مقدمه:                           سازمان غذا و دارو (FDA) مجوز استفاده از داروی تحقیقاتی رمدسیویر را برای بیماران مبتلا به ویروس کووید-19 در می 2020 صادر کرده است. این دارو برای بزرگسالان و کودکان بستری در بیمارستان با درجه بیماری شدید تجویز می­شود. اگرچه اطلاعات محدودی در خصوص ایمنی و اثربخشی این دارو داریم اما در یک کارآزمایی بالینی مشخص شده است که این دارو منجر به کوتاه شدن طول دوره درمان در برخی از بیماران شده است. دسته دارویی: فرآورده ضد ویروس مکانیسم اثر: رمدسیویر یک پیش دارو نوکلئوتیدی آدنوزین است که بعد از ورود به سلول­ها تبدیل به فرم فعال خود (نوکلئوزید تری­فسفاته) می­شود. رمدسیویر تری فسفات به عنوان یک آنالوگ آدنوزین تری فسفات عمل می­کند و برای ادغام در زنجیره RNA توسط پلیمراز RNA وابسته به SARS-CoV-2 RNA رقابت می کند، و در نتیجه منجر به تاخیر در خاتمه زنجیره در طول تکثیر RNA ویروسی می­شود. این امر به طور کلی منجر به مهار سنتز RNA می­شود. دوز دارو:              دوز دارو در بزرگسالان و بچه‌های با وزن ≥40kg 1.   برای بیماران نیازمند تهویه مکانیکی و یا :ECMO لودینگ دوز 200 میلی‌گرم روز اول و سپس روزانه 100 میلی‌گرم برای 9 روز (جمعاً 10 روز درمان) 2.    برای بیماران که نیاز به تهویه مکانیکی و یا اکمو ندارند: دوز 200 میلی‌گرم روز اول و سپس روزانه 100 میلی‌گرم برای 4 روز (جمعاً 5 روز). در صورتی که بهبودی بالینی حاصل نشود درمان می‌توان 5 روز دیگر ادامه داد.   دوز دارو در کودکان با وزن بیشتر از 3/5kg و کمتر از 40kg    روز اول 5mg/kg و از روز دوم 2.5mg/kg می‌باشد. طول دوره درمان برای بیمارانی که تهویه مکانیکی دریافت نمی­کنند 5 روز است و در صورت عدم بهبودی تا 10 روز نیز توصیه می­شود. برای بیمارانی که تهویه مکانیکی دریافت می­کنند طول دوره درمان 10 روز است. نکته مهم: رمدسیویر برای درمان کووید-19 با شدت خفیف تا متوسط توصیه نمی­شود. شکل دارویی و شرایط نگهداری آن: * این دارو به شكل ویال حاوی پودر لیوفیلیزه به میزان 100 میلی‌گرم و همچنین محلول تغلیظ شده برای انفوزیون به میزان 100 میلی‌گرم می‌باشد. * ویال‌های این دارو قبل از آماده سازی باید در دمای زیر 30 درجه سانتي­گراد نگهداری شوند (برای شرایط نگهداری، بروشور کارخانه سازنده اولویت دارد). نحوه آماده‌سازی: 1. برای هر یک عدد ویال حاوی پودر لئوفیلیزه، ابتدا 19میلی‌لیتر آب مقطر به ویال اضافه شود. 2. بلافاصله باید برای 30 ثانیه تکان داده شود. 3. برای 2-3 دقیقه اجازه می‌دهیم تا محتویات ته‌نشین شود. 4. باید یک محلول شفاف و بدون هیچ ذره‌ای حاصل شود. 5. در صورتیکه محتویات ویال به خوبی حل نشده باشد مجدداً 30 ثانیه تکان می‌دهیم و 2-3 دقیقه فرصت استراحت داده ‌می‌شود. 6. بعد از اضافه کردن 19 سی‌سی آب مقطر محلول حاصل mg/20ml 100خواهد بود. * این محلول آماده‌سازی شده را قبل از رقیق سازی و تجویز می‌توان حداکثر 4 ساعت در دمای اتاق و 24 ساعت در یخچال (2-8 سانتی‌گراد) نگه‌داری کرد.   نحوه رقیق سازی: 1. سرم سازگار با این دارو نرمال سالین9/0% می‌باشد. 2. هر ویال با 250 میلی‌لیتر نرمال سالین باید رقیق شود و سپس برای مدت 30-120 دقیقه انفوزیون گردد. 3. بعد از اتمام هر انفوزیون باید 30 میلی‌لیتر نرمال سالین فلاش شود. * هر چه مدت انفوزیون بیشتر باشد احتمال ایجاد واکنش‌های حساسیتی کمتر خواهد بود. * حتما باید قبل تجویز، ویال‌های آماده­سازی شده با نرمال سالین رقیق شوند و سپس انفوزیون شوند. دوز دارو در نارسایی کلیوی: تجویز دارو در GFR<30ml/min توصیه نمی‌شود. در GFR≥30 تنظیم دوز لازم نیست. دوز دارو در نارسایی کبدی: 1.   اینکه دارو در نارسایی کبدی نیاز به تنظیم دوز دارد یا نه هنوز مشخص نیست. 2.   در بیمارانی که قبل از شروع دارو ALT≥5ULN دارند نباید دارو شروع شود. 3.   در صورتی که حین درمان ALT≥5ULN و یا افزایش ALT با علائم و نشانه‌های التهاب کبد یا افزایش بیلی‌روبین کونژوگه، ALK یا INR همراه باشد، دارو باید قطع گردد. مانیتورینگ حین درمان: تست‌های کبدی و کلیوی بایستی قبل شروع درمان و روزانه چک گردد. عوارض جانبی دارو: عارضه­‌های شایع این دارو عبارت است از: هایپرگلایسمی، افزایش گلوکز سرم، افزایش آلانین آمینو ترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز سرم، نارسایی کلیوی حاد و کاهش GFR، تب. نکته مهم: رمدسیویر یک داروی تحقیقاتی برای درمان کووید-19 است. عارضه جانبی جدی و یا غیر منتظره ­ای که قبلاً نیز گزارش نشده است، ممکن است رخ دهد.   تداخلات دارویی: این دارو با هیچ داروی تزریقی دیگری نباید همزمان و از یک لاین تزریق کرد. فعلاً تنها سازگاری دارو با نرمال سالین مشخص شده‌است.  1-مصرف همزمان رمدسویر با داروهای کلروکین یا هیدروکسی کلروکین طبق نتایج مطالعات منجر به کاهش اثرات ضد ویروس رمدسیویر می‌گردد و توصیه نمی‌شود. سایر تداخلات دارویی هنوز نامشخص است. 2- تجویز این دارو با داروهای مهارکننده p-گلیکوپروتئین مانند آمیودارون، دیلتیازم، وراپامیل،... در برخی موارد، منجربه افزایش غلظت دارو و کاهش شدید آنزیم های کبدی شده است.   بارداری و شیردهی: * اطلاعات در زمینه تجویز این دارو در دوران بارداری کافی‌ نمی‌باشد. در مطالعات حیوانی اثرات سوئی بر جنین نداشته است. * اطلاعات در رابطه با تجویز این دارو در دوران شیردهی و اثرات آن بر حجم شیر و جنین، فعلاً موجود نمی‌باشد. در مطالعات حیوانی دارو در شیر ترشح می‌شود.   منابع: 1: uptodate.com 2: Drugs.com 3: medscape.com

دستورالعمل تشخیص نویسی و کدگذاری کووید ۱۹بر اساس دهمین طبقه بندی بین المللی بیماری‌ها - (2019-ICD10) دانلود(PDF)

دستورالعمل مراکز درمان اعتیاد در پاندمی کووید۱۹ - دانلود دستورالعمل چگونگی فعالیت مراکز سرپایی درمان وابستگی به مواد مخدر با داروهای آگونیست در جریان همه گیری کووید۱۹ (PDF) - دانلود راهنمای درمان با داروهای آگونیست اُپیوئیدی در جریان همه گیری کووید-19 (PDF)

