکلات و اهداف سلامتی شما ممکن است از انواع مختلف بیوفیدبک استفاده کند. انواع بیوفیدبک عبارتند از:

  • نفس کشیدن: در طول تنفس بیوفیدبک، نوارهایی در اطراف شکم و قفسه سینه قرار می گیرند. حسگرهای روی باندها میزان تنفس و الگوهای شما را بررسی می کنند. می توانید تنفس خود را کنترل کنید و احساس بهتری داشته باشید.
  • امواج مغزی: در طول این نوع بیوفیدبک، یک الکتروانسفالوگرافی (EEG) از پدهای پوست سر برای نظارت بر امواج مغزی شما استفاده می کند. امواج مغزی خاصی وجود دارند که حالت های ذهنی مختلفی مانند آرامش، بیداری و خواب را نشان می دهند. با آموزش بیوفیدبک، می توانید تغییراتی را در امواج مغزی مشاهده کنید که سلامت شما را بهبود می بخشد.
  • ضربان قلب: در این نوع بیوفیدبک، پدها روی سینه، پایین تنه یا مچ دست قرار می گیرند. این پدها به یک نوار قلب (ECG) متصل می شوند که ضربان قلب و نحوه تغییر ضربان قلب شما را اندازه گیری می کند. یک سنسور همچنین می تواند روی انگشت شما قرار گیرد تا ضربان قلب شما را اندازه گیری کند. وقتی آرام هستید، ممکن است ضربان قلب شما کاهش یابد.
  • فعالیت عضلانی: دستگاهی به نام الکترومیوگراف (EMG) از حسگرهایی برای اندازه گیری سفت شدن عضلات استفاده می کند. این به شما کمک می کند تا از تنش عضلانی آگاه شوید تا بتوانید اقداماتی را برای کنترل آن انجام دهید.
  • فعالیت غدد عرق: پدهای متصل به انگشتان دست، کف دست یا مچ دست، فعالیت غدد عرق را اندازه گیری می کنند. میزان تعریق روی پوست شما را در مورد عصبی بودن هشدار می دهد.
  • دما: پدهای متصل به انگشتان یا پاهای شما جریان خون را در پوست اندازه گیری می کند. از آنجایی که دمای بدن شما اغلب زمانی که تحت استرس هستید کاهش می‌یابد، موارد زیر می‌تواند شما را ترغیب کند که روش‌های آرام‌سازی را شروع کنید. با آرامش بیشتر، انگشتان دست و پاهای شما ممکن است گرمتر شوند.

ابزارهای بیوفیدبک

شما می توانید آموزش بیوفیدبک را در کلینیک های فیزیوتراپی، مراکز پزشکی و بیمارستان ها دریافت کنید. تعداد فزاینده‌ای از ابزارها و برنامه‌های بیوفیدبک برای استفاده خانگی به بازار عرضه می‌شوند، از جمله:

    • برنامه های رایانه ای تعاملی یا دستگاه های تلفن همراه. برخی از انواع ابزارهای بیوفیدبک تغییرات فیزیکی در بدن شما را اندازه گیری می کنند. تغییرات در ضربان قلب و پوست با پدهای متصل به انگشتان یا گوش اندازه گیری می شود. پدهای اندازه گیری به کامپیوتر شما وصل می شوند.

      سپس با استفاده از تصاویر و نشانه های کامپیوتری، دستگاه ها به شما کمک می کنند تا با کمک به شما، عصبی بودن را کنترل کنید:

      • تنفس خود را مدیریت کنید
      • عضلات خود را شل کنید.
      • درباره قدرت خود برای مقابله با استرس به چیزهای مثبت فکر کنید.

مطالعات نشان می دهد که این نوع وسایل ممکن است به مقابله با استرس کمک کنند و شما را آرام تر کنند.

نوع دیگری از درمان بیوفیدبک شامل پوشیدن هدبند است که فعالیت مغز شما را در حین مدیتیشن ردیابی می کند. از صداها استفاده می کند تا به شما اطلاع دهد که چه زمانی ذهن شما آرام است و چه زمانی فعال است. این امر ممکن است به شما کمک کند تا کنترل استرس خود را یاد بگیرید. هر بار که این کار را انجام می دهید، اطلاعات در رایانه یا دستگاه تلفن همراه شما ذخیره می شود تا بتوانید پیشرفت خود را در طول زمان پیگیری کنید.

  • دستگاه های پوشیدنی: یک نوع شامل پوشیدن یک پد اندازه گیری بر روی کمر است که الگوهای تنفس شما را با استفاده از یک برنامه قابل دانلود بررسی می کند. این برنامه می‌تواند به شما اطلاع دهد که آیا تنش دارید و فعالیت‌های تنفسی برای بازگرداندن آرامش به شما ارائه می‌دهد.

سازمان غذا و دارو بسیاری از ماشین‌های بیوفیدبک را که برای مصارف خانگی ساخته شده‌اند کنترل نمی‌کند. قبل از امتحان بیوفیدبک درمانی در خانه، در مورد دستگاه های مختلفی که می توانید استفاده کنید با پزشک خود صحبت کنید.

توجه داشته باشید که برخی از اقلام ممکن است به صورت نادرست به عنوان ماشین های بیوفیدبک فروخته شوند. همچنین، برخی از افرادی که بیوفیدبک را آموزش می دهند ممکن است گواهینامه نداشته باشند یا آموزش کافی برای کمک به شما نداشته باشند.

 

فایده بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک، که گاهی اوقات آموزش بیوفیدبک نامیده می شود، به بسیاری از مشکلات سلامت جسمی و روانی کمک می کند، از جمله:

  • عصبی بودن یا استرس.
  • آسم.
  • اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD).
  • عوارض جانبی داروها برای درمان سرطان.
  • درد طولانی مدت.
  • یبوست.
  • از دست دادن کنترل روده، که به عنوان بی اختیاری مدفوع نیز شناخته می شود.
  • فیبرومیالژیا
  • سردرد.
  • فشار خون بالا.
  • سندرم روده تحریک‌پذیر.
  • بیماری رینود.
  • صدای زنگ در گوش که به آن وزوز گوش نیز می گویند.
  • سکته.
  • اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ).
  • بی اختیاری ادرار و مشکل در دفع ادرار.
  • افسردگی

بیوفیدبک به دلایل مختلفی برای افراد جذاب است:

  • هیچ جراحی در کار نیست
  • ممکن است نیاز به دارو را کاهش دهد یا به آن پایان دهد.
  • ممکن است باعث شود داروها بهتر عمل کنند.
  • زمانی که نمی توان از داروها استفاده کرد، مانند بارداری، ممکن است کمک کند.
  • این به افراد کمک می کند تا کنترل بیشتری بر سلامت خود داشته باشند.

خطرات

بیوفیدبک به طور کلی بی خطر است، اما ممکن است برای همه مناسب نباشد. دستگاه‌های بیوفیدبک ممکن است روی افرادی که مشکلات پزشکی دارند، مانند مشکلات ضربان قلب یا برخی بیماری‌های پوستی، بکار نروند. حتما ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.

روش انجام

شروع بیوفیدبک کار سختی نیست.

برای پیدا کردن فردی که بیوفیدبک را آموزش می‌دهد، از پزشک خود بخواهید تا فردی را که تجربه درمان مشکل شما را دارد توصیه کند. بسیاری از کارشناسان بیوفیدبک در زمینه دیگری از مراقبت های بهداشتی مانند روانشناسی، پرستاری یا فیزیوتراپی مجوز دارند.

قوانین کشور مربوط به آموزش بیوفیدبک متفاوت است. برخی از کارشناسان بیوفیدبک برای نشان دادن آموزش و تجربه اضافی خود در این عمل، گواهینامه دریافت می کنند.

قبل از شروع درمان، چند سوال از متخصص بیوفیدبک بپرسید، مانند:

  • آیا شما دارای مجوز، گواهی یا ثبت نام هستید؟
  • آموزش و تجربه شما چیست؟
  • آیا تجربه تدریس بیوفیدبک برای مشکل من را دارید؟
  • به نظر شما به چند درمان بیوفیدبک نیاز دارم؟
  • هزینه آن چقدر است و آیا تحت پوشش بیمه درمانی من است؟
  • آیا می توانید لیستی از منابع را به من بدهید؟

آنچه می توانید انتظار داشته باشید

در طول درمان

در طول بیوفیدبک، یک درمانگر پدها یا حسگرهای الکتریکی را به قسمت‌های مختلف بدن شما متصل می‌کند. از این پدها می توان برای موارد زیر استفاده کرد:

  • امواج مغزی خود را زیر نظر داشته باشید.
  • دمای پوست خود را بررسی کنید.
  • سفتی عضلات را اندازه گیری کنید.
  • ضربان قلب خود را کنترل کنید.
  • ضربان و الگوهای تنفس خود را کنترل کنید.

پدها اطلاعات را به صفحه نمایش نزدیک می فرستند. درمانگر از این اطلاعات استفاده می کند و پیشنهاداتی را برای کمک به کنترل پاسخ های بدنتان ارائه می کند. به عنوان مثال، ممکن است صفحه ها، عضلات سفتی که باعث سردرد می شوند را حس کنند، سپس یاد می گیرید که چگونه آن عضلات را شل کنید.

یک درمان بیوفیدبک معمولی 30 تا 60 دقیقه طول می کشد. تعداد و زمان درمان‌، به مشکل سلامتی شما بستگی دارد و اینکه چقدر سریع یاد می‌گیرید که پاسخ‌های بدنتان را کنترل کنید.

هدف بیوفیدبک یادگیری استفاده از این روش ها در خانه به تنهایی و بدون دستگاه یا حسگر است.

شرکت های بیمه ممکن است هزینه بیوفیدبک را پرداخت نکنند.

نتایج

اگر بیوفیدبک برای شما مفید باشد، ممکن است به مشکل سلامتی شما کمک کند یا میزان مصرف دارو را کاهش دهد. با گذشت زمان، می توانید روش های بیوفیدبکی را که یاد می گیرید، به تنهایی تمرین کنید. درمان پزشکی مشکل خود را بدون صحبت با پزشک خود متوقف نکنید.

 
- این مقاله با بهره مندی و کمک تیم تحریریه مایو کلینیک در سال 2023  و به منظور افزایش دانش شما در مورد این روش درمانی تهیه شده است و جایگزین مراجعه به پزشک و درمان تحت نظر وی نمی باشد.
 
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی
 
به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج
تگ ها: بیوفیدبک انواع بیوفیدبک ابزارهای بیوفیدبک فواید بیوفیدبک خطرات بیوفیدبک سازمان نظام پزشکی
اشتراک‌گذاری:
۱۴

پیشنهاد دوره:


نظرات (۰)

نظر بدهید