سامانه آموزش آنلاین معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران

آخـریــن مطالب

سندرم پیریفورمیس، بی حسی و گزگز پاهها

سندرم پیریفورمیس، بی حسی و گزگز پاهها

سندرم پیریفورمیس

 

سندرم پیریفورمیس باعث درد یا بی حسی در باسن، لگن یا بالای ساق شما می شود و زمانی اتفاق می افتد که عضله پیریفورمیس روی عصب سیاتیک فشار می آورد. این وضعیت ممکن است در اثر آسیب، تورم، اسپاسم عضلانی یا بافت اسکار در پیریفورمیس ایجاد شود. اکثر اپیزودها طی چند روز یا چند هفته با استراحت و درمان های ساده از بین می روند.

نمای کلی

 
با بسیاری از علائم مشترک، تشخیص تفاوت بین سیاتیک و سندرم پیریفورمیس دشوار است. در اینجا به نحوه تشخیص هر کدام می پردازیم.

سندرم پیریفورمیس چیست؟

سندرم پیریفورمیس زمانی رخ می دهد که عضله پیریفورمیس عصب سیاتیک شما را فشرده می کند و منجر به التهاب می شود. می تواند باعث درد یا بی حسی در باسن و پشت ساق پا شود. ممکن است در یک طرف بدن شما یا هر دو رخ دهد.

پیریفورمیس یک عضله صاف و باریک است. از پایین ستون فقرات شما از باسن تا بالای ران شما می گذرد. عضله پیریفورمیس شما به هر طرف بدن شما گسترش می یابد و تقریباً به هر حرکت پایین تنه شما کمک می کند.

عصب سیاتیک معمولاً در زیر پیریفورمیس قرار دارد. عصب از طناب نخاعی، از طریق باسن، از پشت هر پا، به سمت پاهای شما حرکت می کند. این طولانی ترین و بزرگترین عصب بدن شماست.

سندرم پیریفورمیس چقدر شایع است؟

سندرم پیریفورمیس خیلی شایع نیست. دانشمندان بر این باورند که سندرم پیریفورمیس تنها حدود 0.3٪ تا 6٪ از کمردرد را ایجاد می کند .

تفاوت بین سندرم پیریفورمیس و سیاتیک چیست؟

اگرچه این شرایط گاهی مرتبط هستند و هر دو بر عصب سیاتیک تأثیر می‌گذارند، اما متفاوت هستند.

فتق دیسک یا تنگی نخاع می تواند باعث سیاتیک شود . علائم معمولاً بر قسمت پایین کمر تأثیر می گذارد و می تواند از طریق باسن و ساق پا به سمت پایین حرکت کند.

سندرم پیریفورمیس فقط شامل فشار دادن عضله پیریفورمیس بر روی یک ناحیه از عصب سیاتیک در باسن است. می تواند بسیار شبیه سیاتیک باشد اما در یک منطقه خاص تر.

علائم و علل

نشانگان پیریفورمیس در پاسندرم پیریفورمیس به دلیل فشار دادن عضله پیریفورمیس به عصب سیاتیک که در زیر آن قرار دارد ایجاد می شود.

چه چیزی باعث سندرم پیریفورمیس می شود؟

هر چیزی که باعث شود پیریفورمیس روی عصب سیاتیک فشار بیاورد می تواند باعث سندرم پیریفورمیس شود.

شایع ترین علل سندرم پیریفورمیس عبارتند از:

این مسائل می تواند ناشی از:

  • بالا رفتن از پله ها، راه رفتن یا دویدن با استفاده از عضلات پیریفورمیس ی که به اندازه کافی قوی نیستند..
  • آسیب به لگن، باسن یا پا، مانند سقوط یا تصادف رانندگی.
  • داشتن ماهیچه های سفت ناشی از عدم فعالیت بدنی.
  • بلند کردن چیزی به طور نامناسب و آسیب رساندن به عضله پیریفورمیس.
  • گرم نکردن قبل از فعالیت بدنی یا کشش مناسب بعد از آن.
  • ورزش بیش از حد یا انجام حرکات تکراری، مانند دویدن در مسافت طولانی.
  • نشستن برای مدت طولانی (مثلاً افرادی که زیاد سر کار می نشینند).

اما گاهی اوقات، آناتومی غیرطبیعی باعث سندرم پیریفورمیس می شود. پزشکان به این وضعیت، سندرم پیریفورمیس اولیه می گویند. به عنوان مثال، ممکن است فردی با عصب سیاتیکی متولد شود که مسیر غیرطبیعی در بدن او طی می کند. یا ممکن است فردی با عضله پیریفورمیس یا عصب سیاتیک به طور غیرمعمولی به دنیا بیاید.

علائم سندرم پیریفورمیس چیست؟

علائم سندرم پیریفورمیس در باسن، لگن یا بالای ساق پا رخ می دهد. مردم اغلب این احساس را اینگونه توصیف می کنند:

  • دردناک
  • سوزاندن
  • بی حسی
  • درد.
  • سوزن سوزن شدن.
  • تیر کشیدن

علائم ممکن است در طول فعالیت های خاص بدتر شوند، مانند:

  • نشستن برای مدت طولانی.
  • پیاده روی یا دویدن.
  • بالا رفتن از پله ها.

تشخیص و آزمایشات

سندرم پیریفورمیس چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص سندرم پیریفورمیس می تواند دشوار باشد و اغلب شامل رد علل دیگر است.

یک پزشک ممکن است:

  • از شما در مورد علائم و عادات فعالیت تان بپرسد.
  • در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله هر گونه جراحت صحبت کند.
  • باسن، مفصل ران و پای شما را کشش دهد، بچرخاند، فشار دهد تا ببینید چه چیزی درد دارد و چه چیزی آسیب نمی‌زند.