فلوچارت شماره 13 درمانگاه خصوصی خیریه ویرایش اول 24 فروردین دانلود (PDF)  

در این ویدیوی کوتاه توضیحات دکتر کام نیومن، پزشک متخصص ایرانی-آمریکایی، استادیار بالینی دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید و بیمارستان آموزشی آیزنهاور و پژوهشگر پیشین انیستیتو سلامت امریکا (NIH) را در این رابطه ملاحظه می‌کنید که چرا داروهای سرکوبکر سیستم ایمنی در درمان بیماران کروناویروس جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند:    

اگر مبتلا به آسم هستید حتما در شرایط همه‌گیری کرونا نگرانی‌های زیادی دارید. با استفاده از این راهنمای کوچک می‌توانید علایم خودتان را بررسی کنید:   وضعیت سبز: نگران نباشید - علایم و نشانه ها: تنفسم خوب است، سرفه و خس خس سینه، گرفتگی قفسه سینه یا تنگی نفس در طول روز یا شب ندارم، فعالیت های روزمره را به خوبی انجام می دهم و راحت می خوابم. - اقدام: داروهای نگهدارنده آسم را بطور مرتب و روزانه مصرف کنید. ممکن است پیش از فعالیت های ورزشی نیازمند داروهای سریع الاثر مانند سالبوتامول باشید. خیلی خوبه که با ادامه درمان کنونی همچنان در وضعیت سبز بمانید، بر اساس این برنامه درمان آسم شما به خوبی کنترل است. وضعیت زرد: مراقب باشید - علایم و نشانه ها: در طول روز یا شب سرفه، خس خس، گرفتگی قفسه سینه یا تنگی نفس دارم. می توانم تا حدودی (نه همه) فعالیت های روزمره را انجام دهم. - اقدام: بلافاصله داروی سریع الاثر اورژانسی (همچون سالبوتامول) را استفاده کنید. اگر پس از یک ساعت به وضعیت سبز برنگشتید، بر اساس برنامه درمانی حمله آسم عمل کنید. داروهای نگهدارنده آسم را طبق تجویز پیشین پزشک مصرف کنید. اگر در طول هفته 2 بار یا بیشتر در وضعیت زرد قرار گرفتید لازمه با پزشک خود تماس بگیرید. وضعیت قرمز: خطر - علایم و نشانه ها: (وجود هر یک از این موارد) علایم آسم من به سرعت تشدید می شود، سرفه های فراوان، مشکل در راه رفتن یا حرف زدن بعلت تنگی نفس دارم و نمی توانم فعالیت های روزمره را انجام دهم، داروهای قبلی کمک کننده نیستند، انگشتان یا لب ها کبود شده اند. - اقدام: با پزشک خود یا مرکز اورژانس تماس بگیرید. اگر پس از توصیه های پزشک یا مرکز اورژانس همچنان در وضعیت قرمز هستید به سمت بیمارستان یا مراکز پزشکی حرکت کنید. پس از گذراندن اقدامات اورژانس و پایداری نسبی وضعیت بیماری در اولین فرصت با پزشک تان دیدار کنید. دکتر بابک قلعه باغی فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی منبع دانلود پوستر در سایز بزرگ

داروی کلروکین در این روز‌های پاندمی بیماری کووید-۱۹ به بحث روز محافل علمی تبدیل شده است و مخالفان و موافقان زیادی نیز دارد. به بیان ساده می‌توان گفت این دارو با تداخل در pH مورد نیاز برای تقریباً تمامی فرایند‌های سنتز پروتئین و تشکیل وزیکول‌های داخل سلولی، همه فعالیت‌های یک سلول را کاهش می‌دهد که به طور کلی به صورت کاهش تمامی سایتوکاین‌ها و تولیدات سلولی و حتی فعالیت ویروس‌ها که به این سازوکارهای سلولی نیازمند هستند، نمود می‌یابد. همانطور که در شکل‌ بالا می‌بینیم، تمامی فلش‌های قرمزرنگ مسیرهایی است که توسط کلروکین مهار می‌شوند.کلروکین در ایجاد پاسخ ایمنی و فعال شدن سیستم ایمنی تداخل ایجاد می‌کند چون سایتوکاین‌های لازم برای ایجاد پاسخ و فعال شدن ایمنی ذاتی از طریق گیرنده‌های Toll-like را مهار می‌کند. کلروکین خاصیت ضد ویروسی دارد چون در تمام مراحل ورود، تکثیر و جوانه‌زنی ویروس در سلول‌ها تداخل ایجاد می‌کند.کلروکین ضد التهاب است چون در تولید سایتوکاین‌های التهابی و گیرنده‌های آنها تداخل ایجاد می‌کند و به این ترتیب در کاهش عوارض ناشی از طوفان سایتوکاینی نیز موثر است. کلروکین به نفع برتری ایمنی سلولی است چون در کارکرد فاگوزوم تداخل ایجاد می‌کند و با نشت آنتی‌ژن‌های ویروسی به سیتوزول عرضه متقاطع (توسط MHC I) توسط سلول‌های عرضه کننده تقویت می‌شود. نتیجه گیری: استفاده از این دارو در اوایل بیماری به نفع کاهش گسترش عفونت ویروسی و به ضرر شکل‌گیری و فعال شدن پاسخ ایمنی مناسب و به ویژه ایمنی همورال است. استفاده از این دارو در روز‌های واپسین بیماری به نفع کاهش بار ویروس و به نفع کاهش التهاب و عوارض ناشی از طوفان سایتوکاینی است.   دکتر احسان شجاعی‌فرپژوهشگر طب پیشگیری و ایمنی‌شناسی منابع:(۱)      (۲)      (۳)  

ضمیمه فلوچارت تشخیص و درمان بیماری COVID-19 در سطوح ارائه خدمات سرپایی و بستری دانلود نسخه اول، ۱۱ فروردین ۹۹ (معاونت بهداشت- معاونت درمان)

با همه‌گیری ویروس کرونا، انواع و اقسام مکمل‌های جعلی با ادعاهای تقویتی، پیشگیری و درمانی در بازارها به فروش می‌رسد. نمونه این مکمل‌های جادویی، ام‌ام‌اس (miracle mineral supplement) است که به ادعای جوردن ساتر، یکی از یوتیوبرهای مشهور با هزاران دنبال‌کننده، کرونا را منهدم می‌کند. یکی از اجزای این مکمل، ماده سفیدکننده دی‌اکسید کلر است. پیش از این، ساتر مدعی بود این مکمل جادویی، سرطان را هم درمان می‌کند. سال گذشته، اداره غذا و دارو (FDA) هشدار داد که ام‌ام‌اس برای سلامت افراد خطرناک است. هیچ پژوهشی در زمینه اثربخشی و ایمنی این مکمل‌ها انجام نشده است. مصرف آن‌ها ممکن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، و کم‌آبی بدن شود. ضمن این‌که افراد با مصرف آن‌ها، در کنار عوارض ناشناخته احتمالی، ممکن است دچار اعتماد به‌نفس کاذب شوند و در رعایت موازین بهداشتی سهل‌انگاری کنند. با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری  

استاتین خاصیت ضد التهابی دارد و در درمان بیماری‌های متفاوتی به‌کار می‌رود. حال پرسش‌هایی در زمینه امکان مفیدبودن آن‌ها برای درمان عفونت‌های حاد ویروسی از جمله آنفلوانزا و COVID-19 و خطرات احتمالی‌شان وجود دارد که در این مطلب به برخی از آنها می‌پردازیم:- برخی از مطالعات بیان کرده‌اند که درمان با استاتین موجب کاهش پیامدهای قلبی-عروقی و احتمالاً مرگ در بیماران مبتلا به آنفلوانزا یا پنومونی می‌گردد. بنابراین ممکن است استاتین برای بیماران مبتلا به COVID-19 نیز مفید باشد.- شواهد محدود و متناقض هستند. یک کارآزمایی بالینی نشان داده که مصرف استاتین از راه دهانی می‌تواند موجب کاهش مرگ در افرادی باشد که پنومونی داشته و از ونتیلاتور استفاده می‌کنند. اما نتایج یک کارآزمایی بالینی دیگر این نتیجه‌گیری را رد می‌کند.- لازم به ذکر است که در مطالعات انجام شده آسیبی (harm) ناشی از استاتین گزارش نشده است. البته بیش‌تر مطالعات شامل بیماران مبتلا به عفونت‌های آنفلوانزایی و باکتریایی بوده‌اند و نه ویروس کورونا. برخی امکان مفیدبودن استاتین در درمان ویروس کرونای MERS را مطرح کرده‌اند.- تأکید بر تداوم و تبعیت از درمان با استاتین‌ها در بیماران مبتلا به بیماری‌ قلبی- عروقی آترواسکلروتیک (ASCVD)، دیابت و آنهایی که در معرض خطر ابتلا به ASCVD هستند منطقی به نظر می‌رسد. به خصوص اینکه نرخ مرگ‌ومیر مبتلایان به کوید ۱۹ در این بیماران بالاتر است (در بیماران قلبی- عروقی ۱۰٫۸٪ و بیماران دیابتی ۷٫۳٪).- گایدلاین‌های درمانی آمریکا استفاده از استاتین در بیماران بستری را توصیه کرده‌اند (راهنمای درمانی کوید ۱۹ در بیمارستان عمومی ماساچوست آمریکا) لینک مقاله

انجمن متخصصین داروسازی بالینی با همکاری بیمارستان مسیح دانشوری یک دفترچه راهنما برای بیماران کرونا بعد از ترخیص تهیه کرده است. می‌توانید در انتهای این مطلب دفترچه کامل را به صورت فایل پی‌دی‌اف دانلود کنید. در اینجا نیز می‌توانید برخی از بخش‌های مهم راهنما را مطالعه کنید:   خلاصه راهنمای بیماران کرونا پس از ترخیص: دوست عزیز خوشحالیم که توانستید بیماری کرونا را شکست دهید و به سلامت از بیمارستان ترخیص شدید. ولی باید به شما یادآور شویم که درمان شما هنوز کامل نشده و همچنان نیاز به مراقبت دارید. حال که سلامتی خود را نسبتا بازیافتید، از شما تقاضا داریم نکات زیر را در منزل به دقت مطالعه و رعایت نمایید تا در کنار حفظ سلامت خود، از انتشار بیشتر این بیماری و ابتلای سایر هموطنان عزیزمان به آن جلوگیری شود.   نکاتی پیرامون استفاده از ماسک و دستکش: ۱- در زمانی که بیمار اطراف فردی دیگر یا حیوان خانگی است، باید حتماً از ماسک استفاده کند.۲- اگر قادر به استفاده از ماسک نباشد حتماً در اتاق جدا بماند و در صورتی که فرد دیگری وارد اتاق می شود حتماً ماسک بزند۳- در هنگام عطسه یا سرفه با دستمال کاغذی جلوی دهان و بینی را بپوشاند، سریع دستمال را در یک سطل در دار بیندازد و دستها را به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون شسته یا با الکل ۷۰ درجه ضدعفونی کند. در هنگام ضدعفونی با الکل پس از آغشته شدن کامل دست ها تا بالای مچ آنقدر دست‌ها را به هم ماساژ دهید تا الکل خشک شود.۴- اگر دست های بیمار به ترشحات آلوده شد حتماً باید دست ها را با آب و صابون طبق اصول گفته شده بشوید و بعد از شستشو می تواند از الکل نیز استفاده کند.۵- فردی که از بیمار مراقبت می کند قبل از ورود به اتاق بیمار باید یک ماسک ساده بپوشد.۶- توجه کنید قبل از پوشیدن ماسک دست ها را طبق دستور اول عمل شستشوی دست خوب بشویید.۷- ماسک باید به طور کامل تمام ناحیه اطراف دهان و بینی را بپوشاند و کاملاً اندازه باشد.۸- در صورتیکه ماسک به ترشحات بیمار آلوده شود (به طور مثال بیمار در صورت شما عطسه یا سرفه کند) ماسک سریع تعویض کنید طبق روشی که در ادامه گفته می‌شود.۹- جهت درآوردن ماسک به هیچ وجه جلوی ماسک یا همان قسمت پارچه‌ای را لمس نکنید بلکه بند ماسک را گرفته و ماسک را بیرون بیاورید و سریع در یک سطل در دار بیندازید.۱۰- پس از درآوردن ماسک طبق دستورالعمل سریع دست های خود را شسته و ضدعفونی کنید از تماس مستقیم با ترشحات بیمار (هم ترشحات تنفسی و هم ترشحات دیگر مثل ادرار و مدفوع) خودداری کنید.۱۱- در صورت انجام اقدامات مراقبتی از بیمار، حتما دستکش یکبار مصرف هر دو دست بپوشید و ماسک به صورت بزنید.قبل از پوشیدن دستکش و همینطور بعد از خارج کردن دستکش، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و سپس ضدعفونی کنید. توجه: ابتدا دستکش ها را خارج کنید سپس دست ها را بشویید و در انتها ماسک را درآورید و باز مجدد دستها را بشویید و ضدعفونی کنید. دقت داشته باشید تحت هیچ شرایطی ماسک و دستکش استفاده شده را مجدداً مصرف نکنید.   توصیه هایی برای شستن لباسها ۱- لباس ها، ملحفه و حوله های حمام و دستشویی بیمار را به طور مجزا از سایر لباس‌ها را با مایع یا پودر لباسشویی معمول و با آب ۶۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد بشوید و به طور کامل خشک کنید. لباسهای کثیف فرد بیمار را داخل کیسه بگذارید و درب آن را ببندید لباسهای خاکی را نتکانید و از تماس لباس های آلوده با پوست خود و لباس‌های دیگر جلوگیری کنید. ۲- برای تمیز کردن سطوح آلوده، حمل لباس‌ها و ملحفه های بیمار حتما دستکش بپوشید. اگر از دستکش های ظرفشویی استفاده می کنید بعد از حمل وسایل بیمار آنها را با آب و صابون بشویید و با محلول هیپوکلریت سدیم ۵ درصد (طرز تهیه در موارد قبلی) ضدعفونی کنید. اگر از دستکش یکبار مصرف استفاده می کنید پس از اتمام کار آنها را دور بیندازید. قبل از پوشیدن دستکش و پس از درآوردن آن دست ها را بشویید. ۳- دستکش، ماسک یا هر پوشش یکبار مصرف یکبار مصرفی که برای مراقبت از بیمار استفاده می‌شود باید در سطل آشغال دربسته در اتاق خود بیمار نگهداری شود و هنگام دور انداختن روی آن برچسب زباله عفونی چسبانده شود. نکات مرتبط با داروهای تجویز شده ممکن است برحسب شرایط، یک یا همه داروهای ذکر شده زیر برای شما تجویز شده باشد. لطفاً هنگام مصرف داروها به نکات زیر توجه کنید:اگر داروی هیدروکسی کلروکین برای شما تجویز شده است:- دارو را همراه غذا یا یک لیوان شیر مصرف کنید.- قرص را با یک لیوان آب میل کنید و از شکستن و جویدن قرص خودداری کنید.- دارو را به موقع و سر ساعت مصرف کنید.- به فاصله ۴ ساعت قبل و بعد از مصرف دارو از مصرف ترکیبات آنتی اسید مثل شربت و قرص و ساشه آلومینیوم ام جی اس و شربت منیزیم هیدروکسید خودداری کنید.- در صورتی که داروهای دیگر مصرف می‌کنید، پزشک خود را از مصرف آنها مطلع کنید. اگر داروی اسلتامیویر (تامیفلو) برای شما تجویز شده است: بهتر است دارو را با غذا مصرف کنید ولی در شرایطی که به غذا دسترسی ندارید می توانید دارو را با معده خالی نیز مصرف کنید.- حتما سر ساعت دارو را مصرف کنید و در صورتی که فکر می کنید ممکن است فراموش کنید، ساعت کوک کنید.- در صورتی که نمی توانید کپسول را قورت دهید می توانید محتویات آن را در یک شربت حل کنید و میل کنید.- اگر مصرف دارو را فراموش کردید، هنگام به‌یادآوردن سریع آن را مصرف کنید ولی اگر کمتر از ۲ ساعت به زمان مصرف قرص بعدی زمان دارید دیگر مصرف نکنید و هنگام رسیدن زمان مصرف از خوردن دو کپسول با هم اجتناب کنید.- در صورت مصرف داروهای دیگر، حتماً اسامی و الگوی مصرف داروها را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر داروی Kaletra (لوپیناویر + ریتوناویر) برای شما تجویز شده است:- هرگز مصرف دارو را فراموش نکنید.- دارو را با غذا مصرف کنید و در صورت عدم دسترسی به غذا می‌تواند دارو را با معده خالی مصرف کنید.- از شکستن یا خرد کردن قرص اجتناب کنید و قرص را درسته با یک لیوان آب مصرف کنید.- در صورت فراموش کردن مصرف قرص هر موقعی که به یاد آوردید دارو را مصرف کنید ولی اگر کمتر از ۲ ساعت تا مصرف قرص بعدی زمان باقی است از مصرف قرص فراموش شده خودداری کنید. توصیه بسیار مهم و جدی: در صورتی که داروهای دیگری مصرف می‌کنید حتماً پزشک خود را مطلع کنید.   تدوین کنندگان: - انجمن متخصصین داروسازی بالینی ایران - مرکز آموزشی، پژوهشی، درمانی سل و بیماری های ریوی دکتر مسیح دانشوری - بخش مراقبت های دارویی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری دانلود نسخه کامل راهنما (PDF)  

مطالب بسیاری درباره فواید خوردن سیر برای پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ در فیسبوک و سایر رسانه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌شود. سازمان سلامت جهانی (WHO) می‌گوید سیر یک ماده غذایی مفید و سالم است و خواص ضدمیکروبی دارد، ولی هیچ شواهدی موجود نیست که نشان دهد خوردن آن از ابتلا به کرونا ویروس جدید پیشگیری می‌کند. در اغلب موارد، خوردن سیر یا مواد غذایی مشابه به مقدار کم، ضرر مستقیم ندارد، به‌شرطی که باعث اعتماد به نفس کاذب نشود و در کنار آن، موازین بهداشتی هم رعایت شود. همچنین، برخی افراد ممکن است با زیاده‌روی در مصرف این مواد غذایی، دچار مشکلات مختلف شوند. یک زن در جنوب چین، به دنبال خوردن یک‌ونیم کیلو سیر خام! به‌دلیل التهاب شدید گلو در بیمارستان بستری شد. با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری