معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران

آخرین مطالب «معاونت آموزشی و پژوهشی»

مقالات تخصصی
راهنمای طبابت بالینی برای آنفولانزا(WHO، 2024)

راهنمای طبابت بالینی برای آنفولانزا(WHO، 2024)

دستورالعمل اقدامات بالینی برای آنفولانزا  WHO - September 2024  به کوشش: دکتر بابک پورقلیج  
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
راهنماهای بالینی (Guideline)
راهنمای تجویز داروی انسولین

راهنمای تجویز داروی انسولین

راهنمای تجویز داروی انسولین   به کوشش: دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
راهنماهای بالینی (Guideline)
راهنمای تجویز داروی کوآموکسی کلاو

راهنمای تجویز داروی کوآموکسی کلاو

راهنمای تجویز داروی کوآموکسی کلاو   به کوشش: دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
راهنماهای بالینی (Guideline)
راهنمای تجویز داروی آموکسی سیلین

راهنمای تجویز داروی آموکسی سیلین

راهنمای تجویز داروی آموکسی سیلین   به کوشش: دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
راهنماهای بالینی (Guideline)
راهنمای تجویز داروی آتورواستاتین

راهنمای تجویز داروی آتورواستاتین

راهنمای تجویز داروی آتورواستاتین   به کوشش: دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
راهنماهای بالینی (Guideline)
راهنمای تجویز داروی متفورمین

راهنمای تجویز داروی متفورمین

راهنمای تجویز داروی متفورمین   به کوشش: دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
راهنماهای بالینی (Guideline)
راهنمای تجویز داروی آسپرین

راهنمای تجویز داروی آسپرین

  راهنمای تجویز داروی آسپرین   به کوشش: دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۱۷ آذر ۱۴۰۳
مقالات عمومی آموزش همگانی
دانستنی های پایه بیماری های خون

دانستنی های پایه بیماری های خون

   دکتر مریم باقریانفوق تخصص هماتولوژي اونكولوژي و پيوند مغز استخوان   خون و سلول های خونی خون بافت مایعی است که از چهار جزء اصلی : پلاسما، گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تشکیل شده است. خون عملکردهای مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد: انتقال اکسیژن و مواد مغذی به ریه و بافت ها تشکیل لخته خون برای جلوگیری از دست دادن خون اضافی حاوی سلول ها و آنتی بادی ها جهت دفاع در مقابل عفونت انتقال مواد زائد به کلیه ها و کبد تنظیم دمای بدن   خونی که در عروق بدن شما در حال گردش می باشد، به عنوان خون کامل شناخته می شود و حدود 7 تا 8 درصد از کل وزن بدن شما را تشکیل می دهد.  خون کامل شامل حدود 55 درصد پلاسما و 45 درصد سلول های خونی است. یک فرد بالغ با قد متوسط حدودا بین 10-12 پیمانه خون در سیستم گردش خون خود دارد. سلول های خونی از سلول های بنیادی خون ساز تشکیل می شوند و در مغز استخوان از طریق فرآیند بسیار تنظیم شده تولید می شوند. سلول های بنیادی خون ساز قادرند به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت تبدیل شوند . این سلول ها را می توان همچنین در بند ناف نوزادان تازه متولد شده نیز یافت نمود. سلول های بنیادی برای درمان انواع بیماری ها از جمله لوسمی، لنفوم، نارسایی مغز استخوان و اختلالات مختلف ایمنی استفاده می شوند.                                         اجزای خون و اهمیت آنها بسیاری از شما تاکنون تحت آزمایش خون یا اهدای خون قرار گرفته اید، اما هماتولوژی و مطالعات در زمینه خون موارد بسیار بیشتری از اینها را شامل می شود. پزشکانی که در زمینه خون تخصص دارند (هماتولوژیست) پیشرفت های بسیاری را در زمینه درمان و پیشگیری از بیماری های خونی انجام داده اند. ما طی این مقاله و مقالات بعدی تلاش می کنیم با معرفی اصولی سلول های خونی، بیماری های شایع ، بیان علل و روش های درمانی نوین و کاربردی ،سطح آگاهی عموم جامعه را افزایش دهیم و به سوالات متداول بیماران پاسخ دهیم.   پلاسما جزء مایع خون، پلاسما نامیده می شود که مخلوطی از آب، قند، چربی، پروتئین و الکترولیت ها است. وظیفه اصلی پلاسما انتقال سلول های خونی در سراسر بدن به منظورانتقال مواد مغذی، مواد زائد، آنتی بادی ها، پروتئین های ایجاد کننده انعقاد، پیام رسان های شیمیایی مانند هورمون ها و پروتئین هایی است که به حفظ تعادل مایعات بدن کمک می کنند.                                                      گلبول های قرمز( اریتروسیت ها) گلبول‌های قرمز که به دلیل رنگ قرمز روشن‌شان شناخته می‌شوند، فراوان‌ترین سلول ها در خون هستند و حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد حجم آن را تشکیل می‌دهند. شکل یک گلبول قرمز بصورت یک دیسک مقعرالطرفین با مرکز مسطح است . به عبارت دیگر هر دو وجه دیسک دارای فرورفتگی‌های کاسه‌مانند کم عمقی هستند. تولید گلبول های قرمز توسط اریتروپویتین، هورمونی که عمدتاً توسط کلیه ها تولید می شود، کنترل می شود. ساخت گلبول‌های قرمز خون به‌ صورت سلول‌های نابالغ در مغز استخوان شروع می‌شود و تقریباً پس از هفت روز و رسیدن به بلوغ در جریان خون آزاد می‌شوند. برخلاف بسیاری از سلول‌های دیگر، گلبول‌های قرمز هیچ هسته‌ای ندارند و به راحتی می‌توانند شکل خود را تغییر دهند تا در رگ‌های خونی مختلف بدن جای بگیرند. با این حال، با اینکه فقدان هسته، گلبول قرمز را انعطاف‌پذیرتر می‌کند،ولی طول عمر سلول را در مسیر عبور از کوچک‌ترین رگ‌های خونی محدود می‌کند و به غشای سلول آسیب می‌رساند و ذخیره انرژی آن را کاهش می‌دهد. گلبول های قرمز به طور متوسط ​​تنها 120 روز زنده می مانند.                                                  گلبول های قرمز حاوی پروتئین خاصی به نام هموگلوبین هستند که به انتقال اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن کمک می کنند و سپس دی اکسید کربن را از بدن به ریه ها برمی گردانند تا بتوان آن را بازدم کرد. به دلیل وجود تعداد زیادی گلبول قرمز که رنگ خود را از هموگلوبین می گیرند، خون قرمز به نظر می رسد. درصدی از حجم کل خون که از گلبول های قرمز تشکیل شده است، هماتوکریت نامیده می شود و یک معیار رایج برای اندازه گیری سطح گلبول های قرمز خون است. این نسبت در زنان و مردان سالم و بالغ به ترتیب برابر ۴۵–۳۵ و ۵۰–۴۰ درصد است.                                                                                 گلبول های سفید(لکوسیت ها) گلبول های سفید از بدن در برابر عفونت محافظت می کنند. تعداد آنها بسیار کمتر از گلبول های قرمز است و حدود 1 درصد از خون شما را تشکیل می دهند.                                                        رایج ترین نوع گلبول های سفید، نوتروفیل ها هستند که 55 تا 70 درصد از کل گلبول های سفید را تشکیل می دهند. هر نوتروفیل کمتر از یک روز زندگی می‌کند، بنابراین مغز استخوان شما باید دائماً نوتروفیل‌های جدیدی بسازد تا محافظت در برابر عفونت را حفظ کند. تزریق نوتروفیل به فرد، معمولاً مؤثر نیست زیرا آنها برای مدت طولانی در بدن باقی نمی مانند.                                            نوع اصلی دیگر گلبول سفید، لنفوسیت است. دو جمعیت اصلی از این سلول ها وجود دارد. لنفوسیت های T به تنظیم عملکرد سایر سلول های ایمنی کمک می کنند و به طور مستقیم به سلول های آلوده عفونی و سلول های تومورال حمله می کنند. لنفوسیت های B آنتی بادی می سازند .این آنتی بادی ها،پروتئین هایی هستند که به طور خاص باکتری ها، ویروس ها و سایر مواد خارجی را هدف قرار می دهند. انواع دیگر لکوسیت ها شامل : منوسیت ها، اﺋوزینوفیل ها، بازوفیل ها                                                 پلاکت ها (ترومبوسیت) برخلاف گلبول‌های قرمز و سفید، پلاکت‌ها در واقع سلول نیستند، بلکه قطعات کوچکی از سلول‌هایی به نام مگاکاریوسیت ها (موجود در مغز استخوان) هستند. پلاکت ها با جمع شدن در محل آسیب عروق، و چسبیدن به پوشش رگ خونی آسیب دیده و تشکیل یک پایه و سازه، به فرآیند لخته شدن خون (یا انعقاد) کمک می کند. این امر منجر به تشکیل لخته فیبرینی می شود که زخم را می پوشاند و از نشت خون به بیرون جلوگیری می کند. فیبرین همچنین داربست اولیه را تشکیل می دهد که بر روی آن بافت جدید تشکیل می شود و در نتیجه باعث بهبودی محل آسیب می شود. افزایش پلاکت‌ها بیش از حد طبیعی می‌تواند باعث لخته شدن غیرضروری خون شود که منجر به سکته مغزی و حملات قلبی می شود. با این حال، به لطف پیشرفت های انجام شده در درمان های ضد پلاکتی، درمان هایی برای کمک به جلوگیری از این حوادث بالقوه کشنده وجود دارد. برعکس، تعداد کمتر از حد طبیعی پلاکت ها می توانند منجر به خونریزی گسترده شوند.   شمارش کامل سلول های خونی  (CBC) آزمایش شمارش کامل خون (CBC) اطلاعات مهمی در مورد انواع و تعداد سلول‌های خون، به ویژه گلبول‌های قرمز خون و درصد آنها (هماتوکریت) یا محتوای پروتئین (هموگلوبین)، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها به پزشک می‌دهد که به تفصیل در جلسات بعد صحبت خواهد شد. نتایج CBC ممکن است شرایطی مانند کم خونی، عفونت و سایر اختلالات را تشخیص دهد. پزشک شما همچنین ممکن است یک اسمیر خون انجام دهد، که راهی برای مشاهده سلول های خونی شما در زیر میکروسکوپ است که در مطالب آتی شما را با یافته های قابل مشاهده در این آزمایش آشنا می کنیم.       سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران                  معاونت آموزشی و پژوهشی به کوشش:دکتر بابک پورقلیج            
ادامه مطلب »
۲۲ مرداد ۱۴۰۱
اخبار معاونت آموزشی
دستیار کنار دندانپزشک

دستیار کنار دندانپزشک

دوره آموزش حرفه ای دستیار کنار دندانپزشک به منظور آموزش اصول و مهارتهای کمک به دندانپزشکان و جهت ایجاد دانش ، تبحر و آمادگی در دستیاران و برای اشتغال در این حرفه برگزار می گردد. دوره کنونی توسط  سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران و موسسه امید درمانگران فردا در بازه زمانی 20خرداد لغایت 20مرداد ماه سال 1402 و با مجوز مرکز ملی آموزش های مهارتی و حرفه ای علوم پزشکی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و تحت نظر آن مرکز برگزار شده و در پایان دوره گواهی رسمی و مورد تایید آن مرکز صادر خواهد شد. چه کسانی میتوانند در این دوره شرکت کنند ؟گروه هدف این دوره فارغ التحصیلان تمامی رشته ها با مدرک دیپلم دوره دوم متوسطه و بالاتر می باشند.قابل ذکر است دوره های آموزشی با مجوز مرکز ملی آموزشهای مهارتی و حرفه ای علوم پزشکی تنها دوره های آموزشی مهارتی و حرفه ای مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دارای ارزش قانونی می باشند. چگونه ثبت نام کنیم ؟ داوطلبان برای شرکت در این دوره لازم است ابتدا در سامانه مرکز ملی آموزشهای مهارتی و حرفه ای علوم پزشکی و با استفاده از راهنمای این امر ثبت نام نمایند. همچنین جهت کسب اطلاعات بیشتر و آگاهی از چگونگی ثبت نام در این دوره می توانید با فرستادن پیام به شماره 09123237890 در پیام رسانهای واتس آپ و تلگرام سوالات خود را مطرح نمایید.  
ادامه مطلب »
۰۸ مرداد ۱۴۰۱
مقالات تخصصی
روانپزشکی :  تعریف و اهمیت

روانپزشکی :  تعریف و اهمیت

  تعریف روانپزشکی: تعریف ساده: به شکل ساده میتوان روانپزشکی را شاخه ای از پزشکی بنائیم که وظیفه تشخیص و درمان بیماری های روانی را برعهده دارد. در چنین تعریف ساده ای به دلیل نامشخص بودن مرز بندی برخی از بیماری های روان حیطه عملکرد روانپزشکی معین نمیشود. علاوه بر این در کار رایج روانپزشکی بسیاری از بیماران یافت می شوند که کسالت روانی آنها ناشی از بیماری های جسمی است و نمی توان به دلیل آنکه عامل ایجاد علائم روانی ،بیماری جسمی است آن را در حیطه روانپزشکی ندانیم. تعریف سبب شناسی : در این تعریف روانپزشکی را شاخه از طب میدانند که تشخیص و درمان اختلالات رفتاری ، فکری و هیجانی می دانند که هنوز علت ارگانیک خاصی برای آن یافت نشده است.  این تعریف نیز با همان توجیه قبلی قابل پذیرش نیست و قسمتی از محدوده کارکرد روانپزشکی که ثانویه به بیماری های جسمی است را نادیده می گیرد. ضمن آنکه با این تعریف به مرور زمان و با افزایش دانش پزشکی از اتیولوژی بیماری ها برخی از اختلالات روانی از این مجموعه خارج می شوند. این قاعده تاکنون اجرا نشده است و اگرچه اطلاعات ما درخصوص سبب شناسی بیماری ها (مثلاً اختلالات اضطرابی) بسیار بیشتر از گذشته است ولی کماکان اختلالات مذکور جزئی از کار تشخیصی و درمانی روانپزشکی است. تعریف جامع: در این تعریف روانپزشکی عبارت است از شاخه ای از علم پزشکی ای که وظیفه تشخیص و درمان رفتارهای "غیر تطابقی " (maladaptive) را بر عهده دارد بر اساس این تعریف رفتارهای غیر تطابقی رفتارهایی است که منجر به افت عملکرد فردی، اجتماعی یا موجب رنج و ناراحتی  (distress) روانی می شود .بر اساس قرارداد های علمی مجموعه ای از برخی رفتارهای غیر تطابقی در قالب بیماری های روانی تعریف می شود به عنوان مثال رفتارهای تطابقی از جمله احساس غمگینی مفرط اختلال در خواب اختلال در اشتها عدم لذت از زندگی بی انگیزگی اختلال افسردگی نامیده می شود. مواردی نیز ممکن است رفتارهای غیر تطابقی به صورت انفرادی در افراد وجود داشته و در عین حال که منجر به اختلال عملکرد منجر شود ولی از آنجا که با سایر علائم همراه نیست نتوان آن را در چارچوب بیماری های تعریف شده قرار داد. این رفتارها نیز به عنوان یک رفتار غیر تطابقی در حیطه کار روانپزشکی قرار میگیرد.   درمان در روانپزشکی : درمان در روانپزشکی تعریفی جدا از سایر رشته های پزشکی ندارد بر این اساس درمان عبارت است از هر روشی که منجر بهبودی از یا کاهش عوارض بیماری  شود به شرط آنکه این روش تاثیر مثبت خود را در کارآزمایی‌های بالینی ((Clinical trial به اثبات رسانده باشد .شرط اثبات اثر در کارآزمایی بالینی به این معناست که اثر بخشی یک روش درمان فراتر از اثر تلقینی یا دارونما باشد. در روانپزشکی درمان به دو دسته روشهای دارویی و بیولوژیک و درمانهای غیر دارویی ( انواع رواندرمانی) تقسیم میشود.   اهمیت  بهداشت روان : اگرچه در محاوره اجتماعی کمتر کسی را می توان یافت که اهمیت بهداشت و سلامت روان را منکر گردد ولی در عمل و هنگام تخصیص امکانات این مهم مورد غفلت حتی پزشکان قرار می گیرد به عبارتی دیگر اگرچه همیشه خواستار سلامت روان و مصونیت  در برابر بیماری های آن هستیم،  نیازهای این حوزه از علم پزشکی را به  تحقیق و سرمایه گذاری کمتر مد نظر داریم . داشتن این نگرش بلاشک ریشه در عدم اطلاعات علمی کافی از موضوع روان و بهداشت آن دارد . لذا دانستن مستندات و دلایل عملی در اثبات اهمیت  سلامت و بهداشت روان از ضروریات مطالعه مقوله روانپزشکی است.   ملاک های اولویت دهی در موضوعات پزشکی : 1.شیوع: منطقی است هرگاه دسته ای از بیماری ها در جامعه شیوع یابد ، آنها را در اولویت های بهداشتی و پزشکی قرار دهیم لذا چنانچه شیوع اختلالات روانی در جامعه بالا باشد لازم است این بیماریهادر اولویت بهداشتی قرار گیرند. براساس مطالعات همه گیر شناسی حدوداً 31-18%  افراد جامعه در طی عمر خود به یکی از انواع اختلالات روانپزشکی مبتلا می شوند و این بیانگر شیوع بالای اختلالات روانپزشکی در جامعه است. موضوع نگران کننده آن است که از این میزان بالای بیماران حدود 5% به پزشک مراجعه می کنند و از این تعداد مراجعین نیز حدود 50% به غلط تشخیص اختلال روانپزشکی  نمی گیردند و درمان آنها به تاخیر می افتد. 2. شدت: اگرچه تردیدی نیست که شیوع بالاتر هر اختلال به طور منطقی موجوب اولویت بخشی آن اختلال در برنامه های بهداشتی می شود، داشتن شیوع بالاتر یک دسته از بیماری ها شرط کافی در این موضوع نیست چرا که برخی از بیماری ها اگرچه شیوع بالایی در جامعه دارند ولی به سبب شدت خفیف و اثرگذاری مختصر در شرایط زندگی چندان در اولویت قرار نمی گیرند. لذا شدت بیماری به عنوان یکی دیگر از ملاک های اولویت بخشی بهداشتی در نظر گرفته می شود.     شدت بیماری براساس میزان مرگ و میر(mortality rate) سنجیده می شود یعنی هر چه میزان مرگ و میریک بیماری بالاتر باشد آن بیماری شدیدتر در نظر گرفته میشود. بیماری های روان به طرق مختلف مثل اهمیت ندادن به مسائل جسمی و تاثیر بر پیش آگهی بیماری های خطیر می تواند موجب افزایش مرگ و میر شود. ولی مرگ مستقیم ناشی از اختلالات روانی به طور مشخص ناشی از خودکشی (suicide) است. فکر و اقدام به خودکشی در 100درصد ( به استنثاء موارد بسیار بسیار نادر که Altruistic suicide نامیده می شود) ناشی از  یک اختلال روانپزشکی است. میزان مرگ در اثر خودکشی در جوامع مختلف متفاوت است و به طور متوسط ده تا بیست درصدهزارتخمین زده می شود. این رقم نشان می دهد که شدت اختلالات روانپزشکی ( یا به عبارتی مرگ و میر ناشی از این بیماری ها) از بسیاری از بیماری های جسمی مانند بیماری های قلب و عروق و بدخیمی ها پایین تر است ولی این به معنی خروج بیماری های روانی از اولویت های بهداشتی نیست چون بسیاری دیگر از بیماری ها علی الخصوص بیماری های مزمن نیز میزان مرگ و میر بالاتری ندارند. محدود دانستن ملاک اهمیت کسالت ها به شیوع و شدت منطقی نیست چرا که برخی بیماری ها با شیوع نسبتاً بالا میزان مرگ و میر کمی دارند ولی در عین حال بدون ایجاد مرگ، مشکلات فراوان را در مبتلایان به دنبال دارند (Morbidity بالا ) علاوه بر این معین نیست کدامیک از دو ملاک شیوع و شدت (مرگ ومیر) اهمیت بیشتری را در اولیت بندی دارد. با این اوصاف لازم است به گونه ای بتوان این دو عامل را با یکدیگر تلفیق کرد و در عین حال این عامل جدید گویای مشکل بیمارانی نیز باشد که تحت تاثیر عوارضی بجز مرگ و میر بیماری هستند. 3. بار بیماری (disease burden): این فاکتور گویای تاثیری است که یک بیماری در طی یک مدت معین به جامعه تحمیل می کند. بار بیماریها با شاخص) DALY   ( disability adjusted life years    سنجیده می شود .   استفاده از ملاک Daly یا باری بیماری به منزله استفاده از برآیند شدت ، شیوع و Morbidity بیماری ها است و هر سه فاکتور در محاسبه آن دخالت داشته اند.  طبق تعریف هر واحد DALY   معادل از دست رفتن یک سال از عمر سالم افراد جامعه به دلیل ابتلا به یک بیماری است. به عنوان مثال اگر DALY  یک بیماری در یک سال معین در جامعه ای 3 باشد به این معنی است که بیماری مورد نظر در آن سال معدل 3 سال از عمر سالم افراد جامعه را از بین برده. بر اساس تحقیقات سال 1990 بیماریهای روان و از جمله افسردگی جز بیماریهای با DALY  بالا بوده اند. بر اساس همان پژوهشها پنج بیماری از بین ده بیماری اصلی ایجاد کننده نا توانی در جهان، بیماریهای روانپزشکی بوده است. وجود Daly بالای بیماری های روانی می تواند دلیل منطقی بر اهمیت بیماری های روانپزشکی بهداشت روان در جامعه باشد.   دکتر سید مهدی صمیمی اردستانی دانشیار روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیمارستان امام حسین سازمان نظام پزشکی ج.ا.ایرانمعاونت آموزشی و پژوهشی به کوشش:دکتر بابک پورقلیج    
ادامه مطلب »
۲۷ تیر ۱۴۰۱
مقالات عمومی
سرطان سینه در خانمها/علائم هشدار دهنده

سرطان سینه در خانمها/علائم هشدار دهنده

 سرطان سینه یا پستان یکی از شایع ترین سرطان‌ها در بین خانم هاست و علائم هشداردهنده ای دارد که خانم ها باید به آن توجه کنند. سرطان پستان عملکرد تقسیم سلولی در سلول‌های پستان را مختل می‌کند و سلول‌های سرطانی پستان در فرد مبتلا بدون کنترل و بیش از حد تکثیر می‌شوند، اغلب سرطان‌ پستان از مجراها(مسیر انتقال شیر) یا لوبول (غده‌های شیری) پستان آغاز می‌شود، سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق رگ‌های خونی و مسیرهای لنفاوی به سمت بیرون از پستان حرکت کنند و در بقیه‌ بدن پخش شوند، در این حالت است که می‌گوییم متاستاز اتفاق افتاده است. چند درصد زنان به سرطان پستان مبتلا می‌شوند؟ سرطان پستان شایع‌ترین سرطان بانوان در جهان است که تقریبا حدود بیست و پنج درصد از کل سرطان های رایج زنان را به خود اختصاص داده است. سرطان های شایع در بین زنان به ترتیب عبارتند از پستان، روده بزرگ، ریه و دهانه رحم که مجموعا نزدیک به ۵٠ درصد از تمامی سرطان های زنان را تشکیل می‌دهند البته این آمار غربی است و در آن محاسبه سرطان های غیرملانومی پوست لحاظ نشده است، هرچند در شرق این آمار خیلی متفاوت نیست. نقش ژنتیک و جهش ژنی در بروز سرطان پستان  به یاد داشته باشیم که در حدود پنج تا ١۵ درصد و در برخی جوامع تا حتی درصدهای بیشتری از سرطان های پستان زودهنگام از نوع ارثی است. البته برای افرادی که در معرض چنین خطر ارثی هستند، با ارجاع به پزشکان متخصص ژنتیک بالینی می توان میزان ریسک را برای فرد و یا نزدیکانش تخمین زد و حتی خطر بروز آن را با تمهیدات دارویی و یا جراحی کاهش داد و یا می توان با پیگیری های تخصصی لازم، سرطان را در مراحل ابتدایی شناسایی کرد تا امکان درمان موثر و حتی قطعی بیشتر شود. ژن های دخیل در بروز سرطان های ارثی پستان و از جمله دو ژن بسیار معروف یعنی BRCA1 و BRCA2 با تکنولوژی های جدید به راحتی قابل شناسایی بوده و این امکان در کشور ما نیز خوشبختانه فراهم شده است.  وجود جهش های بیماری زا در این ژن ها می تواند تا ۷۰ الی ۸۰ درصد با سرطان های پستان در زنان و همینطور درصد بالایی از سرطان تخمدان در آنها همراه باشد. البته این جهش ها با افزایش چشمگیر خطر سرطان پروستات (تا ۷ برابر) و پستان (تا ۸٪ ناقلین) در مردان نیز همراه است. در ضمن جهش در این دو ژن، خطر بروز انواع دیگری از سرطان ها همانند روده بزرگ، مری، معده، پانکراس، تیروئید، غدد لنفاوی و امثالهم را نیز در هر دو جنس به طرز قابل توجهی افزایش می دهد. جهش در ژن های دیگر همانند ATM ، CHEK2 ، PTEN ،TP53 ، PALB2 ، CDH1 نیز با احتمال افزایش سرطان پستان همراه هستند. مثلا جهش در ژن PALB2 با حدود ۶۰٪ بروز سرطان پستان تا سن ۷۰ سالگی در صورت وجود تاریخچه خانوادگی سرطان همراهند و یا ناقلین جهش در ژن PTEN با ۲۵ تا ۸۰ درصد (در برخی مطالعات) با سرطان پستان مواجهه می شوند. در جهش TP53 انواع سرطان های دیگر همانند خون، استخوان و مغز نیز در کنار سرطان پستان (تا حدود ۵۵ درصد در ناقلین تا سن ۷۰ سالگی) در فرد یا بستگانش که ناقل باشند، افزایش می یابد. جهش در ژن CDH1 با حدود ۵۲ درصد ریسک بروز سرطان پستان همراه است، هرچند سرطان معده در این افراد تا ۸۰ درصد امکان بروز دارد.  بنابراین در موارد شک به احتمال ارثی بودن سرطان بهترین کار ارجاع بیمار به پزشکان متخصص ژنتیک است که با تخمین ریسک و روش های پیگیری موضوع آشنا می باشند. این پزشکان در برخی دانشگاه های کشور مستقر هستند. علل ابتلا به سرطان پستان چیست؟ به طور کلی مهمترین عوامل موثر بر شیوع سرطان پستان (اکتسابی و حتی ارثی) عبارت از سبک زندگی، تغذیه، میزان تحرک و ورزش، زمان شروع اولین عادت ماهیانه، تعداد فرزند، مجموع مدت شیردهی، سابقه عفونت پستان، مصرف داروهای هورمونی، زمینه ارثی و برخی عوامل جزیی دیگر،می باشند. این عوامل می توانند خطر بروز سرطان را زیاد و یا کم کنند. رودگری تصریح کرد: لذا با هوشیاری و آگاهی از علائم شایع سرطان پستان و حساس بودن نسبت به وقوع انواع سرطان در خانواده (چه مرد و چه زن) به شناسایی زودهنگام سرطان پستان کمک کرده و همچنین می تواند منجر به افزایش امید به درمان شود. به یاد داشته باشیم سن پایین به هنگام ابتلا (به خصوص زیر ۴۰ سال) و یا تعدد وجود سرطان پستان، تخمدان، پروستات و غیره در یک خانواده از عواملی هستند که باید برای ارجاع بیمار به پزشکان متخصص ژنتیک به آن ها توجه نمود. مسلما چنین مراجعه به هنگام و درست می تواند سرنوشت بیمار و یا بستگانش را تغییر دهد. علائم سرطان پستان و راه‌های تشخیص سرطان پستان در بعضی افراد بدون علامت ظاهر می‌شود و گاهی علائمی دارد که در افراد مختلف متفاوت است. وجود داشتن علامت‌های زیر لزوماً به معنی این نیست که به این بیماری مبتلا شده‌ایم، اما با دیدن این علائم کلی، می‌توانیم به این بیماری شک کنیم و به پزشک مراجعه کنیم: ایجاد شدن برجستگی یا اجزای توده مانند در پستان یا حفره‌ی زیر بغلتورم بخشی از پستان یا ضخیم شدن پوست آنپرتقالی شدن پوست پستاندرد نوک پستان یا کشیده شدن نوک پستان به سمت داخلقرمز یا پوست پوست شدن نوک پستانترشح هر نوع ماده‌ای غیر از شیر از نوک پستان (مثل خون)هرگونه تغییر در شکل پستان یا حس درد توده‌هایی که در پستان به‌وجود می‌آیند، همه سرطانی نیستند. گاهی این توده‌ها کیست‌هایی کوچک پر از مایع هستند و در بیشتر موارد به دلایل دیگری غیر از سرطان ایجاد می‌شوند. با عنوان مثال کیست‌ها و وضعیت فیبروکیستیک پستان، دو عامل بسیار شایع هستند. وضعیت فیبروکیستیک تغییراتی در پستان ایجاد می‌کند که ممکن است همراه با درد، سوزش و ایجاد شدن یک توده‌‌ پستانی باشد. برای درمان سرطان پستان باید چه کنیم؟ وقتی علائم را در خودمان تشخیص دادیم، باید به پزشک متخصص مراجعه کنیم. اگر پزشک تشخیص دهد که به سرطان پستان مبتلا هستیم، دوره‌‌ی درمان را آغاز می‌کند. انتخاب شیوه‌‌ی درمان بستگی به نوع سرطان و میزان پیش‌روی آن دارد. هر چه زودتر این بیماری را تشخیص دهیم (در مراحل اولیه) درمان آن راحت‌تر می‌شود. برای درمان سرطان شیوه‌های مختلفی وجود دارد از جمله: جراحی: یکی از شیوه‌های درمان سرطان پستان، جراحی برای برداشتن توده‌ سرطانی است.شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی، با استفاده از داروهای خوراکی و تزریقی سعی می‌کنند سلول‌های سرطانی را بکشند و توده‌ی سرطانی را کوچک‌تر کنند.هورمون درمانی:‌ یکی دیگر از شیوه‌ها این است که نگذاریم هورمون‌های زنانه که برای سلول‌ها لازم است، به سلول‌های سرطانی برسند.زیست درمانی یا درمان بیولوژیک: در این شیوه‌ درمانی سعی می‌کنند سیستم ایمنی فرد را قوی کنند تا بتواند به سرطان غلبه کند.پرتودرمانی: کشتن سلول‌های سرطانی از طریق پرتوهایی مثل اشعه ایکس به کوشش : دکتر حسن رودگریمدیر پژوهش معاونت آموزشی و پژوهشیسازمان نظام پزشکی ج.ا.ایران به کوشش :دکتر بابک پورقلیج
ادامه مطلب »
۲۹ خرداد ۱۴۰۱
اخبار معاونت آموزشی
چهارمین نشست هماهنگی معاونت آموزشی در تاریخ 25 خرداد 1401 برگزار شد

چهارمین نشست هماهنگی معاونت آموزشی در تاریخ 25 خرداد 1401 برگزار شد

چهارمین نشست هماهنگی مدیران و کارکنان معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان نظام پزشکی با رویکرد ارتقای برنامه های آموزش مداوم جامعه پزشکی در رسانه ملی در تاریخ 25 خرداد ماه 1401 در محل این معاونت برگزار شد . در این نشست تصمیماتی در خصوص اطلاع رسانی گسترده تر برنامه های آموزشی تلویزیون از طریق رسانه های سازمان و معاونت ، افزایش فضای اطلاع رسانی معاونت در سایت رسمی سازمان ، اختصاص فضای اطلاع رسانی برنامه های معاونت در سرسرای ورودی سازمان و برگزاری جلسات اختصاصی منظم کمیته مربوط به برنامه آموزشی رسانه ملی گرفته شده و در ادامه مقرر شد تقویم سالانه برنامه های آموزشی رسانه ملی برای سال 1401 تدوین و گروه های هدف تنوع یابد. در همین راستا تبادل نشانی سایت و سایر رسانه های معاونت با دانشگاههای علوم پزشکی و انجمنهای علمی مصوب گردید . در ادامه این نشست بر پیگیری ایجاد فرصتهای تبلیغاتی در برنامه های آموزشی و جذب حامیان مالی و برنامه ریزی در این زمینه تاکید شده و مقرر گردید این امر در اولویت برنامه های مدیران معاونت قرار گیرد. /  
ادامه مطلب »
۲۹ خرداد ۱۴۰۱