تحقیقات در کشور برزیل که از واکسن چینی برای کلینیکال ترایال استفاده می‌نمود، نشان داد که (efficacy) آن، حدود ۵۰٪ بوده‌ که بسیار پایین‌تر از ادعای چینی‌ها و انتظار برزیلی‌ها است.

انستیتو بوتانتان برزیل، که آخرین مرحله ترایال واکسن سینووَک را انجام می‌داد، اعلام نمود که حداکثر ۷۸٪ اثربخشی برای این واکسن متصور است. هرچند اعتقاد دارد که این میزان از اثربخشی برای عفونت‌های شدید بیماری می‌تواند محافظت‌کننده باشد. البته دانشمندان برزیلی به شفافیت نتایج ترایال مربوط شک دارند، لذا انستیتوی بوتانتان گزارش خود را اصلاح نمود و مدعی شد ۷۸٪، فقط شامل داوطلبینی بود که از موارد متوسط تا شدید بیماری رنج بردند و اگر اطلاعات کل داوطلبین لحاظ شود میزان کل اثربخشی واکسن به ۵۰/۴٪ می‌رسد.

علی‌رغم این یافته‌ها سازمان جهانی بهداشت هنوز استفاده از آن را از پیشنهادات خود حذف نکرده، ولی عدم شفافیت جدی در این موضوع باعث شد که برزیل و سایر کشورهای مشتری این واکسن، نسبت به ادامه استفاده از آن بی‌رغبت شوند. البته این اخبار فعلا در خبرگزاری‌های مختلف جهان انتشار یافته و باید منتظر نشر مستندات علمی انستیتو بوتانتان برزیل نیز بود.

در مورد خرید واکسن، بخصوص از کشورهایی که شفافیت علمی در اولویت آن‌ها نیست و یا به موضوع واکسن نگاه تجاری دارند، می‌بایست احتیاط نمود. بخصوص که ایران، جزو کلینیکال ترایال هیچ‌کدام از واکسن‌های خارجی نیز نبوده‌است. تقریبا می‌توان گفت هیچ‌کدام از واکسن‌های موجود بی‌اثر نیست، اما "به چه میزان و به چه قیمتی" سوال مهمی است.

دکتر حسن رودگری

Sciencemediacenre
Bioworld
Butantan.gov.br
Brazilian.report