ظاهرا خطر سرایت کووید ۱۹ در سفرهای هوایی کمتر از آن چیزی است که فکر می‌کردیم و حتی کمتر از خطر سرایت در ساختمان‌های اداری، کلاس‌های درس، سوپرماکت‌ها و بازارها و قطار و مترو می‌باشد.

چقدر هوا در بخش مسافربری هواپیما تمیز است؟
هوا در داخل کابین مسافران، از ورودی‌های سقف وارد می‌شود و به سمت خروجی‌های کف جریان می‌یابد. طراحی هواپیما طوری است که هوا در امتداد هر ردیف صندلی وارد و از همان ردیف خارج می‌شود. در بین ردیف‌ها جریان نسبتا کمی به عقب و جلو می‌رود، که این امر باعث می‌شود، ذرات تنفسی بین ردیف‌ها کمتر پخش شود.

از سوی دیگر جریان هوا در هواپیماهای جدید بسیار سریع‌تر از محیط‌های ساختمانی مجهز به تهویه هوا است. نیمی از این جریان هوا، از هوای تازه خارج هواپیما تامین می‌شود و نیمی دیگر نیز به کمک سیستم بازیافت بسیار پیشرفته HEPA filters تامین می‌شود. بنابراین بیشترین خطری که ممکن است شما را تهدید کند، تماس مستقیم بین مسافران است. البته پشتی‌های بلند صندلی خود یک سد خوب است که باعث می‌شود بیشتر افراد نسبتاً بی حرکت بمانند و تماس چهره به چهره  ‌کاهش می‌یابد.

علی‌رغم تعداد زیاد سفرهای هوایی، گزارشات مسافران از ابتلا به کرونا در جهان بسیار کم است (تا به حال ۴۲ مورد در کل). این در حالی است که در یک گزارش از چین، ۲۳۰۰ ابتلا در ترن‌های سریع‌السیر ذکر شده که حدود ۰/۳٪ کل مسافرین بود.
خطر ابتلا در هواپیما با استفاده از ماسک و سایر پوشش‌های ایمنی کمتر هم می‌شود.

چه گام‌هایی باید برای کاهش خطر در فرودگاه‌ها و خطوط هوایی برداشته شوند؟
روش‌های کاهش خطر در فرودگاه‌ها و هواپیماها عبارتند از: ۱) اندازه‌گیری دمای بدن و یا پرسش درباره علائمی مانند تب، از دست دادن حس بویایی، لرز، سرفه و تنگی نفس، ۲) افزایش سطح تمیزکاری و ضدعفونی کردن محیط، ۳) boarding و دریافت بار بدون تماس دست contactless باشد، ۴) استفاده اجباری از ماسک، جداسازی و رعایت فاصله اجتماعی ممکن در فرودگاه و داخل هواپیما، ۵) مراقبت در هنگان توزیع غذا و نوشیدنی (انجام حداکثر احتیاط)، ۶) محدود کردن تردد در راهروهای هواپیما و مراقبت از تماس دست به هنگام استفاده از دستشویی، ۷) مراقبت از پرسنل کابین و آزمایش گرفتن دائم از آن‌ها، ۸) امکان ردیابی تماس‌های مشکوک.

مسافرین چه نکاتی را می‌توانند رعایت کنند؟
استفاده از ماسک، عدم مسافرت در صورت احساس ناخوشی و داشتن علائم، محدود نمودن بار دست، رعایت فاصله اجتماعی، گزارش بیمار بودن احتمالی دیگران به پرسنل فرودگاه یا مهمانداران، اگر در بالای سر خود دریچه باد مشاهده کردید، آن را طوری تنظیم کنید که مستقیم به سر و با حداکثر شدت بوزد، به طور مرتب دست‌ها ضدعفونی شوند (ترجیحا با محلول‌های حاوی الکل ۷۰٪)، دست نزدن به وسایل اطراف و لمس نکردن صورت، همه نکاتی هستند که مسافران با رعایت کردن آن‌ها می‌توانند از ابتلا به کرونا پیشگیری کنند.

در آخر به این نتیجه رسیدیم که خطر ابتلا در پروازهای هوایی از بسیاری دیگر از روش‌های تردد کمتر می‌باشد و روش جایگزین خوبی برای سفرهای ضروری و اجتناب ناپذیر است.
اما نکته‌ای که در این مقاله به آن اشاره شده است تجهیزات و تهویه هوای در هواپیماهای جدید و پیشرفته است، اکنون سوال این است که آیا مشمول ناوگان خطوط هوایی ما نیز می‌شود؟ در این خصوص کارشناسان سازمان هواپیمایی و مهندسین مربوط باید اظهار نظر نمایند. به هر حال در مجموع می‌توان گفت که در هر صورت سفر با هواپیما بهتر از هر وسیله نقلیه عمومی دیگر است.

تلخیص: دکتر حسن رودگری

منبع

مقدمه:                          

سازمان غذا و دارو (FDA) مجوز استفاده از داروی تحقیقاتی رمدسیویر را برای بیماران مبتلا به ویروس کووید-19 در می 2020 صادر کرده است. این دارو برای بزرگسالان و کودکان بستری در بیمارستان با درجه بیماری شدید تجویز می­شود. اگرچه اطلاعات محدودی در خصوص ایمنی و اثربخشی این دارو داریم اما در یک کارآزمایی بالینی مشخص شده است که این دارو منجر به کوتاه شدن طول دوره درمان در برخی از بیماران شده است.

دسته دارویی:

فرآورده ضد ویروس

مکانیسم اثر:

رمدسیویر یک پیش دارو نوکلئوتیدی آدنوزین است که بعد از ورود به سلول­ها تبدیل به فرم فعال خود (نوکلئوزید تری­فسفاته) می­شود. رمدسیویر تری فسفات به عنوان یک آنالوگ آدنوزین تری فسفات عمل می­کند و برای ادغام در زنجیره RNA توسط پلیمراز RNA وابسته به SARS-CoV-2 RNA رقابت می کند، و در نتیجه منجر به تاخیر در خاتمه زنجیره در طول تکثیر RNA ویروسی می­شود. این امر به طور کلی منجر به مهار سنتز RNA می­شود.

دوز دارو:             

دوز دارو در بزرگسالان و بچه‌های با وزن ≥40kg

1.   برای بیماران نیازمند تهویه مکانیکی و یا :ECMO

لودینگ دوز 200 میلی‌گرم روز اول و سپس روزانه 100 میلی‌گرم برای 9 روز (جمعاً 10 روز درمان)

2.    برای بیماران که نیاز به تهویه مکانیکی و یا اکمو ندارند: دوز 200 میلی‌گرم روز اول و سپس روزانه 100 میلی‌گرم برای 4 روز (جمعاً 5 روز). در صورتی که بهبودی بالینی حاصل نشود درمان می‌توان 5 روز دیگر ادامه داد.

دوز دارو در کودکان با وزن بیشتر از 3/5kg و کمتر از 40kg   

روز اول 5mg/kg و از روز دوم 2.5mg/kg می‌باشد. طول دوره درمان برای بیمارانی که تهویه مکانیکی دریافت نمی­کنند 5 روز است و در صورت عدم بهبودی تا 10 روز نیز توصیه می­شود. برای بیمارانی که تهویه مکانیکی دریافت می­کنند طول دوره درمان 10 روز است.

نکته مهم: رمدسیویر برای درمان کووید-19 با شدت خفیف تا متوسط توصیه نمی­شود.

شکل دارویی و شرایط نگهداری آن:

* این دارو به شكل ویال حاوی پودر لیوفیلیزه به میزان 100 میلی‌گرم و همچنین محلول تغلیظ شده برای انفوزیون به میزان 100 میلی‌گرم می‌باشد.

* ویال‌های این دارو قبل از آماده سازی باید در دمای زیر 30 درجه سانتي­گراد نگهداری شوند (برای شرایط نگهداری، بروشور کارخانه سازنده اولویت دارد).

نحوه آماده‌سازی:

1. برای هر یک عدد ویال حاوی پودر لئوفیلیزه، ابتدا 19میلی‌لیتر آب مقطر به ویال اضافه شود.

2. بلافاصله باید برای 30 ثانیه تکان داده شود.

3. برای 2-3 دقیقه اجازه می‌دهیم تا محتویات ته‌نشین شود.

4. باید یک محلول شفاف و بدون هیچ ذره‌ای حاصل شود.

5. در صورتیکه محتویات ویال به خوبی حل نشده باشد مجدداً 30 ثانیه تکان می‌دهیم و 2-3 دقیقه فرصت استراحت داده ‌می‌شود.

6. بعد از اضافه کردن 19 سی‌سی آب مقطر محلول حاصل mg/20ml 100خواهد بود.

* این محلول آماده‌سازی شده را قبل از رقیق سازی و تجویز می‌توان حداکثر 4 ساعت در دمای اتاق و 24 ساعت در یخچال (2-8 سانتی‌گراد) نگه‌داری کرد.

نحوه رقیق سازی:

1. سرم سازگار با این دارو نرمال سالین9/0% می‌باشد.

2. هر ویال با 250 میلی‌لیتر نرمال سالین باید رقیق شود و سپس برای مدت 30-120 دقیقه انفوزیون گردد.

3. بعد از اتمام هر انفوزیون باید 30 میلی‌لیتر نرمال سالین فلاش شود.

* هر چه مدت انفوزیون بیشتر باشد احتمال ایجاد واکنش‌های حساسیتی کمتر خواهد بود.

* حتما باید قبل تجویز، ویال‌های آماده­سازی شده با نرمال سالین رقیق شوند و سپس انفوزیون شوند.

دوز دارو در نارسایی کلیوی:

تجویز دارو در GFR<30ml/min توصیه نمی‌شود.

در GFR≥30 تنظیم دوز لازم نیست.

دوز دارو در نارسایی کبدی:

1.   اینکه دارو در نارسایی کبدی نیاز به تنظیم دوز دارد یا نه هنوز مشخص نیست.

2.   در بیمارانی که قبل از شروع دارو ALT≥5ULN دارند نباید دارو شروع شود.

3.   در صورتی که حین درمان ALT≥5ULN و یا افزایش ALT با علائم و نشانه‌های التهاب کبد یا افزایش بیلی‌روبین کونژوگه، ALK یا INR همراه باشد، دارو باید قطع گردد.

مانیتورینگ حین درمان:

تست‌های کبدی و کلیوی بایستی قبل شروع درمان و روزانه چک گردد.

عوارض جانبی دارو:

عارضه­‌های شایع این دارو عبارت است از: هایپرگلایسمی، افزایش گلوکز سرم، افزایش آلانین آمینو ترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز سرم، نارسایی کلیوی حاد و کاهش GFR، تب. نکته مهم: رمدسیویر یک داروی تحقیقاتی برای درمان کووید-19 است. عارضه جانبی جدی و یا غیر منتظره ­ای که قبلاً نیز گزارش نشده است، ممکن است رخ دهد.  

تداخلات دارویی:

این دارو با هیچ داروی تزریقی دیگری نباید همزمان و از یک لاین تزریق کرد. فعلاً تنها سازگاری دارو با نرمال سالین مشخص شده‌است. 

1-مصرف همزمان رمدسویر با داروهای کلروکین یا هیدروکسی کلروکین طبق نتایج مطالعات منجر به کاهش اثرات ضد ویروس رمدسیویر می‌گردد و توصیه نمی‌شود. سایر تداخلات دارویی هنوز نامشخص است.

2- تجویز این دارو با داروهای مهارکننده p-گلیکوپروتئین مانند آمیودارون، دیلتیازم، وراپامیل،... در برخی موارد، منجربه افزایش غلظت دارو و کاهش شدید آنزیم های کبدی شده است.

بارداری و شیردهی:

* اطلاعات در زمینه تجویز این دارو در دوران بارداری کافی‌ نمی‌باشد. در مطالعات حیوانی اثرات سوئی بر جنین نداشته است.

* اطلاعات در رابطه با تجویز این دارو در دوران شیردهی و اثرات آن بر حجم شیر و جنین، فعلاً موجود نمی‌باشد. در مطالعات حیوانی دارو در شیر ترشح می‌شود.

منابع:

1: uptodate.com

2: Drugs.com

3: medscape.com

استفاده ازماسک بطور قطع انتقال کووید۱۹ را کاهش می دهد. شواهد نشان می دهد استفاده از ماسک باعث می شود شما به فرم خفیف تر کووید۱۹ مبتلا شوید. ماسک می تواند دوز ویروسی که وارد بدن می شود را کاهش دهد. براساس شواهدی که وجود دارد ماسک می تواند از شما محافظت کند اما گاهی فرد با وجود استفاده از ماسک ممکن است مبتلا شود. در یک مطالعه که در یک کارخانه تهیه و بسته بندی غذاهای دریایی انجام شد تمام کارمندان ملزم به استفاده از ماسک شدند. نتایج نشان داد %95 از افراد مبتلا شده بدون علامت بودند.

درماه مارچ یک کشتی تفریحی که از آرژانیتین به مقصد انتارتیکا در حرکت بود تعدادی از مسافران به کووید۱۹ مبتلا شدند مسافران از ماسک جراحی و خدمه از ماسک های N95 استفاده کردند %81 افرادی که تستشان مثبت شده بود بی علامت بودند در حالیکه مطالعات نشان داده که %40 افراد بی علامت هستند. باید توجه کنیم که اولین کشتی تفریحی که مسافران آلوده شدند فقط %18 انها بدون علامت بودند.

https://t.co/Kk8hL0xt98

همچنین در یک مرغداری در میسوری که ویروس شیوع یافته بود به افراد ماسک داده شده و %95 افراد بدون علامت

بودند در یک منطقه که استفاده از ماسک الزامی بود 120نفر به کووید۱۹ مبتلا شده بودند که %95 انها بدون علامت

بودند بنابرین بنظر می رسد استفاده از ماسک بار ویروسی را به شدت کاهش می دهد.

https://t.co/YuPMKDvoPj

یک مطالعه مهم در بین سربازان سوییسی انجام شد افراد در دو گروه (آبی /قرمز) با فاصله اجتماعی کم در ارتباط بودند که بترتیب 27پو 31 درصد افراد مبتلا دارای علایم بودند گروه سوم (سبز رنگ) با فاضله اجتماعی مناسب با دو گروه در ارتباط بودند و هیچ یک از افراد علایمی نداشتند.

نویسندگان نتیجه گرفتند فاصله اجتماعی علاوه بر کاهش شیوع بیماری باعث کاهش تلقیح ویروس نیز می شود بار

ویروسی کمتر تعداد افراد بدون علامت بیشتر است.

https://t.co/hi0ZCe398O

بنابرین فاصله اجتماعی و ماسک می تواند میزان شیوع را کاهش دهد بعلاوه باعث می شود بار ویروسی کاهش یابد

و شدت عفونت نیز کم شود.

انواع مختلفی از ماسک در حاضر وجود دارد. ما در بازار انواع مختلفی از ، N95 , جراحی و پارچه می بینیم که هرکدام ذراتی با سایز و اندازه مختلف می تواند از ان عبور کنند در اینجا بطور خلاصه انها را مقایسه می کنیم.

همانطور که در شکل می بینیم در ذرات بزرگتر از 1میکرو ماسک های جراحی قابل مقایسه با ماسک N95 هستند اما در

ذرات کمتر از 1میکرو ماسک N95بهتر عمل می کنند هرچند ماسک جراحی در زیر 1میکرو %60 از ذرات را فیلترمی کند.

ماسک خانگی یا پارچه ی بسته به جنس پارچه دارای حداقل کیفیت می باشند و بیشتر در جلوگیری از عبور قطرات تنفسی موثر هستند.

اما در مورد ماسک های دریچه دار باید احتیاط کرد این ماسک های طوری طراحی شدن که فقط هوا ورودی را فیلتر می

کند و هوا بازدمی از فیلتر عبور می کند بنابرین یک فرد آلوده که از این ماسک استفاده کنند قطرات بازدمی به سادگی وارد محیط می شود.

در مورد نقش ماسک در کاهش بار ویروسی

https://t.co/8kHdpvGxP4

در یک مطالعه در مورد نقش ماسک در کاهش بار ویروسی Flu نشان داده شده که استفاده از ماسک باعث کاهش 3.4 برابر میزان بار ویروس در بازدم می شود.

در یک مطالعه نشان داده شده که بار ویروسی با شدت بیماری و علایم در ارتباط است: بار ویروسی بیشتر، علایم شدید تر

حالا می توانیم نقاط را بهم وصل کنیم:

ماسک باعث کاهش بار ویروسی می شود.

کاهش بار ویروسی باعث کاهش علایم یا کاهش شدت بیماری می شود.

پس آیا می توان نتیجه گرفت که ماسک شدت بیماری کاهش می دهد؟

البته همیشه این فرمول درست نیست اگه عامل A بر B تاثیر گذار باشد و B بر C پس A بر C تاثیر گذار است

اما شواهد تا حدی از این فرضیه حمایت می کنند.

بهروز کریمیان،‌ دانشجوی دکتری بیوشیمی بالینی

در این ویدیو ملاحظه می‌کنید که محققان ژاپنی با کمک تلویزیون NHK این کشور به بررسی چگونگی انتقال ویروس کرونا در هوا می‌پردازند و در طی آن نکات مهمی مشخص می‌شود.

مدیریت تغذیه‌ای در تظاهرات گوارشی کووید۱۹ (خرداد و تیر 1399) / تهیه شده توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت.

دانلود (PDF) 

اخیراً مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا (سی‌دی‌سی) با انتشار یک ویدئو به افراد تذکر داده ماسک را زیر چانه یا روی پیشانی خود قرار ندهند، چون این کار علاوه براین‌که مانع گسترش ویروس نمی‌شود بلکه برای پوشنده ماسک هم خطرناک است.

گاهی افراد هنگام خوردن یا آشامیدن یا به‌ویژه وقتی در هوای گرم یا هنگام ورزش نیاز به نفس تازه کردن دارند، لازم است ماسک خود را بردارند. این مشکل به حدی شایع است که فرماندار نیویورک هم در توئیت خود به آن اشاره کرده است.

باید به چند نکته مهم توجه شود:
هدف اصلی از پوشیدن ماسک این است که اگر احتمالاً شما ناقل بدون علامت ویروس باشید، آن را به دیگران سرایت ندهید.
دست زدن به ماسک مثلاً برای جابه‌جا کردن آن می‌تواند ماسک را آلوده کند و یا دست شما آلوده شود.

سطح پوست صورت به‌طور بالقوه آلوده است و تماس ماسک با چانه یا پیشانی می‌تواند ماسک را آلوده کند.

برای برداشتن ماسک در مکان‌های عمومی:
ابتدا دست خود را با آب و صابون بشوید یا با محاول یا ژل الکلی ضدعفونی کنید.

سپس ماسک را از قسمت بند آن بردارید و دقت کنید که دست شما سطح ماسک را لمس نکند.

ماسک را داخل یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.

پیش از پوشیدن مجدد ماسک، دوباره دست خود را تمیز کنید و سپس ماسک را قسمت بند آن بردارید و بپوشید.

دکتر بابک عزیز افشاری
منبع

در این وبینار به موضوع تست‌های سرولوژی کووید۱۹ پرداخته شده است

کاری از انجمن ریه ایران (دانلود دستورالعمل) / نسخه اردیبهشت ۹۹