هیچ آزمایش خاصی برای سندرم پیریفورمیس وجود ندارد. اما یک پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای شناسایی سایر مشکلاتی که ممکن است باعث علائم شما شوند، تجویز کند. این تست ها عبارتند از:

مدیریت و درمان

سندرم پیریفورمیس چگونه درمان می شود؟

درمان سندرم پیریفورمیس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

جراحی سندرم پیریفورمیس معمولاً توصیه نمی شود مگر اینکه سایر درمان ها با شکست مواجه شوند. جراحی برای این وضعیت ممکن است شامل برداشتن بافت اسکار یا سایر منابع فشار بر روی عصب باشد.

پیشگیری

چگونه می توانم از سندرم پیریفورمیس پیشگیری کنم؟

برای جلوگیری از سندرم پیریفورمیس، از جمله دوره های عود کننده (تکراری)، برخی از استراتژی های زیر را در نظر بگیرید:

  • به طور منظم ورزش کنید تا ماهیچه های خود را سالم نگه دارید.
  • روی وضعیت بدنی خوب تمرکز کنید، به خصوص در هنگام نشستن، رانندگی یا ایستادن.
  • با خم کردن زانوها و چمباتمه زدن اشیا را به درستی بلند کنید و مطمئن شوید که پشت خود را صاف نگه دارید. اجسام را نزدیک بدن خود نگه دارید و در حین بلند کردن پیچ و تاب نخورید.
  • قبل از فعالیت بدنی گرم کنید و بعد از آن کشش دهید.
  • زمانی که باید برای مدت طولانی بنشینید، با ایستادن، راه رفتن یا حرکات کششی استراحت کنید.

چشم انداز / پیش آگهی

سندرم پیریفورمیس چقدر طول می کشد؟

سندرم پیریفورمیس با تغییر سبک زندگی و درمان های ساده به سرعت برطرف می شود. علائم اغلب طی چند روز یا چند هفته بهبود می یابند.

اما این وضعیت به ویژه در افرادی که دستورالعمل های پزشکی خود را دنبال نمی کنند، تمایل به بازگشت دارد. موارد شدیدی که به درستی درمان نمی‌شوند می‌توانند تا حد زیادی توانایی فرد را برای عملکرد خوب کاهش دهند.

 

چگونه از خودم با سندرم پیریفورمیس مراقبت کنم؟

اگر سندرم پیریفورمیس دارید، اقدامات خاصی می تواند به شما در مدیریت علائم در هنگام بروز کمک کند:

  • از فعالیت هایی که باعث ایجاد سندرم پیریفورمیس می شود خودداری کنید. به عنوان مثال، اگر هنگام دوچرخه سواری شرایط تشدید میشود، حداقل برای چند روز راه دیگری برای ورزش کردن پیدا کنید.
  •  بافت مفصل ران و باسن را عمیقا ماساژ دهید.
  • به طور منظم از روی صندلی خود بلند شوید. بایستید، راه بروید و کشش دهید. این امر به ویژه برای افرادی که سر کار می نشینند، مانند رانندگان حرفه ای و پرسنل دارای میز کار بسیار مهم است.
  • برای کاهش تورم، NSAID ها را طبق دستورالعمل بسته مصرف کنید.
  • بسته به اینکه چه چیزی برای شما مفید است، بسته های سرد یا گرما را امتحان کنید. کمپرس سرد چندین بار در روز به مدت 15 دقیقه می تواند تورم را کاهش دهد. گرما (مانند پد گرم کننده) می تواند عضله سفت را شل کند.
  • پیریفورمیس و عضلات اطراف آن را کشش دهید. به عنوان مثال: به پشت دراز بکشید، سپس یک زانو را به سمت قفسه سینه خود بکشید. آن را برای پنج تا 30 ثانیه نگه دارید، سپس پای دیگر را انجام دهید. مثال دیگر: بایستید، به سمت جلو و پایین خم شوید و اجازه دهید سر و دستانتان به سمت زمین بیفتند. این حرکت از طریق ایجاد کشش در پشت پاها و باسن مفید است.

چه زمانی باید برای درمان پیریفورمیس به پزشک مراجعه کنم؟

اگر سندرم پیریفورمیس دارید، در صورت تجربه هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

  • سفرها یا زمین خوردن های مکرر به دلیل درد یا بی حسی.
  • دردی که بیش از چند هفته طول می کشد، به خصوص اگر دستورالعمل ها را دنبال کرده باشید و سبک زندگی خود را تنظیم کرده باشید.
  • مشکلات کنترل روده (مدفوع) یا مثانه (ادرار کردن).
  • درد ناگهانی و شدید در ناحیه کمر یا ساق پا.
  • ضعف یا بی حسی ناگهانی در پشت یا ساق پا.
  • ضربه یا آسیب به کمر، لگن یا ساق پا.
  • در بلند کردن پا از روی زمین مشکل دارید.

در نظر داشته باشید

سندرم پیریفورمیس زمانی رخ می دهد که عضله پیریفورمیس به عصب سیاتیک فشار می آورد. این بیماری می تواند باعث درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در باسن، لگن یا بالای ساق شما شود. اکثر دوره ها طی چند روز یا چند هفته با استراحت و درمان های ساده از بین می روند. اما اگر آسیبی منجر به درد شد یا اگر علائم بیش از چند هفته طول کشید، با پزشک خود صحبت کنید.

چند تمرین خانگی جهت بهبود علائم:

 
- این مقاله با بهره مندی و کمک تیم تحریریه کلیولند کلینیک در سال 2022  و به منظور افزایش دانش شما در مورد این بیماری تهیه شده است و جایگزین مراجعه به پزشک و درمان تحت نظر وی نمی باشد.
 
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی
 
به کوشش:
دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب