آخـریــن مطالب «مقالات تخصصی»
روزنگار اپیدمیولوژی کووید۱۹ در ایران
با توجه به اپیدمی کروناویروس جدید، الگوی بیماری‌زایی و ابتلای ویروس در کشور و دیگر نقاط جهان وهمچنین پیش‌بینی روند بیماری و مدل های اپیدمیولوژیک در قالب یک گزارش «روزنگار اپیدمیولوژی کرونا ویروس» منتشر میشود. این روزنگار به همت کمیته اپیدمیولوژی کووید- 19 وزارت بهداشت تهیه میشود.
به گفته دکتر علی اکبر حق دوست، معاون آموزشی وزارت بهداشت و مدیر کمیته اپیدمیولوژی کووید- 19، این فکت شیت با استفاده از ظرفیت متخصصین کمیته کشوری و اساتید برجسته دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و همچنین تجارب دیگر کشورها در بررسی اپیدمیولوژیک بیماری و یافته های خارجی و داخلی بررسی و اعلام خواهد شد:
نقش استاتین‌ها در درمان عفونت‌های حاد ویروسی
استاتین خاصیت ضد التهابی دارد و در درمان بیماری‌های متفاوتی به‌کار می‌رود. حال پرسش‌هایی در زمینه امکان مفیدبودن آنها برای درمان عفونت‌های حاد ویروسی از جمله آنفلوانزا و COVID-19 و خطرات احتمالی‌شان وجود دارد که در این مطلب به برخی از آنها می‌پردازیم:
- برخی از مطالعات بیان کرده‌اند که درمان با استاتین موجب کاهش پیامدهای قلبی-عروقی و احتمالاً مرگ در بیماران مبتلا به آنفلوانزا یا پنومونی می‌گردد. بنابراین ممکن است استاتین برای بیماران مبتلا به COVID-19 نیز مفید باشد.
- شواهد محدود و متناقض هستند. یک کارآزمایی بالینی نشان داده که مصرف استاتین از راه دهانی میتواند موجب کاهش مرگ در افرادی باشد که پنومونی داشته و از ونتیلاتور استفاده می‌کنند. اما نتایج یک کارآزمایی بالینی دیگر این نتیجه‌گیری را رد میکند.
- لازم به ذکر است که در مطالعات انجام شده آسیبی (harm) ناشی از استاتین گزارش نشده است. البته بیشتر مطالعات شامل بیماران مبتلا به عفونت‌های آنفلوانزایی و باکتریایی بوده‌اند و نه ویروس کورونا. برخی امکان مفیدبودن استاتین در درمان ویروس کرونای MERS را مطرح کرده‌اند.
- تأکید بر تداوم و تبعیت از درمان با استاتین‌ها در بیماران مبتلا به بیماری قلبی- عروقی آترواسکلروتیک (ASCVD)، دیابت و آنهایی که در معرض خطر ابتلا به ASCVD هستند منطقی به نظر می‌رسد. به خصوص اینکه نرخ مرگ‌ومیر مبتلایان به کوید ۱۹ در این بیماران بالاتر است (در بیماران قلبی- عروقی ۱۰٫۸٪ و بیماران دیابتی ۷٫۳٪).
- گایدلاین‌های درمانی آمریکا استفاده از استاتین در بیماران بستری را توصیه کرده‌اند (راهنمای درمانی کوید ۱۹ در بیمارستان عمومی ماساچوست آمریکا)
آشنایی با انواع دستکش‌ها، ایمنی و کاربرد آنها
با توجه به شروع بیماری کرونا و لزوم انجام حفاظت فردی به‌ویژه برای کادر پزشکی، توجه همکاران عزیز را به نکات زیر درخصوص استفاده از دستکش های بهداشتی جلب می‌کنیم (البته این آموزش و توصیه‌ها، برای مشاغل دیگر نیز کاربردی و قابل استفاده است):
۱- دستکش لاتکس: به رنگ کرم روشن: قابل نفوذ نسبت به اتانول/میزان نفوذ ویروس کمتر از 1درصد/قابلیت استفاده طولانی مدت تا حدود 16 ساعت و ضدعفونی با اتانول.
2-دستکش نیتریل: به رنگ آبی/غیرقابل نفوذ به اتانول/میزان نفوذ ویروس 1تا 3 درصد /قابلیت استفاده طولانی مدت تا حدود 8 ساعت و ضدعفونی با الکل.
3-دستکش وینیل: بی رنگ است و چسبان نیست/میزان نفوذ این نوع نسبت به ویروس حدود ۲۹ درصد است ودر صورتی که با اتانول یا مواد ضدعفونی در تماس باشد قابلیت نفوذپذیری تا 50 درصد افزایش می‌یابد.
4- دستکش نایلونی یا فریزری: پوشش مناسبی در برابر ویروس‌ها نیستند و درصورت تماس با اتانول یا مواد ضدعفونی میزان نفوذ تا ۹۰درصد افزایش می یابد.
به‌صورت خلاصه: جهت حفاظت «کادر درمان» بهترین نوع در درجه اول دستکش لاتکس و بعد از آن دستکش نیتریل می‌باشد.
با تشکر از: دکتر حسن عارفی (فوق تخصص قلب و عروق)
توصیه‌های انجمن نفرولوژی آمریکا برای مدیریت بیماران کرونا ویروس دیالیزی
غربالگری و مدیریت بیماری کورونا ویروس COVID-19 در بیماران دیالیزی ( ۲۸ فوریه ۲۰۲۰)
برای شناسایی بیماران دارای COVID-19 بخش‌های دیالیز باید چه گام‌هایی بردارند؟
تریاژ سریع انجام شود و بیماران با عفونت مشکوک ایزوله شوند. بیماران باید قبل و یا بلافاصله بعد از رسیدن به بخش دیالیز شناسایی شوند.تاریخچه دقیق از بیماران گرفته شود.
دیالیز برای فرد مبتلا به COVID-19 چگونه باید انجام شود؟
بیشتر بخش‌های دیالیز اتاق ایزوله هوایی ندارند. به همین دلیل این بیماران در محیط سرپایی نباید دیالیز شوند. اگر دیالیز خانگی ممکن نیست، این افراد باید در محیط ایزوله هوایی در بیمارستان دیالیز شوند.
پس از مرخص‌شدن بیمار مبتلا به COVID-19 چکار باید کرد؟
درها را بسته نگه دارید. هنوز معلوم نیست که تا چه زمانی این ویروس در هوا باقی می‌ماند. میزان زمان مورد نظر به تعداد دفعات عوض‌شدن هوای اتاق بستگی دارد. اگر تعداد دفعات معلوم نیست، ۲۰۷ دقیقه صبر کنید.
برای آمادگی در برابر COVID-19 در بخش دیالیز چه کاری باید انجام داد؟
در اتاق انتظار در مورد علائم آن اطلاعاتی نصب شود.
در مورد سوابق سفر و برخوردهای بیمار سؤال شود.
سلسله مراتب در بخش تعیین شود.
وسایل محافظتی از جمله ماسک جراحی و محافظ چشم ارزیابی شود.
یک اتاق برای ایزوله‌کردن در نظرگرفته شود.
دانلود(PDF)
سردرد و علائم نورولوژیک در بیماران مبتلا به کرونا
آیا بیماران مبتلا به کرونا، دچار علائم نورولوژیک نیز می‌شوند؟ دکتر افشار به بیان این نکته می‌پردازند که «سردرد» یکی از علايم بیماران مبتلا به کرونا است:
چگونگی نمونه‌گیری صحیح برای ویروس کرونا
روش سوآپ حلق، نازوفارنکس و نمونه خلط برای کروناویروس
و در این ویدیو، دکتر سید محمد جزایری استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بیان کلیاتی در مورد چگونگی نمونه‌گیری صحیح از بیماران برای ویروس کرونا می‌پردازند:
پاتوفیزیولوژی و مدیریت ونتیلاتور در ARDS
در این فایل صوتی دکتر علی عراقی فوق تخصص بیماری های ریه به پاتوفیزیولوژی سندرم دیسترس تنفسی ARDS می‌پردازند.
همانطور که می‌دانید، درصدی از بیماران مبتلا به کرونا دچار ARDS می‌شوند و بنابراین آشنایی همکاران پزشک با این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد.
این فایل صوتی (حدود ۲۵ دقیقه‌ای) را گوش کنید:
ممنوعیت تزریق دگزامتازون برای مبتلایان کرونا
بر اساس مصوبه کمیته علمی پیشگیری از کرونا، تجویز و تزریق دگزامتازون برای بیماران مبتلا به کرونا توسط پزشک ممنوع است زیرا خطر مرگ بیمار را به همراه دارد.
به گفته دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری پیشگیری از کرونا،در گذشته نیز برخی از پزشکان متخصص کم‌تجربه، این دارو را برای افرادی که مبتلا به آنفلوآنزا بودند، تجویز و تزریق می‌کردند که باعث مرگ آنها شد. افرادی که این دارو را تزریق می‌کنند بدانند که این امر باعث نارسایی تنفسی شده و مرگ و میر را افزایش می‌دهد.
دگزامتازون فعالیت سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد به همین خاطر به پزشکان تاکید شده این دارو را برای بیماران مبتلا به کرونا تجویز نکنند و اگر پزشک متخصص خواست دگزامتازون را برای بیمار تجویز کند باید دلایل علمی را برای کمیته کشوری پیشگیری از کرونا ارائه دهد.
از ماسک استفاده بکنیم یا نکنیم؟ همراه با آموزش نحوه صحیح استفاده (ویژه عموم و مراقبین سلامت)
در شرایطی که تهیه و تامین ماسک از داروخانه ها، دچار مشکل شده و با کمبود و افزایش قیمت این کالا مواجه هستیم، بهتر است بدانیم که بر اساس آخرین اطلاعیه‌های سازمان WHO و CDC استفاده از ماسکهای تنفسی در افراد سالم و افرادی که علائمی مبنی بر ابتلا به بیماری تنفسی ندارند، الزامی ندارد.
فقط افراد مبتلا و افرادی که در تماس با بیماران مبتلا هستند مثل پرسنل کادر درمان و یا افرادی که درحال مراقبت از بیمار مبتلا در منزل هستند، ملزم به استفاده از ماسکهای تنفسی هستند.
اگر از ماسک به درستی استفاده نکنیم خودش میتواند ریسک سرایت را بیشتر هم بکند. به این دلیل که فرد به‌دلیل داشتن ماسک با خیال راحت تری با افراد مبتلا معاشرت میکند و با این فکر که ویروس به او نمیرسد و همین موضوع فرد را مستعد ابتلا میکند.
پس در جهت کمیاب نشدن ماسکهای تنفسی و همچنین پیشگیری منطقی و علمی از خودمان و یاری رساندن به همنوعانی که واقعا به ماسک نیاز دارند، از ازدحام در داروخانه ها که منجر به افرایش تقاضای این کالا میشود، خودداری کنیم.
با منطق و عقلانیت در کنار همنوعان و هموطنان خود باشیم تا بتوانیم کرونا را شکست بدهیم.
در دو ویدیوی مهم پایین، می‌توانید نکات ضروری در رابطه با استفاده از ماسک و نحوه استفاده آن را ملاحظه کنید.
کاربرد و نحوه استفاده صحیح از ماسک (برای افراد عادی):
نحوه استفاده از ماسک ویژه مراقبین سلامت:
چند نکته مهم و کاربردی درباره پوشیدن ماسک در همه گیری کروناویروس:
1- هدف اصلی ماسک جلوگیری از پخش شدن قطرات و ذرات آلوده تنفسی بیماران به افراد سالم است پس پوشیدن ماسک برای افراد دارای علائم تنفسی (کسانی که سرفه، آبریزش یا تب دارند) و اعضای خانواده و نزدیکان آنها توصیه میشود.
2- بر اساس مطالعات علمی، پوشیدن ماسک برای افراد عادی جامعه به منظور پیشگیری از ابتلا به عفونت تنفسی از محیط اطراف زیاد موثر نبوده است به همین دلیل به منظور پیشگیری از ابتلا به ویروس مهمترین توصیه های عمومی عبارتند از: رعایت فاصله حداقل 1 متر از دیگران، پرهیز از حضور در مکان های پرازدحام، شستشوی مرتب دست ها و پرهیز از تماس دست با صورت.
3- برای کارآرایی مطلوب پوشیدن ماسک ضروری است تا از قسمت بالایی بینی تا پایین چانه کامل پوشانده شود.
4- برای پرسنل بهداشتی درمانی پوشیدن ماسک به ویژه انواع فیلتردار آن ضروری است.
5- موثرترین ماسک ها در پیشگیری از انتقال ویروس: انواع فیلتردار و در مرحله بعدی ماسک های معمولی جراحی (یا طبی) هستند.
6- بر اساس مطالعات علمی در شرایط اضطرار و نبودن ماسک های استاندارد، استفاده از ماسک های دست‌دوز خانگی در کنترل همه گیری‌های تنفسی موثر بوده است.
7- در صورت استفاده از ماسک های دست دوز خانگی بهتر است که ۲ یا ۳ ماسک داشته باشید و پس از چند ساعت پوشیدن ماسک، آن را با رعایت اصول بهداشتی و با آب داغ بشویید و پس از خشک شدن و اطوی "داغ" دوباره آن را بپوشید.
با تشکر از دکتر بابک قلعه‌باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی
تصویر زیر هم یک راهنمای خوب برای شرایط استفاده از ماسک است:
دانلود فایل PDF توضیح انواع ماسک‌ها و کاربردهای آنها (تهیه شده توسط دانشگاه شهید بهشتی)
دانلود فایل PDF راهنمای استفاده طولانی مدت و استفاده مجدد از ماسک فیلتردار N95 در محیط‌های درمانی
رویکرد غربالگری سرپایی بیماران تنفسی مشکوک به کرونا توسط پزشکان خدمات تندرستی پایه
به عنوان پزشک، لطفا علامت اولیه «لرز و سرفه خشک» با یا بدون گلو درد را در نظر بگیرید و بر این اساس عمل کنید:
۱– اگر بیمار لرز وسرفه خشک دارد ولی تب و تنگی نفس ندارد:
– توصیه به استراحت در منزل.
– درمان های مناسب حمایتی همچون مسکن ها، قرص یا شربت سرماخوردگی توصیه میشود.
۲– اگر بیمار لرز و سرفه خشک دارد و همراه آن تنگی نفس یا کاهش درصد اشباع اکسیژن خون (کمتر از ۹۳%) دارد:
- بیمار جهت بررسی های بیشتر به مرکز منتخب بیماران کرونایی ارجاع شود.
۳- اگر بیمار لرز و سرفه خشک دارد ولی تنگی نفس یا کاهش درصد اشباع اکسیژن خون (کمتر از ۹۳%) ندارد:
الف- اگر بیمار تب دارد و جزو گروه در معرض خطر* است و اگر امکان عکس و سی تی اسکن سینه فراهم است و در تصویربرداری انفیلتراسیون ریوی دارد:
- بیمار جهت بررسی های بیشتر به مرکز منتخب بیماران کرونایی ارجاع شود.
ب- اگر بیمار تب دارد و جزو گروه در معرض خطر* است و اگر امکان عکس و سی تی اسکن سینه فراهم نیست:
- توصیه به استراحت در منزل.
- درمان های مناسب حمایتی همچون مسکن ها، قرص یا شربت سرماخوردگی توصیه میشود.
- پیگیری لحظه ای بیمار و در صورت نیاز تصویربرداری تا پایدار شدن وضعیت عمومی.
۴- اگر بیمار لرز و سرفه خشک دارد ولی تنگی نفس یا کاهش درصد اشباع اکسیژن خون (کمتر از 93%) ندارد و اگر بیمار تب ندارد یا تب دارد ولی جزو گروه در معرض خطر نیست:
– توصیه به استراحت در منزل.
– درمان های مناسب حمایتی همچون مسکن ها، قرص یا شربت سرماخوردگی توصیه میشود.
*تعریف گروه های در معرض خطر:
-آیا بیمار دچار نقص ایمنی اولیه است؟
- آیا بیمار طولانی مدت (بیش از ۲ هفته مداوم) برای بیماری هایی مثل روماتیسم و … در حال مصرف کورتون است؟
- آیا بیمار در حال گذراندن مراحلی شیمی درمانی یا رادیوتراپی است؟
- آیا بیمار در حال گذراندن مراحل پیوند اعضا است؟
- آیا بیمار تحت درمان نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) است؟
- آیا بیمار مشکل قلبی عروقی دارد؟
- آیا بیمار فشار خون بالا دارد؟
- آیا بیمار دیابت دارد؟
- آیا بیمار آسم و برونشیت مزمن دارد؟
- آیا بیمار چاقی بیش از اندازه دارد؟
- آیا بیمار باردار است؟
- آیا سن بیمار بالاتر از ۵۰ سال است؟
- آیا بیمار در چند روز یا چند هفته اخیر با بیمار تنفسی که تست کرونا او مثبت شده باشد تماس نزدیک داشته است؟
برگرفته از فلوچارت دستورالعمل کمیته کشوری تشخیص و درمان بیماری CoViD-19 در سطوح ارائه خدمات سرپایی و بستری
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی