25 اردیبهشت، روز پاسداشت زبان پارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی است.

"فردوسی" در سال 329 هجری قمری در روستای باژ از توابع طوس خراسان متولد شد و طی سال ها تلاش شبانه روزی با خلق بزرگترین شاهکار ادبیات حماسی جهان " شاهنامه" زبان پارسی را زنده و متجلی کرد.

ای زبان فارسی، ای در دریای دری

ای تو میراث نیاکان،ای زبان مادری

جاودان زی، ای زبان دانش و فرزانگی

تا به گیتی نور بخشی آفتاب خاوری

و اما اینکه

" فردوسی" بزرگترین حماسه سرای تاریخ ادب پارسی در " شاهنامه" اوج دانش پزشکی ایرانیان را به نظم در آورده است  و به زیباترین وجه شکوه ،قله و قدمت تاریخ پزشکی ایران باستان را به تصویر کشیده است.

اشعار "حکیم طوس" نشان از پرمایگی،چیره دستی و احاطه ی همه جانبه ی این حکیم پرآوازه بر دانش و علم پزشکی دارد که در داستانهای حماسی و اشعار بی بدیل " شاهنامه " قوت و قدرت دانش پزشکی ایرانیان را حکیمانه متجلی کرده است.

در داستان تولد رستم از " رودابه" دستور سزارین رودابه را به سیمرغ می دهد و چون طبیبی حاذق طی بیش از 50 بیت از شعر تمام مراحل تولد،زایمان و نقاهت مادر را شرح می دهد:

بیاور یکی خنجر آبگون 

یکی مرد بینا دل پر فسون 

چنان بی گزندش برون آورید

که کس در جهان این شگفتی ندید

  نام حکیم برقامت " ابواقاسم فردوسی" نشان از آشنایی تام و تمام وی بر پزشکی و دارویی و حکمت و طبابت دارد. همچون بسیاری از حکمای پرآوازه پارسی زبان مانند حکیم عمر خیام،حکیم سنایی غزنوی، حکیم خاقانی که از طبیبان شهره عصر و دوره ی خویش بوده‌اند.

و اینکه آگاهی،احاطه و تسلط "حکیم سخن: بر امورات پزشکی در خلال بسیاری از اشعار و داستان های وی مشهود و عیان است.

از تک بیتی های مشهور فردوسی در باب اهمیت تندرستی:

ز نیرو بود مرد را راستی

ز سستی کژی آید و کاستی

از اشعار معروف " حکیم سخن" در باب پرخوری :

نباشد فراوان خورش تندرست

بزرگ آنکه او تندرستی بجست

"حکیم طوس" در قصه ی تولد رستم و تهیه مرهم برای نقاط زخمی "رودابه " مادر رستم می گوید:

گیاهی گویمت با شیر و مشک

بکوب و بکن هر سه در سایه خشک

بر آن مال از پس، یکی بر من

خجسته بود سایه فر من

و "حکیم سخن" در بیان شان و منزلت پزشک،در شرح دوران پادشاهی انوشیروان و رفتن " روزبه" پزشک به کشور هندوستان می آورد:

 برفتند هرکس که دانا بدند

به کار پزشکی توانا بدند

و دیگر کلام سیمرغ درمانگر

سیمرغ درمانگر نماد پزشکی ایران است که با الهام از اساطیر ایران باستان و مستندات شاهنامه فردوسی طراحی شده است و در آبانماه 1392 در شورایعالی سازمان نظام پزشکی تصویب و به عنوان نشان فرهنگی جامعه صنفی پزشکی ایران معرفی شده است.

" سیمرغ" در شاهنامه نماد دانائی و خردمندی است و به رازهای نهان آگاهی دارد؛

 " زال را می پروراند و همواره او را به زیر بال خویش پشتیبانی می کند."

"به رستم در نبرد با اسفندیار روئین تن یاری می رساند و ..."

و اما کلام آخر

اینکه آثار حکیم طوس جدای از جنبه ی شعری و حماسی،دانشورانه است؛ فردوسی افسانه ننوشت، او " خرد" را سرچشمه و سرمایه تمام خوبی ها می داند و بر این باور است که آدمی با خرد، نیک و بد را از یکدیگر باز می شناسد و از این راه به " نیک بختی " این جهان و " رستگاری" آن جهان می رسد.

فردوسی در سال 411 هجری قمری از دنیا رفت. پس از مرگ وی از دفن او در قبرستان طوس ممانعت شد زیرا آن زمان دفن مسلمانان شیعه را در این قبرستان ممنوع کرده بودند. سرانجام فردوسی را در حیاط منزل خودش دفن کردند و یکی از حاکمان محلی غزنویان بنائی در محل مقبره ی فردوسی ساخت .

     دکتر محمدرضا عزیزی

     متخصص مغز و اعصاب

مدیر آموزشی سازمان نظام پزشکی کشور