با همه‌گیری ویروس کرونا، انواع و اقسام مکمل‌های جعلی با ادعاهای تقویتی، پیشگیری و درمانی در بازارها به فروش می‌رسد.

نمونه این مکمل‌های جادویی، ام‌ام‌اس (miracle mineral supplement) است که به ادعای جوردن ساتر، یکی از یوتیوبرهای مشهور با هزاران دنبال‌کننده، کرونا را منهدم می‌کند. یکی از اجزای این مکمل، ماده سفیدکننده دی‌اکسید کلر است. پیش از این، ساتر مدعی بود این مکمل جادویی، سرطان را هم درمان می‌کند.

سال گذشته، اداره غذا و دارو (FDA) هشدار داد که ام‌ام‌اس برای سلامت افراد خطرناک است. هیچ پژوهشی در زمینه اثربخشی و ایمنی این مکمل‌ها انجام نشده است. مصرف آن‌ها ممکن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، و کم‌آبی بدن شود. ضمن این‌که افراد با مصرف آن‌ها، در کنار عوارض ناشناخته احتمالی، ممکن است دچار اعتماد به‌نفس کاذب شوند و در رعایت موازین بهداشتی سهل‌انگاری کنند.

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری

بیشتر فوت شده‌ها تاکنون افراد سالمند و یا دچار بیماری زمینه‌ای بوده‌اند. ولی کووید-۱۹ می‌تواند برای جوان‌ها هم مرگبار باشد و گروه‌های دیگر هم در معرض خطر هستند. به‌ویژه پزشکان، پرستاران، و کارکنان درمانی، باید بیشتر مراقب باشند، چون بیشتر در تماس با ویروس هستند.

ضمن اینکه جوانان و افراد سالم نقش حیاتی در کنترل همه‌گیری و حفاظت از دیگران دارند و علاوه بر رعایت دقیق اقدامات احتیاطی و موازین قرنطینه، باید به علایم خود نیز توجه کنند.

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری

شایعه: نوشیدنی‌های گرم، حمام داغ، افزایش دمای داخل خانه، و حتی سشوار، باعث کشته شدن کروناویروس جدید می‌شود.

در این‌باره، یک پست جعلی منتسب به یونیسف هم در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود که مدعی است برای پیشگیری از کرونا باید از خوردن بستنی و غذاهای سرد اجتناب کنید، غذاهای داغ بخورید و زیر آفتاب بروید. یونیسف صحت این پست را رد کرده است.

البته می‌دانیم که گرما باعث از بین رفتن ویروس می‌شود. اما موضوع اینجاست که چه دمایی؟ برای انهدام مؤثر ویروس، دماهای بالاتر از ۶۰ درجه سانتیگراد لازم است. البته این دما برای ضدعفونی کردن برخی البسه مناسب است ولی حمام در چنین دمایی جز آسیب زدن به پوست، هیچ اثری ندارد. بدن انسان دارای مکانیسم‌هایی است که باعث می‌شود دمای داخل بدن همواره در محدوده ۳۷ درجه ثابت بماند. مصرف نوشیدنی‌های داغ نیز به مخاط دهان و مری آسیب وارد می‌کند و خودش باعث ضعف سیستم ایمنی بدن خواهد شد.

ضمنا لازم است بدانید که باد گرم دستگاه‌های خشک کننده دست و سشوار در کشتن ویروس کرونا مؤثر نیست.

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری

متن شایعه: یک همه‌گیری ناشی از ویروس جدیدی به‌نام هانتاویروس در چین به‌راه افتاده است.

آیا این شایعه واقعیت دارد؟
عمدتاً خیر.

کجای این خبر واقعیت دارد؟
در ماه مارس ۲۰۲۰، یک مورد مرگبار عفونت هانتاویروس در چین گزارش شده است.

کجای آن واقعیت ندارد؟
این ویروس جدید نیست، توسط جوندگان (موش) به انسان منتقل می‌شود، برخلاف #کرونا، در این ویروس هیچ موردی از انتقال انسان به انسان گزارش نشده و با این‌که نادر است، مشاهده یک مورد آن همه‌گیری محسوب نمی‌شود.

دکتر بابک عزیز افشاری

طبق برخی دستورالعمل‌ها، تعریف سابقه تماس با آنفلوانزا این است که ۱۰ دقیقه یا بیشتر، با فاصله کمتر از یک‌ونیم متر، با فردی که عطسه یا سرفه می‌کند در تماس باشید. این حرف اشتباهی نیست.

اما نباید سبب بشود که خیالتان راحت باشد. چرا که در مورد کروناویروس جدید، احتمال ابتلا در فواصل زمانی کوتاه‌تر نیز وجود دارد و ضمنا یکی از روش‌های مهم انتقال ویروس کرونای جدید، از طریق تماس و دست‌زدن با سطوح آلوده است. 

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری

لطفا توجه کنید که تا به‌حال هیچ دارویی اختصاصی برای ویروس کرونا وجود ندارد. واکسن نیز هنوز تولید نشده است. بهترین راهکار موجود پیشگیری از ابتلا به بیماری و عدم توجه به شایعات است.

شایعه: یک دکتر ژاپنی گفته هر ۱۵ دقیقه آب بنوشید تا ویروس شسته شود!

این ادعا فاقد هرگونه اساس زیست‌شناختی است. البته مصرف مایعات کافی به‌ویژه در بیماران توصیه می‌شود و برای جلوگیری از کم‌آبی بدن مفید است، ولی کروناویروس و سایر عوامل بیماریزای تنفسی، از راه دستگاه تنفس وارد بدن می‌شوند و حتی نوشیدن مداوم آب نمی‌تواند از ورود آن‌ها جلوگیری کند.

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری

یکی از فرضیه‌ها درباره ویروس جدید این است که چینی‌ها انواع جانداران از جمله خفاش را زنده‌زنده می‌خورند و این باعث شیوع این بیماری شده است. یکی از ویدئوها در این‌باره بیش از ۱۳ میلیون بار دیده شده است. حتی گفته شده منشاء ویروس جدید از انستیتو ویروس‌شناسی ووهان بوده است.

البته پژوهش‌هایی در مورد ارتباط بین خفاش و کروناویروس جدید انجام شده است ولی در تفسیر نتایج آن‌ها باید به‌شدت محتاط بود. هیچ شواهدی نشان نداده «خوردن» خفاش باعث ابتلا به کرونا شده باشد. حتی این‌که همه‌گیری اخیر از بازار حیوانات در ووهان شروع شده، ثابت نشده است.

آن‌چه تاکنون می‌دانیم این است که آلودگی‌هایی در این بازار گزارش شده که شامل این ویروس بوده است. تحلیل ژنتیکی نشان می‌دهد ریشه ویروس احتمالا از خفاش است، ولی این‌که آیا پرش (جامپ) آن از خفاش به انسان، مستقیم بوده یا به‌طور غیرمستقیم و به واسطه یک میزبان حیوانی دیگر رخ داده، هنوز روشن نیست. فعلا غالب‌ترین نظریات به این شکل است که ویروس از خفاش به نوعی حیوان مورچه‌خوار منتقل شده که در بازار حیوانات فروخته می‌شوند و احتمالا از طریق تماس با این حیوان ویروس به انسان منتقل شده است.

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری

مطالب بسیاری درباره فواید خوردن سیر برای پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ در فیسبوک و سایر رسانه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌شود. سازمان سلامت جهانی (WHO) می‌گوید سیر یک ماده غذایی مفید و سالم است و خواص ضدمیکروبی دارد، ولی هیچ شواهدی موجود نیست که نشان دهد خوردن آن از ابتلا به کرونا ویروس جدید پیشگیری می‌کند.

در اغلب موارد، خوردن سیر یا مواد غذایی مشابه به مقدار کم، ضرر مستقیم ندارد، به‌شرطی که باعث اعتماد به نفس کاذب نشود و در کنار آن، موازین بهداشتی هم رعایت شود. همچنین، برخی افراد ممکن است با زیاده‌روی در مصرف این مواد غذایی، دچار مشکلات مختلف شوند. یک زن در جنوب چین، به دنبال خوردن یک‌ونیم کیلو سیر خام! به‌دلیل التهاب شدید گلو در بیمارستان بستری شد.

با تشکر از دکتر بابک عزیز افشاری