راهنمای عزاداری فوت شدگان و مراسم خاکسپاری (انجمن پزشکی اجتماعی ایران)
اگـر چـه بزرگداشـت درگذشـتگان و تسـلیت گویـی بـه بازمانـدگان، بخشـي از مراسـم آیینی و مذهبی و فرهنگ غني ایرانیان اسـت، با توجه بـه شـیوع بیمـاری کوروناویـروس جدیـد (19-COVID) و احتمال انتقال ایـن بیمـاری در تجمعـات و بـه منظـور پیشـگیری از مخاطـرات جبـرانناپذیـر، مـوارد ذیـل بر اسـاس شـواهد معتبـر توصیه می شـود:
۱- در صورتي که درگذشـت فرد متوفي به دلیل ابتلا به کوروناویروس جدیـد یـا بیماري هاي عفوني دیگر بوده، باید براي خاکسـپاري ایشـان، تمهیـدات خاصـي در نظـر گرفته شـود. بدیهي اسـت که ایـن تمهیدات براي حفظ سـلامتي بازماندگان و سـایر مردم ضروري است و مسئولیت همگاني ایجاب مي کند که توصیه هاي کارکنان بهداشتي در این زمینه به‌دقت رعایت گردد.
٢- در شـرایط اپیدمـی، احتمـال آلـوده بـودن هـر فرد، حتی بـه صورت بـدون علامـت بـه ایـن بیمـاری وجـود دارد؛ اگـر چـه ممكن اسـت که متوفـی بـه‌علـت دیگری فوت شـده باشـد ولي احتمـال ابتـلاي همزمان ایشـان بـه بیمـاری 19-COVID منتفي نیسـت. این احتمال در کسـانی که سـابقه بسـتری در بیمارسـتان داشـته و یا در مراکز درمانی فوت شده‌اند، مـی توانـد بیشـتر باشـد. بنابرایـن احتمـال انتقال بیمـاری از هر فـرد فوت شـده مـی توانـد وجود داشـته باشـد و بایـد در برخـورد با جسـد متوفی، ایـن نكتـه در نظر گرفته شـود.
٣- از سـوي دیگـر، احتمـال انتقـال از افـراد حاضـر در تجمعـات وجود دارد و بایـد حتـی المقـدور از قـرار گرفتن در تجمعات مربوطـه و ایجاد تراکـم خـودداری کـرد. بهتر اسـت در ایـن دوره خاص، تسـلیت گویي هـا عمدتا به شـكل تلفنـي یا از طریق اینترنت و شـبكه هـاي اجتماعي و غیرحضوري باشـد. بدون شـك، مردم فهیم ما و خانواده درگذشـتگان، شـرایط ویـژه حاضر را درك مي کنند و حاضر نیسـتند سـلامت کسـي بـراي تسـلیت گویي به ایشـان به خطـر بیفتد.
٤- افـراد دارای سـابقه بیمـاری های زمینه اي قلبی عروقی، بانـوان باردار و افـراد داری فشـار خـون بـالا، سـكته قلبی، سـكته مغزی، بیمـاری های ریـوی، دیابـت و بیمـاری های کلیوی، افـرادی که داروهای سـرکوبگر سیسـتم ایمنـی مصرف مـی کنند و مبتلایـان به بدخیمی ها (سـرطان ها) در معـرض خطـر بالاتري براي ابتلا به کوروناویـروس جدید و عوارض شـدید آن هسـتند و بـه آنهـا و نیـز افـراد سـالخورده (مسـن) بـه شـدت توصیـه مـي گردد از شـرکت در چنین مراسـمي خـودداري کنند.
٥- افـرادی کـه دارای هـر یك از علائم تب، سـرفه، آب ریزش از بینی، گلـودرد و یا تنگی نفس هسـتند نباید در مراسـم حضـور یابد. همچنین، کلیـه افـرادی کـه در طـی ۱٤ روز گذشـته بـا چنیـن افراد علامـت داري تمـاس داشـته و یـا از ایشـان مراقبت کـرده‌انـد، نباید در مراسـم حضور یابند.
٦- طـول مراسـم بایـد بـه حداقـل ممكـن کاهـش یابـد و از خـوردن و آشامیدن و پذیرایی به هر شكل در کل مراسم باید ممانعت به‌عمل آید. دسـت دادن، روبوسـی و بغل کردن جهت عرض تسـلیت و تسلی خاطر و همدردی مي تواند براي هر دو طرف خطرناك باشـد و کسـي انتظار چنین رفتاري را در شـرایط فعلي ندارد.
٧- حداقـل فاصلـه بیـن افـراد حاضر در مراسـم بـا یكدیگر بایـد در حد یک و نیم متـر در نظـر گرفته شـود.
٨- به‌منظور تشـییع و انتقال جسـد متوفی، منحصرا جوانان بدون سـابقه بیماری خاص در گذشـته و بدون علامت، با اسـتفاده از پوشـش کامل، شـامل حداقل ماسـك و دسـتكش و ترجیحاً گان و شـیلد، انتقال جسـد متوفـی را انجام دهند.
٩- از لمـس کفـن و هـر گونـه تمـاس بـا تابـوت، برانـكارد و پارچـه و وسـایلی که روی جسـد قرار داشـته اسـت، ماننـد گل و ترمه خـودداري گردد. در مراسـم تلقین پس از انتقال جسـد به‌مقبره توسـط افراد دارای وسـایل محافظـت شـخصی، یك نفـر با پوشـش محافظتـی کامل کفن را بـاز کـرده و ضـرورت هاي شـرعي را بـا رعایت احتیـاط و در حداقل زمـان بـه انجام برسـاند. پوشـش مقبره با لحد هر چه سـریعتر انجام شـود تـا زمـان تجمـع در محـل، جهـت عـزاداری بـه‌حـد اقـل ممكن برسـد. تمامـی افـراد پـس از خروج دسـتكش ها، دسـت هـا را بـا آب و صابون حداقـل ٢۰ ثانیه بشـویند.
۱۰- از افتـادن بـر روی مـزار پـس از پـر کـردن مـزار بـا خاك و دسـت زدن بـه اشـیاء باقیمانـده اجتناب شـود.
۱۱- محلـول هـای ضـد عفونـی کننده دسـت ها بـا پایه الكل و ماسـك جهـت تمامـی افـراد در طـول مراسـم در دسـترس باشـد و جـدي تـر از همیشـه، از دسـت زدن بـه صـورت، بینـی، چشـم هـا و دهـان در طـول مراسـم مطلقـا اجتناب شـود.لباس ها پس از مراسـم و بـه محض حضور در منـزل بـا رعایـت عدم تماس بـا مخاط به طور کامل خارج شـده و در سـبد جداگانـه جهـت شستشـو در اولین زمـان قرار داده شـوند.
۱٢- توصیـه مـي شـود هـر گونـه مراسـم دعـا و عـزاداری بـه صـورت انفرادی و در منزل انجام شود و از تجمعات حتی المقدور اجتناب شود.
۱٣- توصیـه مـي شـود مراسـم صـرف غـذا و دیگـر نـذورات بـه زمـان دیگری که شـرایط اپیدمي مرتفع گردیده، موکول شـود و یا هزینه های آن به شكل دیگری در موارد عام المنفعه صرف شود.
دانلود (PDF) دستورالعمل
دانلود پوستر