داروی کلروکین در این روز‌های پاندمی بیماری کووید-۱۹ به بحث روز محافل علمی تبدیل شده است و مخالفان و موافقان زیادی نیز دارد.

به بیان ساده می‌توان گفت این دارو با تداخل در pH مورد نیاز برای تقریباً تمامی فرایند‌های سنتز پروتئین و تشکیل وزیکول‌های داخل سلولی، همه فعالیت‌های یک سلول را کاهش می‌دهد که به طور کلی به صورت کاهش تمامی سایتوکاین‌ها و تولیدات سلولی و حتی فعالیت ویروس‌ها که به این سازوکارهای سلولی نیازمند هستند، نمود می‌یابد.

همانطور که در شکل‌ بالا می‌بینیم، تمامی فلش‌های قرمزرنگ مسیرهایی است که توسط کلروکین مهار می‌شوند.
کلروکین در ایجاد پاسخ ایمنی و فعال شدن سیستم ایمنی تداخل ایجاد می‌کند چون سایتوکاین‌های لازم برای ایجاد پاسخ و فعال شدن ایمنی ذاتی از طریق گیرنده‌های Toll-like را مهار می‌کند.

کلروکین خاصیت ضد ویروسی دارد چون در تمام مراحل ورود، تکثیر و جوانه‌زنی ویروس در سلول‌ها تداخل ایجاد می‌کند.
کلروکین ضد التهاب است چون در تولید سایتوکاین‌های التهابی و گیرنده‌های آنها تداخل ایجاد می‌کند و به این ترتیب در کاهش عوارض ناشی از طوفان سایتوکاینی نیز موثر است.

کلروکین به نفع برتری ایمنی سلولی است چون در کارکرد فاگوزوم تداخل ایجاد می‌کند و با نشت آنتی‌ژن‌های ویروسی به سیتوزول عرضه متقاطع (توسط MHC I) توسط سلول‌های عرضه کننده تقویت می‌شود.

نتیجه گیری:

استفاده از این دارو در اوایل بیماری به نفع کاهش گسترش عفونت ویروسی و به ضرر شکل‌گیری و فعال شدن پاسخ ایمنی مناسب و به ویژه ایمنی همورال است.

استفاده از این دارو در روز‌های واپسین بیماری به نفع کاهش بار ویروس و به نفع کاهش التهاب و عوارض ناشی از طوفان سایتوکاینی است.

دکتر احسان شجاعی‌فر
پژوهشگر طب پیشگیری و ایمنی‌شناسی

منابع:(۱)      (۲)      (۳)

دستورالعمل اجرایی نحوه تامین و توزیع داروی مورد نیاز بیماران تحت درمان 19COVID و پیگیری موارد سرپایی: نسخه اول - دهم اسفند ماه ۹۸:

دانلود(PDF)